Πολιτική Οικονομία 2: Απλές Αρχές
1. Και όμως η Πολιτική Οικονομία είναι η ευκολότερη επιστήμη.
Οι ανειδίκευτοι διαβάζουν τα βαρύγδουπα άρθρα δημοσιογράφων ή ακούν εμβριθείς αναλύσεις για ελλείμματα και πλεονάσματα (πρωτογενή κι άλλα), για ΑΕΠ, για ύφεση και πληθωρισμό, λιτότητα, εμπορικό ισοζύγιο, κλπ κλπ, και φυσικά δεν καταλαβαίνουν πολλά και νομίζουν πως αυτή είναι η Πολιτική Οικονομία. Αν μάλιστα υπάρχουν μαθηματικοί τύποι και διαγράμματα με διάφορα ζιγκ-ζαγκ ή καμπύλες, νιώθουν πως δεν πρόκειται ποτέ να κατανοήσουν τίποτα.
Όλα αυτά δεν είναι Πολιτική Οικονομία. Και η ονομασία “Οικονομικά”, που καλύπτει τέτοια στοιχεία και θέματα, δείχνει πως έχει γίνει μια διαφοροποίηση και απομάκρυνση από την Πολιτική Οικονομία. Ακόμα και τα Μακρο-οικονομικά (σε αντιπαραβολή με τα Μικρο-οικονομικά που ασχολούνται με το επίπεδο παραγωγής κι επιχειρήσεων) είναι πολύ απομακρυσμένα από την Πολιτική Οικονομία.
Η Πολιτική Οικονομία ασχολείται με τις βασικές σχέσεις των ανθρώπων στην κοινωνία όπως παρουσιάζονται στην παραγωγή, διάθεση και κατανάλωση του πλούτου (=αγαθά και υπηρεσίες). Οι δυσκολίες στην παγκόσμια οικονομία ή στα οικονομικά μιας χώρας οφείλονται σε προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες που έχουν παρεισφρήσει, έχουν εκδιώξει ή καλύψει τις βασικές αρχές και θεωρούνται “οικονομική επιστήμη”.
Η επιστήμη της Πολιτικής Οικονομίας, όπως κάθε άλλη, βρίσκεται μπροστά μας στην καθημερινότητα και δεν χρειάζεται ούτε ειδική τεχνολογία, όπως η Φυσική, ούτε περίπλοκες σειρές μαθημάτων σε κολλέγια. Χρειάζεται λίγη όρεξη και καθοδήγηση και πολλή παρατήρηση και στόχαση.
2. Ζούμε σε ένα σύμπαν γεμάτο ζωή και πλούτο. Κάθε πλάσμα έχει τη φύση του - το άλογο, το περιστέρι, το ψάρι, το πεύκο, το νερό, το χώμα, το μέταλλο, όπως κι εμείς οι άνθρωποι.
Ζούμε με όλα και από όλα αυτά, που παρέχονται δωρεάν σε όλους μας, και με τη βοήθεια ή χρήση τους δημιουργούμε τον κόσμο του ανθρώπου όπου υπάρχουμε και κινούμαστε. Μπορούμε να το κάνουμε αυτό γιατί έχουμε τα απαραίτητα όργανα – εκ φύσεως – χέρια, πόδια, μάτια κλπ, και κυρίως νοημοσύνη.
Καθαρίζουμε τη ζούγκλα, δαμάζουμε άγρια ζώα και φυτά, ποτίζουμε στεγνά εδάφη, καλλιεργούμε το χώμα, σκάβουμε για ορυκτά, οικοδομούμε πόλεις. Αρχίσαμε ίσως ως καταναλωτές μα σύντομα γίναμε συμπαραγωγοί με τη Φύση και δημιουργοί.
Όλη την ώρα όμως είμαστε εξαρτημένοι από το περιβάλλον σύμπαν. Χωρίς τη συντροφιά των συνανθρώπων μας θα ζούσαμε πολύ δύσκολα και στερημένα. Χωρίς τα φυτά, τα ζώα και τα νερά θα πεθαίναμε σύντομα. Χωρίς αέρα και στέρεη γη δεν θα υπήρχαμε.
