H μοναξιά εχθρός του ανοσοποιητικού

Απλές λύσεις

 

H μοναξιά εχθρός του ανοσοποιητικού συστήματος
Εξασθενεί την άμυνα του οργανισμού

Η μοναξιά δεν είναι μόνο μια δυσάρεστη κατάσταση από ψυχολογική άποψη, αλλά επιπλέον μπορεί να κάνει κακό στο ανοσοποιητικό σύστημα, εξασθενώντας τις άμυνες του οργανισμού του μοναχικού ανθρώπου και καθιστώντας τον πιο επιρρεπή στις ασθένειες, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Λίζα Γιαρέμκα του Ινστιτούτου Ερευνών Συμπεριφορικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου του Οχάιο, που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρίας Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας των ΗΠΑ, διαπίστωσαν ότι οι μοναχικοί άνθρωποι βιώνουν πιο συχνές επανεμφανίσεις διαφόρων ιών που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση στο σώμα τους, από ό,τι αντίστοιχα συμβαίνει στους κοινωνικούς ανθρώπους.

Είναι επίσης πιθανότερο να εμφανίσουν περισσότερες χρόνιες φλεγμονές στον οργανισμό τους λόγω της αντίδρασης στο χρόνιο στρες της μοναξιάς, κάτι που τους καθιστά πιο ευάλωτους σε καρδιολογικές και άλλες παθήσεις. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η κοινωνική απομόνωση και το αίσθημα μοναξιάς αυξάνουν τον κίνδυνο για ένα άνθρωπο να έχει κακή υγεία και να πάσχει από μία ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις, αναφέρει δημοσίευμα του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων.

Οι ερευνητές μελέτησαν την περίπτωση 200 γυναικών με μέση ηλικία 51 ετών που είχαν επιζήσει από καρκίνο του μαστού και 134 υπέρβαρων μεσήλικων ενηλίκων χωρίς σημαντικά προβλήματα υγείας. Οι αμερικανοί επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα αίματος για να εντοπίσουν αντισώματα κατά των ιών του έρπη, τα οποία μπορούν να παραμείνουν χωρίς εκδήλωση συμπτωμάτων στο σώμα «εν υπνώσει» για μεγάλο χρονικό διάστημα και να ενεργοποιούνται κατά καιρούς.

Οι ερευνητές συσχέτισαν το βαθμό μοναξιάς και έλλειψης κοινωνικών επαφών με το επίπεδο αντισωμάτων στο σώμα, δηλαδή εκείνων των πρωτεϊνών που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να τα βγάλει πέρα με τον παθογόνο μικροοργανισμό. Όπως διαπιστώθηκε, όσο πιο μόνος ένιωθε και ήταν κάποιος, τόσο περισσότερα ήταν τα αντισώματα κατά του ιού του έρπη στον οργανισμό του, γεγονός που σήμαινε ότι ο ιός ήταν πιο ενεργός.

Παράλληλα, οι επιστήμονες μέτρησαν, επίσης σε δείγματα αίματος, το επίπεδο ορισμένων πρωτεϊνών (των κυτοκινών) που δείχνουν το βαθμό φλεγμονής σε ένα σώμα. Όπως διαπιστώθηκε, όσο πιο μοναχικός είναι κάποιος, τόσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα ιδίως της κυτοκίνης ιντερελευκίνης-6 (IL-6). Η χρόνια φλεγμονή με την οποία συνδέεται η εν λόγω πρωτεΐνη, έχει συνδεθεί από προηγούμενες μελέτες με διάφορες παθήσεις, όπως στεφανιαία νόσο, αρθρίτιδα, διαβήτη τύπου 2, άνοια, Αλτσχάιμερ κ.α.

Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια γνωρίζουν ότι το χρόνιο στρες ενισχύει την εσωτερική φλεγμονή. Η νέα έρευνα δείχνει ότι και η μοναξιά μπορεί να δράσει με ανάλογο τρόπο, αφού η ίδια αποτελεί πηγή του χρόνιου στρες, όπως είπε η Λίζα Γιαρέμκα και προσέθεσε ότι οι μοναχικοί άνθρωποι τείνουν να υπεραντιδρούν στα αρνητικά συμβάντα της ζωής τους, με αποτέλεσμα η καθημερινότητά τους να είναι πιο επιρρεπής στο άγχος. Η συνέπεια είναι να διαταράσσεται η ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματός τους. Για παράδειγμα, η συχνή επανεμφάνιση του λανθάνοντος ιού του έρπη σ’ ένα άνθρωπο δείχνει ότι ο οργανισμός του βιώνει χρόνιο στρες και η μοναξιά του είναι ένας παράγων που επιδεινώνει το στρες, άρα καθιστά συχνότερη και πιο επώδυνη την περιοδική εκδήλωση του έρπη.

newsbeast.gr

Αρχαία Σπάρτη

  Αναδημοσίευση άρθρου από Νέα Ακρόπολη

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/arxaiwn-politismwn/arxaia-sparth.html

Αρχαία Σπάρτη

« ‘Η ταν ή επί τας...» Μια φράση πασίγνωστη σε όλους μας, που μέσα της κρύβει τη νοοτροπία ενός λαού που πέρασε στην Ιστορία σαν το παράδειγμα της έντιμης και λιτής ζωής. Μ' αυτή τη φράση η Σπαρτιάτισσα μητέρα αποχαιρετούσε τον γιο της θυμίζοντας του πως το καθήκον του ήταν να πολεμήσει με θάρρος για την πατρίδα του, τιμώντας τα όπλα του, και αν χρειαστεί να πεθάνει γι' αυτήν.

Η Σπάρτη στον αντίποδα της Αθήνας και των άλλων σημαντικών πόλεων στην αρχαία Ελλάδα, προκάλεσε συναισθήματα θαυμασμού σε σχέση με το πνεύμα, την αρετή και την γενναιότητα των πολιτών της. Ο Λυκούργος, ο μυθικός νομοθέτης, ήταν αυτός που όρισε μέσα από νόμους-ρήτρες την λειτουργία και την τήρηση αυτού του πνεύματος. ‘Έζησε τον 8ο αιώνα π.Χ. και σ' αυτόν αποδίδεται η δημιουργία του κράτους της Σπάρτης, που μέχρι τότε την κατοικούσαν μικρές αυτόνομες πολεμικές ομάδες.

Αρχαία Σπάρτη

Οι νόμοι αυτοί παρέμειναν αμετάβλητοι για πεντακόσια χρόνια και όπως αναφέρει ο Ξενοφώντας, πριν τεθούν σε λειτουργία, ο Λυκούργος έλαβε την έγκριση του Μαντείου των Δελφών. «...'Όταν λοιπόν πήρε απάντηση ότι θα είναι από κάθε άποψη το καλύτερο (η νομοθεσία), τότε μόνο παρέδωσε τους νόμους και όρισε ότι θα είναι όχι μόνο άνομο αλλά και ανόσιο να μην υπακούει κανείς σε νόμους επικυρωμένους από τον Θεό.» (Ξενοφώντα: Λακεδαιμονίων Πολιτεία)

Η μεγαλύτερη αρετή ενός πολίτη της Σπάρτης ήταν η πρόθυμη θυσία του στο καθήκον της άμυνας και της σωτηρίας της πατρίδας του. Τα δικαιώματα του ήταν ανάλογα, όχι ως προς την οικονομική ή κοινωνική του θέση, αλλά ως προς το μέγεθος της αυτοθυσίας του για το κοινό καλό, για την Σπάρτη.

Σημαντικές πηγές για να μελετήσουμε τη ζωή στην Αρχαία Σπάρτη αποτελούν ιστορικοί και φιλόσοφοι της κλασσικής εποχής, όπως ο Πλούταρχος, ο Ξενοφώντας, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, βασιζόμενοι πάντα στη νομοθεσία του Λυκούργου.