Αυτοί οι περιορισμοί εγείρονται από τη Μεγάλη Φύση. Δεν ξέρουμε γιατί, πώς και πότε παρουσιαστήκαμε στη μορφή που έχουμε, μα έτσι είμαστε για όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, εδώ κι εκατοντάδες χιλιετίες.
Είμαστε μάλιστα πλάσματα της γης, της στεριάς, της στέρεης επιφάνειας του πλανήτη. Δεν μπορούμε να ζήσουμε δίχως βοηθητικές συσκευές μέσα στα νερά όπως τα ψάρια ή στον αέρα όπως τα πουλιά.
3. Κι εδώ, σε λίγες προτάσεις βλέπουμε τις βασικές αρχές της Πολιτικής Οικονομίας.
Α. Ο άνθρωπος, εξαρτάται για τη ζωή του πλήρως από το περιβάλλον σύμπαν το οποίο περιέχει όλα όσα χρειάζεται για τη διαβίωσή του – αέρα, φως, νερό, τροφή, ορυκτά και γη – και το σύμπαν του τα δίνει δωρεάν.
Β. Όντας πλάσμα της στεριάς περιορίζεται στο στέρεο υπόβαθρο της γης και τις συνθήκες που επικρατούν πάνω σε αυτή την επιφάνεια. Είτε ψηλά στον ουρανό πάει, είτε βαθιά στον ωκεανό, θα πάρει μαζί του αυτές τις συνθήκες. Η γη είναι όντως σαν Μητέρα-θεά.
Γ. Για να αξιοποιήσει τα αγαθά του περιβάλλοντος χρησιμοποιεί τις δυνάμεις και τα όργανα με τα οποία τον προίκισε η φύση – σωματικά και νοητικά. Ο αέρας είναι άμεσα διαθέσιμος και προσιτός. Αλλά όταν διψά, το νερό δεν θα φύγει από τον ποταμό ή τη λίμνη για να τον δροσίσει και όταν πεινάσει οι καρποί της γης δεν θα έρθουν στο στόμα του για να τον χορτάσουν. Πρέπει ο ίδιος να κινηθεί προς αυτά διακρίνοντας ποια είναι ωφέλιμα και ποια όχι. Ο άνθρωπος επιβιώνει μόνο ασκώντας τις ικανότητές του και συνεισφέροντας με την εργασία του.
Δ. Ζώντας μόνος του, θα ζει φτωχικά, στερημένα. Με τη συντροφιά άλλων όλοι ωφελούνται. Μεμονωμένος, θα έχει μόνο κλάσμα των αγαθών, ανέσεων κι ευτυχίας που απολαμβάνει όταν ζει κοινωνικά με τους συνανθρώπους του. Στην κοινωνική συμβίωση κάθε άνθρωπος μπορεί να εξειδικεύεται σε λίγα και καλά και να ανταλλάσσει αγαθά και υπηρεσίες με άλλους σε αφθονία. Επιπλέον, υπάρχουν δυνατότητες συνεργασίας και ασφάλειας. Σε αυτό το πλαίσιο εκδηλώνεται και ο πολιτισμός που είναι η ανάπτυξη όλων των δυνατοτήτων του ανθρώπου σε πληρότητα σοφίας, αγάπης κι ευτυχίας.
Αυτοί είναι οι πρωταρχικοί φυσικοί νόμοι της Πολιτικής Οικονομίας κι επειδή είναι φυσικοί όλοι μας τους αναγνωρίζουμε. Αλλά στην πυρετώδη πορεία της καθημερινότητας κάτι ξεχνάμε, κάτι παραγνωρίζουμε, και καταλήγουμε σε καταστάσεις περίπλοκες, επώδυνες, ανεπιθύμητες.
Πώς, πού, γιατί στραβώνει το πράγμα;
Στη συνέχεια θα ερευνήσουμε την πολιτικο-οικονομική εμπειρία μας με τη βοήθεια αυτής της ερώτησης.
Πολιτική Οικονομία 1: Φορολογία
1. Στην εποχή μας η φορολογία είναι γενικά νόμιμη κλοπή εκ μέρους του κράτους. Το κράτος με τους φόρους του ουσιαστικά κατακλέβει τους πολίτες του. Δυστυχώς ούτε οι κυβερνώντες μα ούτε και οι κυβερνώμενοι το αντιλαμβάνονται!
Όλοι πιστεύουμε τις χοντρές ανοησίες που έχουν σωρευθεί τα τελευταία 200 έτη ως “επιστήμη” των Οικονομικών, ως Οικονομολογία ή Πολιτική Οικονομία (=αληθινός τίτλος).
Μόνο οι ελάχιστοι που κατανόησαν (και κατανοούν) την αληθινή φύση της Πολιτικής Οικονομίας, κατανοούν ποια θα έπρεπε να είναι η ορθή φορολογία. Διότι και οι δύο έχουν τις ίδιες απλές αρχές. Ας τις ερευνήσουμε, λοιπόν.
Η ΠΟ εξετάζει γενικά την παραγωγή, διάθεση και κατανάλωση του πλούτου που είναι αγαθά και υπηρεσίες.
Η ενασχόληση με τα δημοσιονομικά (προϋπολογισμός κρατικών δαπανών κι εσόδων, ισοζύγια εμπορικά κλπ) και την επιχειρηματική λειτουργία δεν ανήκουν στην ΠΟ, αλλά το πρώτο στη Λογιστική και το δεύτερο στη Διοίκηση Επιχειρήσεων – ή, όπως αλλιώς λέγονται με δήθεν επιστημονική σοβαροφάνεια, Μακροοικονομικά και Μικροοικονομικά.
2. Η ΠΟ γνωρίζει απλά και σίγουρα πως σε τελευταία ανάλυση μόνο δύο πρωταρχικοί συντελεστές παράγουν πλούτο (αγαθά και υπηρεσίες προς διάθεση και κατανάλωση): αφενός ο Άνθρωπος με την Εργασία του και αφετέρου η περιβάλλουσα Φύση με τους πόρους της.
Πιο απλά, ο πλούτος παράγεται από την εργασία των ανθρώπων πάνω στη γη και τους φυσικούς πόρους κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Αλλιώτικη ήταν η παραγωγή πλούτου στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία όπου οι πλείστοι εργαζόμενοι ήταν δούλοι, αλλιώτικη στη Γροιλανδία με τις παγωμένες εκτάσεις, αλλιώτικη στις ΗΠΑ στις αρχές του 18ου αιώνα με τις απέραντες σχεδόν, εύφορες πεδιάδες δωρεάν διαθέσιμες και αλλιώτικη στη σύγχρονη Αραβία με τα πετρέλαια και το αυταρχικό καθεστώς της. Εδώ αναφέρω ενδεικτικά 4 διαφορετικά είδη συνθηκών που είναι σε κάθε περίπτωση ένα μείγμα κλιματικών και πολιτικών στοιχείων. Και αυτές συντελούν στην παραγωγή έχοντας στοιχεία από τους δύο άλλους.
Όλα τα εισοδήματα, ιδιωτικά και κρατικά, προέρχοντα τελικά από την παραγωγή πλούτου. Αν δεν υπάρχουν αγαθά και υπηρεσίες δεν υπάρχουν εισοδήματα.
Τα ιδιωτικά εισοδήματα προέρχονται από εργασία ή από ενοίκια, τόκους και παρόμοια.
Το κρατικό εισόδημα προέρχεται ως επί το πλείστον από τη φορολογία που είναι και η φυσιολογική μέθοδος.
3. Αφού δυο είναι οι πρωταρχικοί συντελεστές (Εργασία και Γη), αυτοί θα προσφέρονται και ως αντικείμενα φορολόγησης. Τίποτε άλλο. (Στην πραγματικότητα και οι Συνθήκες είναι ένας πρωταρχικός συντελεστής, αλλά τον παραμερίζουμε για την παρούσα ανάλυση.)
Σήμερα παντού σχεδόν η σύνολη φορολογία πέφτει πάνω στην Εργασία. Οι συνήθεις φόροι εισοδήματος, κερδών, πολυτελείας, ΦΠΑ, υπέρ τρίτων κλπ, είναι τελικά επί της Εργασίας.
Ακόμα και φόροι επί περιουσίας όπως ο ΕΝΦΙΑ και ο φόρος ΜΑΠ είναι φόροι επί της Εργασίας εφόσον κτίσματα, καλλιέργιες και ορυχεία είναι προϊόντα Εργασίας.
Παντού οι φόροι αυτοί όλοι προκαλούν στρεβλώσεις στην οικονομία και μακρόχρονα τις κρίσεις ύφεσης ή κραχ που ξεσπάνε σε συχνά διαστήματα.