Πρώτη καινοτομία που συναντάμε είναι αυτή που ορίζει τη ζωή της γυναίκας και τις ασχολίες της. Στις υπόλοιπες πόλεις η γυναίκα ζούσε κλεισμένη στο σπίτι, υφαίνοντας και περιμένοντας την στιγμή του γάμου.
Ο Λυκούργος θεωρώντας σαν αποστολή της γυναίκας να γεννήσει γερά παιδιά για την Σπάρτη, όρισε να γυμνάζεται και να ζει με τέτοιο τρόπο, ώστε να προετοιμαστεί για την μελλοντική της ζωή.

Υπήρχαν αγέλες κοριτσιών, η γύμνια ήταν υποχρεωτική σε ορισμένες τελετουργίες, οι ασκήσεις του σώματος και οι αγώνες ήταν κοινοί και για τα δύο φύλα. Γενικά η ζωή της Σπαρτιάτισσας μπορεί να συσχετιστεί έμμεσα με τις περιγραφές που κάνει ο Πλάτωνας στην Πολιτεία για την γυναίκα-πολεμίστρια.

Με νόμο ήταν ορισμένος ο χρόνος τέλεσης του γάμου, όταν γυναίκες και άντρες βρισκόταν στην σωματική τους ακμή και οι επαφές τους έπρεπε να γίνονται με έλεγχο των ενστίκτων τους, έτσι ώστε πάντα να επιθυμούν ο ένας τον άλλο και να είναι ο καρπός της ένωσης τους δυνατός.

Επίσης μπορούμε να πούμε ότι υπήρχε ένα είδος κοινοκτημοσύνης ανδρών και γυναικών, αφού μπορούσαν να ενωθούν οι καλύτεροι μεταξύ τους με την έγκριση των συζύγων τους, για να αποκτήσουν παιδιά με θαυμαστό σώμα αλλά και ψυχικά χαρίσματα.

Για να διατηρηθεί ο θεσμός του γάμου αναλλοίωτος, είχαν θεσπιστεί ειδικά πρόστιμα. Αυτά ήταν το πρόστιμο του αγαμίου, για εκείνους που δεν παντρευόταν, του οψιγαμίου, για εκείνους που παντρευόταν σε μεγάλη ηλικία και του κακογαμίου για εκείνους που είχαν συνάψει κακό γάμο.

Εκείνοι μάλιστα που δεν παντρευόταν, στερούνταν της τιμής και του σεβασμού από τους νεωτέρους τους. Λέγεται ότι κάποτε σ' ένα διακεκριμένο στρατηγό, τον Δερκυλλίδα, κάποιος νέος δεν του παραχώρησε τη θέση του, λέγοντας του: «Δεν έχεις γεννήσει ένα γιο που θα δώσει το κάθισμα του σε μένα». (Πλούταρχου: Λυκούργος)

Η εκπαίδευση των παιδιών ήταν στην αρμοδιότητα του κράτους. Μόλις γεννιόταν ένα παιδί, ο πατέρας του έπρεπε να το παρουσιάσει στη λέσχη, που απαρτιζόταν από τους γέροντες, για επιθεώρηση έτσι ώστε να γίνει αποδεκτό μέλος της φυλής.

Τα αγόρια έμεναν με τους γονείς τους έως τα επτά τους χρόνια. Στη συνέχεια ανήκαν στην πολιτεία η οποία ήταν υπεύθυνη για την αγωγή τους μέχρι το εικοστό έτος. Γινόταν μέλη σε δύο τύπους ομάδων. Οι πρώτες ονομαζόταν Βούαι που αποτελούνταν από αγόρια ίδιας ηλικίας και αρχηγοί τους ήταν οι Βουαγοί. Οι δεύτερες ονομαζόταν Ίλαι και σχηματιζόταν από αγόρια διάφορων ηλικιών. Αρχηγός της ‘Ίλης ήταν ο Πρωτείρας ή Είρην, δηλαδή ένα αγόρι από δεκαέξι έως είκοσι ετών.

Οι Βούες κάλυπταν κυρίως την πνευματική και σωματική αγωγή των νέων, ενώ οι ‘Ιλες λειτουργούσαν περισσότερο ως συγκροτημένες ομάδες, προπαρασκευαστικές της πολεμικής τέχνης και πειθαρχίας.

Την ευθύνη για την σωστή εκπαίδευση των παιδιών είχε ο παιδονόμος, άτομο ενάρετο και διακεκριμένο στην πόλη. Σαν βοηθούς του είχε του μαστιγοφόρους, εφήβους που είχαν σαν καθήκον τους την τιμωρία, όταν αυτή ήταν αναγκαία.

Από πολύ μικρά μάθαιναν να επιβιώνουν σε δύσκολες συνθήκες, φορώντας τα ίδια ρούχα χειμώνα-καλοκαίρι, χωρίς να φορούν παπούτσια και τρεφόμενα με μικρή ποσότητα τροφής. Σε σχέση με το θέμα της τροφής, τα παιδιά μπορούσαν να κλέψουν επιπλέον τρόφιμα, χωρίς όμως να τα αντιληφθούν, επειδή σε αντίθετη περίπτωση η τιμωρία ήταν σκληρή.

Η μέθοδος αυτή είχε ως στόχο να μπορούν να αναπτύξουν πονηριά και εγρήγορση, στοιχεία που θα βοηθούσαν στην πορεία τους σαν ενήλικες πολεμιστές.

Για να μην μένουν τα παιδιά ποτέ χωρίς αρχηγό, αν ο παιδονόμος έλειπε για κάποιο λόγο, κάθε πολίτης είχε το δικαίωμα να διευθύνει τα παιδιά, να τους επιβάλλει ό,τι θεωρεί καλό και να τα τιμωρεί, αν έκαναν κάποιο σφάλμα. Αυτό είχε σαν σκοπό τα παιδιά να δρουν πάντα μέσα στα πλαίσια της ηθικής και των νόμων.

Επίσης με νόμο είχε οριστεί πως κάθε πολίτης θα έχει την ευθύνη όχι μόνο των δικών του παιδιών, αλλά και των παιδιών όλης της πόλης. Με αυτό τον τρόπο όλοι είχαν την ευθύνη για την ανατροφή τους.

Στην εφηβεία, στην φάση που πολύ εύκολα μπορεί να αναπτυχθεί η έπαρση, η αλαζονεία και έντονες επιθυμίες για απολαύσεις, οι υποχρεώσεις ήταν πολλές. Ο έφηβος έπρεπε να γίνει θαρραλέος κατανικώντας κάθε έννοια δειλίας και να αναπτύξει σεβασμό και ντροπή ως προς τους μεγαλύτερους του.

‘Έτσι προχωρούσε στο δρόμο με τα δυο του χέρια μέσα στα ρούχα του, σιωπηλός και με χαμηλωμένο το βλέμμα.
Αρχαία Σπάρτη

« Εκείνων τουλάχιστον τη φωνή θα άκουγες λιγότερο παρά των λίθινων αγαλμάτων, πολύ λιγότερο θα μετέστρεφες το δικό τους βλέμμα, παρά των χάλκινων ανδριάντων και θα τους θεωρούσες πιο ντροπαλούς ακόμα και από τις παρθένες στα νυφικά δωμάτια. ‘Όταν μάλιστα φτάνουν στο συσσίτιο, ευχαριστημένος να είσαι και την απάντηση τους στις ερωτήσεις να ακούσεις». (Ξενοφώντα: Λακεδαιμονίων Πολιτεία)

Η κρυπτεία ήταν ένας ακόμα θεσμός στην διαμόρφωση του εφήβου στον αυριανό πολεμιστή. Χαρακτηριστικά της ήταν η απομόνωση ομάδων εφήβων, η ζωή στην άγρια φύση, το κυνήγι που πολλές φορές είχε ως θύματα είλωτες και γενικά η επιβίωση πέρα από κανόνες και τάξη.

Ο κρύπτης δεν διαθέτει όπλα, ζει στα βουνά, έχει πεδίο δράσης στη νύχτα, τρέφεται με ότι βρίσκει και ενσαρκώνει τον πολεμιστή που μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε κίνδυνο. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η κρυπτεία ήταν ένα είδος μύησης, μια φάση περάσματος από το επίπεδο του εφήβου που δεν έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και δικαιώματα σε αυτό του ενήλικα οπλίτη που γίνεται αποδεκτός αφού έχει δοκιμαστεί και έχει αποδείξει την αξία του.

Στη συνέχεια και στην ηλικία των είκοσι χρόνων κάθε Σπαρτιάτης ανήκε σε μια ομάδα δεκαπέντε ατόμων που ονομαζόταν συσκηνία ή συσσίτιον. ‘Έως τα τριάντα τους χρόνια τα μέλη των συσκηνιών ζούσαν σε οικήματα που ονομάζονταν ανδρεία ή συσσίτια και έτρωγαν μαζί σε ιδιαίτερους χώρους που ονομάζονταν συσσίτια ή φιδίτια.

Μετά τα τριάντα τους χρόνια κοιμόταν το βράδυ σπίτι τους, αλλά περνούσαν την μέρα τους και έτρωγαν με τους συντρόφους τους. Η ποσότητα του φαγητού ήταν ορισμένη, έτσι ώστε ούτε να στερούνται τροφή, αλλά ούτε να τρώνε παραπάνω από αυτό που είχαν ανάγκη. Το ίδιο συνέβαινε και με το ποτό.

Καθένας που συμμετείχε σ' αυτά τα κοινά γεύματα, όφειλε να συμμετέχει στην αποθήκευση τροφίμων από το κυνήγι που ο ίδιος έκανε. Επίσης τα κυνηγόσκυλα, τα άλογα και οι προμήθειες ανήκαν από κοινού σε ολόκληρη την ομάδα.

Στα γεύματα αυτά καλούνταν συχνά νέοι κάτω των είκοσι, που δεν είχαν ολοκληρώσει το στάδιο της αγωγής και δεν είχαν ακόμη πολιτικά δικαιώματα. Η επαφή τους με τους μεγαλύτερους θεωρούνταν αποτελεσματικό μέσο για την συμπλήρωση της πολιτικής τους αγωγής, μαθαίνοντας έτσι από την εμπειρία των μεγαλυτέρων. Επίσης υπήρχε η συνήθεια στα συσσίτια να αναφέρεται κάθε καλή και ανδρεία πράξη που έκανε κάποιος στην πόλη.

Η υπηρεσία στο κράτος διαρκούσε ως την ηλικία των εξήντα χρόνων, σαράντα χρόνια μετά την ενηλικίωση τους. Σ' αυτό το διάστημα είχε πολύ μεγάλη σημασία η καλή κατάσταση του σώματος που επιτυγχανόταν με την άσκηση.

Απαγορευόταν κάθε είδους χρηματισμός και αποκλειστική ασχολία του πολίτη, ήταν τα έργα που θα εξασφάλιζαν την ελευθερία της πόλης. Άλλωστε δεν χρειαζόταν να φροντίζει κανείς να έχει χρήματα, αφού όλοι συνεισφέρανε ίση μερίδα τροφής και κάθε υλική απόλαυση ήταν έξω από τη νοοτροπία των Σπαρτιατών.

Οι πιο ισχυροί και διακεκριμένοι πολίτες είχαν την φροντίδα των αρχόντων, καυχούμενοι πως αν κάποιο καθήκον τους ζητηθεί, δεν βαδίζουν αλλά τρέχουν για να υπακούσουν, επειδή ήταν της γνώμης ότι, αν αυτοί πρώτοι πειθαρχούν απόλυτα, θα ακολουθήσουν και άλλοι.

Οι έφοροι, απλοί πολίτες που εκλέγονταν στο αξίωμα αυτό για ένα χρόνο, είχαν σαν αρμοδιότητα την εποπτεία για την τήρηση των νόμων, την ομαλή λειτουργία της διοίκησης, την αγωγή των νέων, τη συμπεριφορά πολιτών και αρχόντων, τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Είχαν ακόμη την εξουσία να καθαιρούν τους άρχοντες πριν τελειώσει η θητεία τους, να τους φυλακίζουν και να τους δικάζουν επιβάλλοντας ακόμη και την θανατική ποινή. Έτσι βλέπουμε ότι υπήρχε άμεσος έλεγχος σε αυτούς που είχαν σαν καθήκον τους να διοικούν την πόλη, έτσι ώστε κανείς να μην ξεφεύγει από τους νόμους και την φροντίδα του κοινού καλού.

Ο πόλεμος αποτελούσε ένα σημαντικό παράγοντα στη ζωή των Σπαρτιατών. Άλλωστε ολόκληρη η εκπαίδευση και ο τρόπος ζωής τους ήταν μια προετοιμασία για την στιγμή που θα έπρεπε να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Αθάνατο παράδειγμα μέσα στην Ιστορία, παραμένει ο Λεωνίδας με τους τριακόσιους πολεμιστές του, που δεν δίστασαν να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα στρατό πολύ μεγαλύτερο τους και να πεθάνουν όλοι για την Σπάρτη.

Ο βασιλιάς ήταν αυτός που οδηγούσε τον στρατό ξεκινώντας με θυσίες στον Δία. Όταν οι οιωνοί ήταν καλοί, ένας πυρφόρος έπαιρνε φλόγα από τον βωμό και πήγαινε ως τα σύνορα της πόλης. Ακολουθούσαν άλλες θυσίες στον Δία και στην Αθηνά και στη συνέχεια ήταν έτοιμοι ν' αντιμετωπίσουν τον εχθρό. Μπροστά από τον βασιλιά δεν υπήρχε κανείς εκτός από τους Σκιρίτες φρουρούς του και ανιχνευτές ιππείς.
Ένα συνηθισμένο τελετουργικό πριν την έναρξη της μάχης, ήταν μπροστά στα βλέμματα των εχθρών να θυσιάζουν και με συνοδεία παιάνων να στεφανώνονται και να γυαλίζουν τα όπλα τους, δείχνοντας έτσι ότι ήταν αποφασισμένοι για την μάχη, εύθυμοι και ευπαρουσίαστοι.

Η στάση τους μπροστά στον θάνατο ήταν ανάλογη με την εκπαίδευση και τη νοοτροπία που αποκτούσαν στη διάρκεια της ζωής τους.

Η περίοδος που πενθούσαν τους νεκρούς ήταν σύντομη, διαρκούσε έντεκα μέρες. Την δωδέκατη θυσίαζαν στη Δήμητρα θέτοντας έτσι τέλος στο πένθος. Τους άντρες τους έθαβαν τυλιγμένους σε κόκκινους μανδύες -που ήταν το χρώμα των πολεμιστών- χωρίς να τοποθετούν κανένα πολύτιμο αντικείμενο στον τάφο, δείχνοντας έτσι ότι το πιο μεγάλο απόκτημα τους ήταν η συμμετοχή τους στον σπαρτιάτικο στρατό.

Η μεγαλύτερη τιμή για έναν άντρα, ήταν να πεθάνει στη μάχη και για μια γυναίκα, να πεθάνει στη γέννα. Έτσι είχαν εκπληρώσει τον ανώτερο σκοπό ύπαρξης τους, αφού για έναν άντρα ήταν να είναι καλός στρατιώτης και για μια γυναίκα να είναι μητέρα καλών στρατιωτών.

Ίσως η ηθική που συναντάμε στην Σπάρτη να μας φαίνεται παράξενη και ακατανόητη. Πολλοί μάλιστα κατακρίνουν τον τρόπο ζωής και τους νόμους τους σαν σκληρούς και άδικους.

Όμως η Σπάρτη είναι ένα από τα λίγα ιστορικά παραδείγματα, που ο ατομικισμός χάνεται μπροστά στην κοινή μοίρα και πορεία ενός λαού.

Θα ήταν χρήσιμο στην σημερινή εποχή μας, που οι αξίες είναι αντεστραμμένες και που ο καθένας ενδιαφέρεται για το συμφέρον του, να παραδειγματιστούμε από αυτούς, σε μια προσπάθεια να βελτιώσουμε την ζωή και την κοινωνία στην οποία ζούμε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Ξενοφώντα

Εκδ. Κάκτος

- Σπαρτιάτικο Δίκαιο, Ντ Μ.Μακντάουελ

Εκδ. Παπαδήμα

- Ο Μαύρος Κυνηγός , Π. Βιντάλ-Νάκε

Εκδ. Νέα Σύνορα

- Η καθημερινή ζωή στην Αρχ. Ελλάδα ,K.M.Kolobova-E.L.Ozereckaja

Εκδ. Παπαδήμα

Αγκινάρες στο φούρνο με κοτόπουλο

Απλές λύσεις

 

 

Αγκινάρες στο φούρνο με κοτόπουλο
Πλούσιο γεύμα σε θρεπτική αξία και γεμάτη γεύση
• 15 κρεμμύδια κοκκάρια ολόκληρα
• μπόλικα καρότα κομμένα σε μπαστουνάκια

• Κλαράκια σέλερι κομμένο σε μπαστουνάκια
• 10 σκελίδες σκόρδο
• 1 κόκκινη πιπεριά κομμένη σε χοντρά κομμάτια
• 1 κίτρινη πιπεριά κομμένη σε χοντρά κομμάτια
• μείγμα από μαύρο, άσπρο και κόκκινο πιπέρι
• φρέσκο θυμάρι
• 10 μανιτάρια κομμένα στα 4
• αλάτι
• 7 Αγκινάρες καθαρισμένες όπως οι πατάτες
• Μισό νεροπότηρο ηλιέλαιο
• Ελαιόλαδο
• 6 Φιλέτα κοτόπουλου ή μπουτάκια
• Ψιλοκομμένο δεντρολίβανο

Σε καυτό νερό που βράζει ζεματάτε τις αγκινάρες μαζί με λίγο αλάτι για περίπου 10 λεπτά. Όσο βράζουν, σε άλλη κατσαρόλα ρίχνετε το ηλιέλαιο, το ελαιόλαδο, περιμένετε να ζεσταθούν και ρίχνετε τα φιλέτα κοτόπουλου να τσιγαριστούν. Γυρίζετε μέχρι να ροδίσουν και οι 2 πλευρές.

Αποσύρετε τις αγκινάρες από την κατσαρόλα, τις βάζετε σε ένα μπολ και τις αφήνετε στην άκρη.
Μόλις τσιγαριστούν τα κομμάτια κοτόπουλου, προσθέτετε μέσα τις αγκινάρες, ανακατεύετε και αφήνετε για περίπου 10 λεπτά να πάρουν χρώμα. Προσθέτετε το δεντρολίβανο.

Σε ένα γουόκ, ρίχνετε ελαιόλαδο, τα κοκκάρια και τα αφήνετε να σοταριστούν. Προσθέτετε τα καρότα, το σέλερι, το σκόρδο, ανακατεύετε και ρίχνετε τις πιπεριές.

Προσθέτετε το μείγμα από πιπέρια, το φρέσκο θυμάρι και ανακατεύετε. Ρίχνετε τα μανιτάρια, προσθέτετε αλάτι, αφήνετε για λίγο να βράσουν και κατεβάζετε από τη φωτιά.

Αδειάζεται σε ένα ταψί το κοτόπουλο με τις αγκινάρες, από πάνω τα λαχανικά το βάζετε στο φούρνο στους 180 βαθμούς για περίπου 45 λεπτά.

sidagi.gr

Φυστίκια Αιγίνης, μια πλήρης τροφή

http://proionta-tis-fisis.blogspot.com/2013/01/blog-post_6175.html

Φυστίκια Αιγίνης, μια πλήρης τροφή για τη χοληστερίνη, την καρδιά και τα μάτια.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μορ. βιολόγος, medlabnews.gr
Τα κελυφωτά φιστίκια είναι από τους καλύτερους ποιοτικά και πιο νόστιμους ξηρούς καρπούς. Έχουν χαρακτηριστεί ως ΣΟΥΠΕΡ ΤΡΟΦΗ και όχι άδικα. Ανατρέχοντας στη θρεπτική τους αξία βλέπουμε ότι αποτελούν από τα λίγα τρόφιμα, τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών. Η φιστικιά είναι φυλλοβόλο δέντρο του γένους Πιστακία και της οικογένειας των Ανακαρδιοειδών. Η καταγωγή της είναι από το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται ευρύτατα από την Ασία μέχρι τις Μεσογειακές χώρες και την Αμερική για το καρπό της, το φιστίκι. Το ύψος του δέντρου φτάνει τα 10 μέτρα με πλούσια διακλάδωση με κλαδιά που έχουν χρώμα σταχτί.
Τα φύλλα του είναι δερματώδη και σύνθετα. Οι ταξιανθίες της φιστικιάς σχηματίζουν τσαμπιά από μικρά άνθη. Οι φιστικιές είναι αρσενικά και θηλυκά δέντρα, με τα αρσενικά να ανθίζουν νωρίτερα. Έτσι η γύρη συλλέγεται και συντηρείται σε ψυγεία, και ρίχνεται αργότερα στα θηλυκά άνθη με τη μορφή ραντίσματος (τεχνητή επικονίαση).
Ο καρπός του δέντρου έχει μήκος 1-2 εκατοστά και το περικάρπιο είναι δερματώδες και έχει πράσινο χρώμα, ενώ το εσωτερικό (ενδοκάρπιο) είναι ξυλώδες και σκληρό. Όταν ωριμάσει το περικάρπιο τότε γίνεται ωχρό, σχίζεται και πέφτει αφήνοντας το ενδοκάρπιο που με τη σειρά του ανοίγει αφήνοντας να φανεί η εσωτερική ψίχα. Αυτή έχει χρώμα πράσινο και περιβάλλεται από λεπτό φλοιό ρόδινου χρώματος (περισπέρμιο). Οι καρποί της φιστικιάς σχηματίζουν ολόκληρα τσαμπιά.

Οι πρώτες φιστικιές ήρθαν στην Αίγινα στα τέλη του 19ου αιώνα και αρκετές φιστικιές φυτεύτηκαν στο νησί μεταξύ 1920 και 1940, αφού είχε ήδη παρατηρηθεί η καλή εδαφική προσαρμογή του δένδρου και η δυνατότητα προσπορισμού αξιόλογου εισοδήματος.
Tα φρέσκα ελληνικά φιστίκια Αιγίνης και Μεγάρων είναι από το 1994 προϊόν Π.Ο.Π. (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης), για να προστατευτεί από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Πρόκειται πράγματι για ένα μοναδικό προϊόν, αφού ένας σπάνιος συνδυασμός ικανού αριθμού παραγόντων του δίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το έχουν καταστήσει διάσημο.
Στην αγορά, τα φρέσκα ελληνικά φιστίκια Αιγίνης, αλλά και αυτά των άλλων περιοχών, όπως τα Μέγαρα, η Φθιώτιδα, η Χαλκιδική και η Εύβοια, βγαίνουν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Εισάγουμε όμως και πολλά φιστίκια τύπου Αιγίνης κυρίως από το Ιράν και τη Συρία, που θεωρούνται εξίσου καλής ποιότητας με τα ελληνικά. Εισαγωγές γίνονται και από την Αμερική, αλλά η γεύση αυτών των φιστικιών διαφέρει κατά πολύ από αυτήν των Αιγίνης που γνωρίζουμε. Το Ιράν έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή στο κόσμο. Ακολουθούν οι Η.Π.Α., η Τουρκία και η Συρία. Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη και έκτη στον κόσμο με 9.500 τόνους ετησίως.

Τα φιστίκια χαρακτηρίζονται σαν μια σούπερ, συμπυκνωμένη τροφή. Είναι από τα λίγα τρόφιμα τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών. Πιο συγκεκριμένα, μια μόλις χούφτα καλύπτει ένα σημαντικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια, καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες, βιταμίνες (ιδιαιτέρως το συμπλέγματος Β), μέταλλα και ευεργετικά αντιοξειδωτικά συστατικά.
Ακόμη και 25 γραμμάρια φιστίκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και περιέχουν 10 τοις εκατό από τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία όπως η βιταμίνη B6, θειαμίνη, μαγνήσιο, φωσφόρο και χαλκό και φυτικές ίνες. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές στερόλες, ουσίες που αποδεδειγμένα σήμερα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης. Αντιοξειδωτικά, τα οποία γνωρίζουμε ότι μας προστατεύουν από τη γήρανση και νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά. Βιταμίνης Β6, η οποία μειώνει τα επίπεδα της ουσίας ομοκυστείνης, μιας ουσίας που σχετίζεται με την εμφάνιση αθηρωματικών πλακών και αρτηριοσκλήρυνσης. Κι όλα αυτά με μόλις 170 θερμίδες ανά μερίδα περίπου 30 γραμμαρίων! Μπορούμε δηλαδή να καλύπτουμε ένα σημαντικό μέρος των ημερησίων αναγκών μας σε θρεπτικά συστατικά με φυσικό τρόπο, ειδικά αν τα απολαμβάνουμε άψητα και ανάλατα.

Διατροφικές πληροφορίες ανά 100g

• Ενέργεια 574kcal 
• Λίπος 51.6g 
• Πρωτεΐνη 17.6g 
• Υδατάνθρακες 11.6g 
• Ουγγρικα λιπαρα οξεα: 42.4g 
• Φυτικες ινες 10.5g 
• Βιταμίνη Α 0.025mg 
• Βιταμίνη Β1 0.69mg 
• Βιταμίνη Β2 0.2mg 
• Βιταμίνη Β3 1.45mg 
• Βιταμίνη Β5 1.19mg 
• Βιταμίνη B6 0.25mg 
• βιταμίνη Β7 0.018mg 
• Φολικό οξύ 58mg 
• Βιταμίνη Ε 5.2mg 
• Βιταμίνη C 7mg 
• Ασβέστιο 136mg 
• Κάλιο 1020mg 
• Μαγνήσιο 158mg 
• Φώσφορος 500mg 
• Νάτριο 6mg 
• Σίδηρος 7.3mg 
• Ψευδάργυρος 1.4mg 

Τα φιστίκια Αιγίνης, εκτός του ότι είναι απολαυστικά, μπορούν ταυτόχρονα να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα, αφού έρευνα που έγινε στην Πενσιλβάνια έδειξε ότι καταναλώνοντας 40 γραμμάρια φιστίκια Αιγίνης την ημέρα για 4 εβδομάδες και διπλασιάζοντας την ποσότητα για 4 επιπλέον εβδομάδες, η LDL χοληστερόλη πέφτει κατά 9% το πρώτο διάστημα και 12% το επόμενο. Η κατανάλωση φιστικιών και τα δύο αυτά διαστήματα μείωσε κατά 15% τα επίπεδα της ιντερλευκίνης – 1, ενός δείκτη φλεγμονής που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φιστίκια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και υψηλή σε ακόρεστα, ενώ δεν περιέχουν καθόλου λιπαρά οξέα. Μια πρόσφατη έρευνα επιβεβαιώνει ότι η καθημερινή κατανάλωση φιστικιών βοηθάει στην μείωση της πίεσης.
Mελέτες έρχονται να πιστοποιήσουν είναι το ότι τα κελυφωτά φιστίκια περιέχουν τα συστατικά λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα μάτια μας. Συγκεκριμένα, έχουν την ιδιότητα να απορροφούν την ακτινοβολία που καθημερινά δέχεται ο οφθαλμός, προστατεύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τα μάτια μας από τη γήρανση.
Τα φιστίκια δεν μπορεί να θεωρείται ως τροφή για δίαιτα, αλλά, όπως φαίνεται από τις πιο πρόσφατες έρευνες, μπορεί να σε αδυνατίσουν. Έρευνες δείχνουν ότι κόβουν την όρεξη και δεν ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, μία αμερικανική έρευνα έδειξε ότι άτομα που περιλάμβαναν φιστίκια στη διατροφή τους δεν πήραν βάρος, ενώ είδαν και πτώση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Τα φιστίκια περιέχουν τα λεγόμενα καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που φαίνεται ότι συμβάλλουν και στη μείωση λίπους στο στομάχι. Επιπλέον, είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και ο συνδυασμός πρωτεΐνης και λίπους είναι ιδανικός για να κόψει την όρεξη.

Τα αγοράζουμε ολόκληρα με το κέλυφος ή μόνο την ψίχα, ψημένα ή άψητα, αλατισμένα ή ανάλατα, αλλά και φρέσκα. 
Τα καλύτερα: Πρέπει, όταν τα αγοράζουμε, να είναι λίγο ανοιχτά και ο καρπός τους να μην έχει τρύπες. Τα καλύτερης ποιότητας είναι φυσικά ανοιχτά από τη μύτη και όχι από το πλάι, όπως είναι αυτά που είναι τεχνητά ανοιγμένα, οι λεγόμενες τσιμπίδες.
Στην Αίγινα είναι πια θεσμός και το φεστιβάλ φιστικιού που διοργανώνουν τον Σεπτέμβριο οι τοπικοί φορείς.

alttherapy.blogspot.gr
Οι πληροφορίες που δίδονται έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας η την επίσκεψη σε άλλον ειδικό της υγείας Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας

Καταπολεμήστε το ... άγχος

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι και ανοίγει νέα καρτέλα με φακό +-
 
Εφημ. ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ  11/10/2003
Καταπολεμήστε το ... άγχος

Σήμερα... 23/1

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

Ήτανε μια φορά- Νίκος Ξυλούρης

Ήτανε μια φορά μάτια μου κι έναν καιρό
μια όμορφη κυρά αρχόντισσα να σε χαρώ

Μια μικροπαντρεμένη κόρη ξανθή
τον κύρη της προσμένει βράδυ πρωί

Ένα Σαββάτο βράδυ καλέ μια Κυριακή
τον ήλιο το φεγγάρι, καλέ, παρακαλεί

Ήλιε μου φώτισέ τον φεγγάρι μου
πάνε και μίλησέ του για χάρη μου

Γυρίζει κι αρμενίζει καλέ στα πέλαγα
τους πειρατές θερίζει καλέ και τους χαλά

Στον ήλιο στο φεγγάρι και στη βροχή
και μένανε μ' αφήνει έρμη και μοναχή

Γαλέρα ανοίχτηκε μάτια μου με το βοριά
στη μάχη ρίχτηκε μάτια μου και στον καυγά

Μέσα σ' ένα σινάφι πειρατικό
είδα φωτιά ν' ανάβει και φονικό

Πετσέτες κουζίνας και σφουγγαράκια

Απλές λύσεις

 

 Πετσέτες κουζίνας και σφουγγαράκια

Τα υγρά πανάκια που χρησιμοποιείτε στην κουζίνα είναι πόλος συγκέντρωσης για τα βακτηρίδια και το μέσον που τα βοηθά να εξαπλωθούν.

· Χρησιμοποιείτε πετσέτες κουζίνας και αλλάζετε τες πολύ συχνά.

· Ξεκινήστε να χρησιμοποιείτε άλλο πανάκι για τα πιάτα και άλλο για τα χέρια σας.

· Μάθετε να έχετε διαφορετικό πανάκι που καθαρίζετε τις συσκευές και άλλο για τον πάγκο της κουζίνας που ακουμπάτε τα τρόφιμα για να προετοιμάσετε το φαγητό.

· Φροντίζετε να καθαρίζετε και, κυρίως, να στεγνώνετε πολύ καλά το σφουγγαράκι κουζίνας.

homedesignbyelkal.blogspot.com

Κρόκος Κοζάνης

Απλές λύσεις

 Κρόκος Κοζάνης: “Θησαυρός” για την υγεία!

Ο κρόκος, ή αλλιώς το σαφράν ή η ζαφορά, προέρχεται από το φυτό Crocus sativus (κρόκος ο ήμερος) και αποτελεί ένα από τα πιο σπάνια και ακριβότερα μπαχαρικά στον κόσμο. Είναι γνωστός για τις γευστικές, αρωματικές και θεραπευτικές του ιδιότητες, όπως επίσης για το έντονο κίτρινο χρώμα που δίνει. Πέρα από την Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα την Κοζάνη, ο κρόκος παράγεται και σε ακόμα λίγες χώρες του κόσμου, όπως στην Ινδία, στο Μαρόκο, στο Ιράν και στην Ισπανία. Ωστόσο, ο κρόκος Κοζάνης αξιολογείται ως καλύτερης ποιότητας σε σύγκριση με αυτόν των άλλων χωρών. Στο εμπόριο, λοιπόν, θα το βρείτε σε συσκευασίες των 0,5, 1, 2, 4, 28 γραμμαρίων και κοστίζει περίπου 2,5 ευρώ το γραμμάριο.

Ο κρόκος Κοζάνης αποτελεί πολύ καλή πηγή βιταμίνης C, σιδήρου, μαγνησίου, μαγγανίου και καλίου, ενώ περιέχει πολύ μικρή ποσότητα υδατανθράκων και λίπους. Επιπλέον, περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τα καροτένια α, β και γ, λυκοπένιο, ζεαξανθίνη και ισχυρά αντιοξειδωτικά, τα οποία αποτελούν και συστατικά του, δηλαδή η κροκίνη, η πικροκροκίνη, η σαφρανάλη και η κροκετίνη.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητες αυτού του μπαχαρικού είναι πολύ αξιόλογες, και όχι άδικα. Έχει αντιοξειδωτική, αντιγηραντική και αντικαρκινική δράση, χάρη στα φυτοχημικά που περιέχει, τα οποία καταστρέφουν τις ελεύθερες ρίζες του οργανισμού. Παρουσιάζει αντικαταθλιπτικές και ηρεμιστικές ιδιότητες και παράλληλα, ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργία και τη μνήμη (ήδη στην Ιαπωνία υπάρχει σχετικό σκεύασμα), και έχει ευεργετική δράση σε άτομα που πάσχουν από άνοια ή Αλτσχάιμερ. Εμφανίζει αντιθρομβωτική δράση και μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα.

Επιπλέον, φαίνεται να βοηθάει σε κρίσεις άσθματος, στο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, στη ναυτία, σε πεπτικές διαταραχές, στις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα (στην Ευρώπη κυκλοφορεί σχετικό σκεύασμα) και στη μείωση της ακμής. Επίσης, λειτουργεί ως παυσίπονο και επουλωτικό, ενώ συγχρόνως τονώνει και δυναμώνει τον οργανισμό. Τέλος, είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις αφροδισιακές του ιδιότητες, καθώς ο κρόκος συνδέεται με τον έρωτα και τη γονιμότητα.

Προμηθευτείτε, λοιπόν, τον κρόκο Κοζάνης και χρησιμοποιήστε τον στα φαγητά, στα γλυκά και στα ροφήματά σας. Είναι ιδανικός για φαγητά όπως το ρύζι, τα ζυμαρικά, τις πατάτες, το κοτόπουλο, το αρνί, τις ψαρόσουπες και τα όσπρια, ενώ παράλληλα ταιριάζει σε γλυκά, όπως το κέικ, το παγωτό και το τσουρέκι. Μπορεί να προστεθεί στο νερό, στο γάλα και στο τσάι, χαρίζοντας το λεπτό του άρωμα και τη πικάντικη γεύση του. Προσοχή, όμως, στην ποσότητα που θα χρησιμοποιήσετε, καθώς μπορεί να αλλοιώσει τη γεύση του φαγητού και σε μεγάλες ποσότητες θεωρείται τοξικός για τον οργανισμό.

iator.gr

Μινωική Κρήτη

Αναδημοσίευση άρθρου από Νέα Ακρόπολη

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/arxaiwn-politismwn/minwikh-krhth.html

Μινωική Κρήτη

Πριν 3500 περίπου χρόνια σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ή 13500 χρόνια σύμφωνα με τους τολμηρούς ερευνητές, ανάμεσα σε Ελλάδα, Αίγυπτο, Κύπρο και Ιταλία, άνθιζε ένας πολιτισμός που έμελλε να επηρεάσει όλους τους μετέπειτα πολιτισμούς της Ευρώπης. Στο νησί της Κρήτης, ο γνωστός Μινωικός πολιτισμός, έβαζε τη σφραγίδα του στο πέρασμα των χρόνων.

Ας πάμε λίγο πίσω στο χρόνο, περίπου στην 6η χιλιετηρίδα π.χ. Τότε, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους , ήρθαν στην Κρήτη, από τη θάλασσα μικρές ομάδες ανθρώπων που σιγά σιγά οργανώθηκαν σε παρειές ή σε κράτη. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν ηλιοκαμένο δέρμα, μαύρα μαλλιά και σκούρα μάτια. Αργότερα μια δεύτερη ομάδα κατοίκησε το νησί (η Ευρωπαϊκοί ή Αλπινο-δηναρική). Ένα τρίτο κύμα αποικισμού έγινε αργότερα από την Ανατολή από ανθρώπους ψηλής κορμοστασιάς και με καστανό τρίχωμα.

Αφού ενώθηκαν και συγχωνεύτηκαν οι διάφοροι πληθυσμοί, στα τέλη του 3000, η Κρήτη άρχισε να αναζητά διεξόδους στο εμπόριο, πρώτες ύλες και νέες ιδέες. Έτσι έφτασε στην Αίγυπτο, στην Ιταλία, την Κύπρο, την Κυλικία, τη Συρία. Έτσι επιτυγχάνει ειρηνικά μια κοινωνική εξέλιξη που άρχισε στην Κρήτη γύρω στο 2500π.χ.

Μινωική Κρήτη
Εμείς θα επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας γύρω στο 1500π.χ., λίγα χρόνια μετά την καταστροφή που υπέστη ο πολιτισμός πιθανότατα από έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Έτσι ενώ ο πρώτος πολιτισμός θάβεται στα ερείπια ,φαίνεται ότι η δύναμη του ήταν τέτοια που κατάφερε λίγα χρόνια αργότερα να φτάσει στην μεγαλύτερή του ακμή.

Ας ρίξουμε μια ματιά στον τρόπο που ήταν οργανωμένη η κοινωνία τους. Καταρχήν ήταν μία πυραμιδική κοινωνία. Στην βάση της πυραμίδας ανήκαν οι πληθυσμοί και τα άτομα που είχαν περιέλθει σε κατάσταση δουλείας. Πιο πάνω ήταν οι δουλοπάροικοι, οι υποτελείς λαοί. Έπειτα υπήρχαν 4 τάξεις, όχι πολύ άκαμπτες, αφού επέτρεπαν το πέρασμα από τη μία στην άλλη. Στην 4η τάξη ανήκαν οι Τεχνίτες ,στην 3η οι καλλιεργητές και οι κτηνοτρόφοι, στην 2η οι πολεμιστές και στην 1η το βασιλικό γένος και οι ιερείς.

Ο ρόλος του βασιλιά είναι διοικητικός, οικονομικός, δικαστικός και στρατιωτικός. Επαγρυπνεί για την εξασφάλιση της δικαιοσύνης, ενώ ο ρόλος του έχει και μεταφυσική χροιά. Ασκεί πολλά από τα καθήκοντα του μαζί με τον κλήρο, ο οποίος, απ' ότι μας επιτρέπουν οι απεικονίσεις να κρίνουμε άνηκε κυρίως στο γυναικείο φύλο. Στην αρχή του διαλόγου του Πλάτωνα που έχει τον τίτλο ‘'Νόμοι'', διαβάζουμε τα παρακάτω: Ο Αθηναίος: ‘'Δεν λες κι εσύ σαν τον Όμηρο ότι ο Μίνωας πήγαινε τακτικά να βρει τον πατέρα του, ότι συζητούσε μαζί του κάθε 8 χρόνια και ότι θεσμοθετούσε τους νόμους των πολιτειών σας σύμφωνα με τις υποδείξεις του;'' Ο Κλεινίας, ο Κρης: ''Σωστά , έτσι λέγεται στην πατρίδα μου. Και ακόμα ότι ο αδερφός του ο Ροδάμανθυς, του οποίου γνωρίζετε το όνομα, ήταν το δικαιότερο ον που υπήρξε ποτέ. Έτσι μπορούμε να πούμε εμείς οι Κρήτες ότι η αυστηρή διαχείριση της δικαιοσύνης ,τον έκανε άξιο αυτού του ένδοξου τίτλου.

Για το βασιλιά τα ανάκτορα ήταν τόποι κατοικίας, ιερά, κέντρα διοικήσεως και διαχειρίσεως. Έχουν ανακαλυφθεί 4 ανάκτορα. Στη Κνωσό, στα Μάλλια, στη Φαιστό και στη Ζάκρο. Πιθανότατα οι τόποι αυτοί ήταν χώροι λατρείας. Οι τόσοι πολλοί θρόνοι της Κνωσού, θα μπορούσαν θαυμάσια να παραμένουν κενοί, όπως οι θρόνοι της Ίσιδος ή άλλοι συμβολικοί θρόνοι διαφόρων θεοτήτων από τη Παλαιστίνη ως την Ινδία. Μάλλον το ανάκτορο της Κνωσού ανήκε σε θεότητες, στις οποίες ο βασιλιάς ερχόταν στις γιορτές με μεγάλη πομπή για να αποδώσει τιμές ή να κάνει θυσίες, ξεκινώντας από μια από τις ιδιαίτερες κατοικίες του. Σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς στέγαζαν τους θεούς καλύτερα από τους ανθρώπους. Υπήρχε αυστηρός προσανατολισμός της προσόψεως των ιερών προς ένα σημείο της ισημερίας.

Ο ιερέας βασιλιάς μεσολαβητής ανάμεσα στο λαό και στους θεούς, έκανε εν ονόματι της Κρήτης όλες τις δημόσιες θυσίες. Σε αυτές τις ιερατικές κοινότητες, ο βασιλιάς πήγαινε για να εγκαινιάσει τον καινούργιο χρόνο, να συνάψει μυστικό γάμο μα τη θεά της φύσης, να εξαγνιστεί. Μαζί με αυτή επαναλάμβανε την αρχέγονη πράξη της δημιουργίας του κόσμου. Ανανεώνει τη συλλογική ευημερία ανανεώνοντας τη βλάστηση και τη χρονιά

Το ιερό το προστάτευε η ιερή αποστολή και τα σύμβολά του: διπλά κέρατα, διπλοί πέλεκυς, ιεροί κόμποι, ο ιερός ταύρος με τα χρυσά κέρατα. Πολλά ιερά σε μετέπειτα εποχές χτίσθηκαν πάνω στα ερείπια των Μινωικών ιερών συνεχίζοντας την προηγούμενη Μινωική Κρήτηθρησκευτική παράδοση.

Ο μύθος θεωρεί το βασιλιά γιο ή ενσάρκωση του υπέρτατου θεού, γονιμοποιό ταύρο και ήλιο ταυτόχρονα. Σύμφωνα με μυθικές παραδόσεις, αναφέρεται η σύλληψη του ηγεμόνα γιου του Διός - Ταύρου και της Ευρώπης. Στο μεγάλο ναό της Κνωσού, γυμνόστηθες ιερείς κράδαιναν φίδια, που τυλιγόταν στα μπράτσα τους. Καμιά φορά οι ιέρειες έβαζαν στο σώμα και στο κεφάλι τους δέρματα ζώων και έκαναν παρέλαση χορεύοντας με τους ήχους της λύρας ή του σείστρου.

Στη δεύτερη τάξη ανήκαν οι πολεμιστές. Γι' αυτούς, ο πόλεμος δεν ήταν μόνο ανάγκη αλλά και χρέος. Στη στρατιωτική τους εκπαίδευση, υπήρχαν αδελφότητες και αγώνες μύησης. Έτσι, τους νέους τους εμπιστεύονταν σε ομάδες προγύμνασης, τους έστελναν στις λόχμες, τους έκρυβαν στα φαράγγια, στις σπηλιές, τους κούρευαν, τους έντυναν με σκουρόχρωμα και καμιά φορά με γυναικεία ρούχα, για να ξεπεράσουν τους φόβους τους. Τους υπέβαλαν σε αγώνες ακοντίου, δρόμου, σκοποβολής. Όταν οι νέοι επέστρεφαν με πομπή λάμβαναν επίσημα μαζί με τα άρματα και το ένδυμα του τέλειου άντρα, τον τίτλο του ΄΄ δρομέως΄΄ και όλα τα πολιτικά δικαιώματα μαζί με το δικαίωμα να νυμφευθεί. Ο μαθητευόμενος πολεμιστής πρέπει να υπομείνει τις δοκιμασίες και να δεχτεί τις ικανότητές του πραγματώνοντας ένα άθλο. Οι Κουρήτες, οι Κρήτες μύστες, που τους απεικόνιζαν θωρακισμένους με μπρούτζο, περνούσαν για εφευρέτες της ασπίδας, του πολεμικού χορού και των τελετουργικών αγώνων.

Στην τρίτη τάξη ανήκαν οι καλλιεργητές και οι κτηνοτρόφοι που εξασφάλιζαν τη δική τους ύπαρξη με την εργασία τους και προμήθευαν τα ανάκτορα με αγαθά. Οι χωρικοί της Κρήτης έβαζαν τα προϊόντα του κτήματός τους κάτω από τη προστασία των θεών της γης και του ουρανού. Είχαν ιερά στις κορφές των βουνών, στο βάθος των σπηλαίων και στις πεδιάδες. ¨Ένα γεγονός που κέντριζε το ενδιαφέρον τους ήταν η άφιξη στο χωριό εμπόρων, ειδικευμένων τεχνιτών, θεραπευτών, άτομα δηλαδή που συνεχώς μετακινούνταν. Αυτοί ήταν η επικοινωνία τους με τα άλλα χωριά, με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι άνθρωποι αυτοί μετέφεραν εμπορεύματα ,ιδέες, γνώσεις, ειδήσεις. Στα παράλια βέβαια οι χωρικοί ήταν έμποροι και ναυτικοί.

Οι Κρήτες ναυτικοί αλώνιζαν την ανατολική μεσόγειο πάνω σε καρυδότσουφλα για να εμπορευτούν, να ιδρύσουν εμπορικά κέντρα, και αποικίες. Η ταχύτητά τους δεν ξεπερνούσε μερικούς κόμβους την ώρα με πρίμο καιρό. Στην είσοδο μερικών λιμανιών βρίσκουμε καταπληκτικό αριθμό με αμφορείς, στους οποίους οι ναυτικοί θυσίαζαν ένα μέρος του υγρού τους φορτίου, στην ύπουλη θεότητα των κυμάτων. Τα μάτια που ζωγράφιζαν στα σκάφη δεν προορίζονταν για να βρίσκουν μόνο τον καλό δρόμο ανάμεσα στους κινδύνους της θάλασσας αλλά ήταν και μάτια μαγικά. Οι σκαλιστές κεφαλές τεράτων στην πρύμνη, οι φιγούρες στην πλώρη, τα διάφορα χρώματα στο πανί , καθώς και το σχήμα του διπλού κέρατος που είχαν δώσει στο σκαρί του πλοίου δεν ήταν τυχαία. Έπαιζαν προστατευτικό ρόλο. Οι κρήτες ναυτικοί θεωρούσαν την θάλασσα σαν μια γέφυρα κι όχι σαν πεδίο μάχης.

Όσο αφορά τις γυναίκες, δουλειά τους ήταν να κλώθουν και να υφαίνουν. Η κυρία του σπιτιού διαδραμάτιζε πολύ σημαντικό θρησκευτικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό ρόλο. Μόνη ή συνοδευόμενη από τον σύζυγο της , ασχολείται με τις δουλειές των περιβολιών και των χωραφιών. Το όργωμα ήταν γι' αυτούς τελετουργία. Κάθε όργωμα άρχιζε με προσευχή στη θεά της συγκομιδής. Οι Έλληνες της Κλασσικής εποχής απέδιδαν στην προελληνική Κρήτη την προέλευση της γεωργίας και θεωρούσαν την Κρήτη πατρίδα του ήρωα Βουζύνη του ΄΄βου υπό άρατρος ζευξας΄΄. Πινακίδες της Κνωσού πληροφορούν ότι οι Κρητικοί έδιναν ονόματα στα βόδια τους. Το κυνήγι και ο χορός ήταν το μεγάλο πάθος τους. Ο Μίνωας , μας λέει ο μύθος, ήταν κυνηγός με αλάθητο τόξο και καμάκι. Η σημαντικότερη θεά της δυτικής Κρήτης , η Δικτύννα, ήταν θεά του κυνηγιού. Ήταν κατά τα φαινόμενα μια από τις ιδιότητες της αντίστοιχης θεάς της ανατολικής Κρήτης, τη Βριτομάρτις, που ταυτίστηκε αργότερα με την Άρτεμης.

Στη τέταρτη τάξη ανήκαν οι τεχνίτες. Ήταν αυτοί που στα Ελληνικά κείμενα τους ονομάζουν δημιουργούς. Απολάμβαναν δικαιώματα μετακίνησης καθώς όλοι τους χρειάζονταν στις οικοδομές, στη ναυσιπλοία, στον εξοπλισμό, στην τέχνη κ.τ.λ. Τους τεχνίτες, ούτε τους εκτιμούσαν ούτε τους περιφρονούσαν. Τους θεωρούσαν παρειές και δασκάλους. Οι ίδιοι προέβαιναν σε μυήσεις και εφάρμοζαν την ενδογαμία. Οι μεταλλουργοί ειδικότερα ήταν τρομεροί δεξιοτέχνες. Εξήγαγαν μεταλλικές ράβδους και καλλιτεχνικά αντικείμενα στην Αίγυπτο και στην εγγύς Ανατολή. ¨Έβαζαν αινίγματα στους μαθητευόμενους γιατί η γνώση της φωτιάς προϋπόθετε θρησκευτικές ικανότητες.

Ας δούμε λίγο τα έθιμα της Μινωικής Κρήτης. Η μητέρα, μόλις γεννηθεί το παιδί, του δίνει ένα όνομα, λέξη ιερή, που Δε χαρακτηρίζει μόνο τη προσωπικότητά του, αλλά επηρεάζει και το πεπρωμένο του. Επιδίωκαν ακόμη να επισύρουν πάνω στο παιδί την προστασία κάποιας θεότητας. Σε περίπτωση αρρώστιας της μητέρας ή του παιδιού πήγαιναν και οι δύο σε μια πηγή στο βουνό ή σε μια λακκούβα με θαυματουργό νερό μέσα σε κάποια ιερή σπηλιά, έπιναν καθαρό νερό και έκαναν προσφορές.

Τα αγόρια και τα κορίτσια από ελεύθερους γονείς όποια κι αν ήταν η ειδικότητά τους υποβάλλονταν σε ομαδικές μυήσεις που αντικαθιστούσε την εκπαίδευση, τον εξαγνισμό, τη δοκιμασία και τη τελειοποίηση. Εμπιστεύονταν τα παιδιά τους όταν πλησίαζαν να γίνουν έφηβοι σε ηλικιωμένους παιδαγωγούς που τα συγκέντρωναν στις ιερές συντεχνίες των Δακτύλων, Κυκλώπων, και των Κουρητών για τα αγόρια και των Αιγών, Άρκτων και Μελισσών για τα κορίτσια. Τα διδασκαλεία όπου γινόταν η μύηση ήταν ανάλογα με τις περιοχές για βοσκούς, σιδηρουργούς, κυνηγούς , μάντεις κ.λ.π. Σκοπός ήταν να μεταμορφώσουν το ατελές αυτό πλάσμα σε τέλειο ον, σε ζωντανό μέλος του κοινωνικού συνόλου.

Όσο αφορά τις νεκρώσιμες τελετές πίστευαν ότι η ψυχή , αμέσως μετά τη ταφή, ξεκινούσε για ένα μεγάλο ταξίδι, πέρα από τις θάλασσες, προς τη χώρα του δύοντος ηλίου. Πίστευαν ότι η ψυχή πήγαινε στα νησιά των Μακάρων όπου οι δυο βασιλιάδες της Κρήτης Μίνωας και Ραδάμανθυς εξακολουθούσαν να βασιλεύουν και να αποδίδουν το δίκαιο. Ήταν τα λεγόμενα Ηλύσια πεδία. Καμιά φορά βρίσκουν βάρκες μέσα σε τάφους. Στη Πρωτομινωική εποχή καίγανε τους νεκρούς αργότερα τους έθαβαν και έκαναν προσφορές. Σε μερικές περιπτώσεις οι τάφοι ήταν ζωγραφισμένοι με κυανό χρώμα που συμβόλιζε τον ουράνιο θόλο. Επίσης κάποιες ξύλινες σαρκοφάγοι ήταν ζωγραφισμένοι με κυανό χρώμα. Λατρευτικά θέματα εμφανίζονται πάνω στους σαρκοφάγους , επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ του θείου κόσμου και του κόσμου των νεκρών. Δεν είναι όμως σαφές αν με τις παραστάσεις αυτές εξαίρεται η ιερότητα των νεκρών ή απλώς εξασφαλίζουν την προστασία της θεότητας. Η λατρεία των νεκρών περιλάμβανε ακόμα και χορούς.

Πίστευαν ότι η ψυχή πήγαινε στα νησιά των Μακάρων όπου οι δυο βασιλιάδες της Κρήτης Μίνωας και Ραδάμανθυς εξακολουθούσαν να βασιλεύουν και να αποδίδουν το δίκαιο. Ήταν τα λεγόμενα Ηλύσια πεδία.

Αυτός ήταν ο κόσμος των Μινωιτών. Μακρινός, ίσως λίγο ακατανόητος για μας ,αλλά βαθιά μυστηριακός, ανθρώπινος. Τα χνάρια του, οι κολόνες που κρέμονται από τον ουρανό , τα ανάκτορα, τα ιερά που τα συναντάς σε κάθε γωνιά της Κρήτης ,έχουν μείνει σιωπηλοί μάρτυρες ενός πολιτισμού που χάνεται πολύ βαθιά στο χρόνο, μαντατοφόροι από άλλη εποχή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙA

1.Μινωικός πολιτισμός του Στ. Αλεξίου.

2.Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Παύλου Δρανδάκη, τόμος ΙΖ

3.Η καθημερινή ζωή στη Μινωική Κρήτη