Μια πρώτη και άμεση παρενέργεια εμφανίζεται ως μείωση της επιθυμίας για εργασία στους ανθρώπους. Γιατί, σκέφτεται ο κάθε τύπου παραγωγός, πρέπει το κράτος να αφαιρεί από τη φυσική αμοιβή της εργασίας μου; Αφού θα παίρνει από τη εργασία μου, θα κάνω ότι μπορώ να χάνω όσο το δυνατόν λιγότερα.
Όμοια και χειρότερη παρενέργεια προκαλεί το λεγόμενο σύστημα προδευτικής ή αναλογικής φορολογίας με το οποίο όσο περισσότερα κερδίζεις ή έχεις τόσο περισσότερο φόρο εισοδήματος πληρώνεις. Οπότε σκέφτεσαι τώρα «Γιατί να εργάζομαι και να παράγω πιο πολλά; Για την εφορία;»
Τέτοια βλακώδης φορολόγηση λειτουργεί πρώτα ως φρένο στην παραγωγικότητα και ανάπτυξη και μετά ως κίνητρο για φοροδιαφυγή!
4. Απομένει λοιπόν η Γη. Με αυτό εννοώ την επιφάνεια σκέτη προτού γίνει πάνω της κάποια εργασία – φράξιμο, κτίσιμο, καλλιέργεια, σκάψιμο, εξόρυξη κλπ.
Η γη όλη έχει αξία – αλλού μικρή, αλλού μεγάλη. Όσο πιο επιθυμητή είναι μια τοποθεσία (οικόπεδο στην πόλη, αγροτεμάχιο στην ύπαιθρο) τόσο μεγαλύτερη η αξία της. Τη μεγαλύτερη αξία (υπεραξία, κατά πολλούς) την έχουν τοποθεσίες στο κέντρο μεγαλοπόλεων και δη της πρωτεύουσας και περιοχές με πολύτιμους πόρους όπως ευγενή ορυκτά και μέταλλα, πολύτιμοι λίθοι και υλικά καυσίμων.
Τα εδάφη (σκέτη επιφάνεια, είπαμε) πέφτουν σε ζώνες ή περιοχές ίδιας αξίας. Αυτών των αξιών η φορολόγηση δεν επιφέρει καμιά στρέβλωση στην οικονομία – εφόσον μένουν αφορολόγητες οι αξίες περιθωριακών εδαφών – πχ. από 5 ευρώ το τετραγωνικό και κάτω. (Εδώ θα χρειαστούν μερικές διευκρινήσεις στο μέλλον.)
Αυτή η Γεωφορολόγηση (Land Value Taxation), όπως την ονόμασαν 2-3 συγγραφείς που έγραψαν παλαιότερα για το θέμα, ενθαρρύνει την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη. (Είναι αξιοπερίεργο κι ενδεικτικό της μεγάλης άγνοιας το ότι σήμερα διάσημοι οικονομολόγοι δεν προωθούν καθόλου αυτή την αρχή παρότι την αναφέρουν σύντομα στα εγχειρίδιά τους!) Επίσης, είναι δίκαιη αφού οι αξίες αυτές (ανα)διαμορφώνονται με τη φυσική ανάπτυξη της κοινωνίας, την αύξηση του πληθυσμού, τη πρόοδο των επιστημών και της τεχνολογίας και την παρουσία και προώθηση των καλών τεχνών (=ο τρίτος συντελεστής). Αυτό επίσης επισημαίνεται μα δεν προωθείται!
Είναι και δίκαιο και φυσικό και αποδοτικότερο αυτές οι αξίες να επιστρέφουν στην κοινωνία που αντιπροσωπεύεται από το κράτος, αφού βασικά δημιουργούνται από την ίδια την ύπαρξη και ανάπτυξη της κοινωνίας. Η επισήμανση είναι πανάρχαια.
Έχω γράψει συχνά στο παρελθόν για το θέμα και θα επανέλθω από νέα σκοπιά.
Δείτε όλα τα άρθρα της σειράς "Πολιτική Οικονομία"
Δημοσιεύτηκε 7th August 2015 από τον χρήστη Vigla-Watch
Ετικέτες: Πολιτική Οικονομία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου