Aναδημοσίευση άρθρου από Νέα Ακρόπολη
Τα μυστικά των Αιγύπτιων
Η Αίγυπτος ήταν και είναι ένα ζωντανό
μυστήριο για κάθε είδους επιστήμονες. αρχαιολόγους, ιστορικούς,
μηχανικούς, αστροφυσικούς, γιατρούς, ανθρωπολόγους. Τα θαυμαστά της
μνημεία, ακόμη ερευνώνται και μας αποκαλύπτουν πως σήμερα με πολύ μεγάλη
δυσκολία θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε κάτι ανάλογο ή σε κάποιες
περιπτώσεις, απλά δεν ξέρουμε πως τα έκαναν.
Οι
αρχαιολόγοι ήταν πεπεισμένοι πως μέσα σε λίγους αιώνες οι Αιγύπτιοι
πέρασαν από τη Νεολιθική ζωή στην ανέγερση μνημείων υψηλής τεχνογνωσίας.
Ήταν σίγουροι πως οι πυραμίδες ήταν αποκλειστικά ταφικοί χώροι, και πως
η Μεγάλη πυραμίδα χτίστηκε την εποχή της 4ης δυναστείας, επί Χέοπα και
μάλιστα από σκλάβους. Ανασκαφές που ακολούθησαν τα κατέρριψαν όλα αυτά.
Το
ανιστόρητο Χολυγουντ συχνά μας προβάλει τους Αιγυπτίους σαν ένα δύστυχο
λαό καταπιεσμένο σε τυραννικούς δυνάστες. Όμως στη μεγαλύτερη διάρκεια
της ιστορίας τους (τουλάχιστον της γνωστής των 4000 χρόνων)., υπήρξε
ένας ευτυχισμένος λαός. Ποιο είναι το μυστικό τους;
Αίγυπτος
Μελετώντας τη ζωή στην πόλη των
Θηβών για παράδειγμα, βλέπουμε πώς οι πολίτες της ζούσαν αρμονικά, με τη
συμβίωση και την ανεκτικότητα της μεγάλης οικογένειας. Η μνησικακία ,
οι κακές προθέσεις και τα ποινικά αδικήματα, ήταν εξαιρέσεις Η χαρά, η
μεταφυσική βαθύτητα και η φυσική αντιμετώπιση του θανάτου ήταν κύρια
χαρακτηριστικά τους. Οι σχέσεις των 2 φύλλων ήταν ισότιμες. Η θέση της
γυναίκας ισχυρή, έφτανε ως και τα ανώτερα ιερατικά αξιώματα.
Οι εργάτες και η τεχνίτες ήταν
αδελφότητες ή συντεχνίες, με βαθιά γνώση της τέχνης, μυστικά, και
ξεκάθαρη ιεραρχία. Φημισμένοι ήταν οι λιθοξόοι, που λάξευαν τους βράχους
της κοιλάδας των βασιλέων και τους ογκόλιθους των πυραμίδων. Μερικά από
τα μυστικά τους δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμη.
Οι αγρότες βοηθούσαν στο έργο των
συντεχνιών το διάστημα που ο Νείλος πλημμύριζε. Αυτό αποτελούσε γι
αυτούς μια θρησκευτική πράξη. Η ζωή τους κυλούσε σε αρμονία με τους
ρυθμούς του Νείλου και της φύσης, που καθόριζαν το περίπλοκο 3πλό
ημερολόγιό τους.
Οι γραφείς, ανώτεροι διοικητικοί
υπάλληλοι , μετά από μακρόχρονες σπουδές στους «Οίκους της Ζωής». Μέσα
στα καθήκοντά τους ήταν η απογραφές κάθε είδους, οι φόροι και η δίκαιη
κατανομή του πλούτου, ο διορισμός υπαλλήλων, και γενικότερα η καλή
λειτουργία του κράτους.
Οι ιερείς ήταν όσοι έκαναν τα βασικά
ιερατικά καθήκοντα, σε κάθε πόλη και χωρίο, βοηθώντας τους ανθρώπους σε
κάθε φάση της ζωής τους. Επίσης οι μυημένοι , που ήταν επιφορτισμένοι να
διατηρούν ζωντανή τη σχέση με τους Θεούς στα άδυτα των Ναών. Ονομαζόταν
«Υπηρέτες του θεού», κι ήταν πνευματικοί οδηγοί των ανθρώπων.
Κάθε χρόνο, διέσχιζαν το Νείλο και
σταματούσαν σε όσα χωριά τους υποδείκνυαν οι οιωνοί. Εκεί διάλεγαν
τουλάχιστον 1 από τα παιδιά που είχαν γεννηθεί εκείνο το έτος.
Εκπαιδευόταν σε μυητικά κέντρα και γινόταν ανάλογα με την κλίση τους
γραφείς, γιατροί, στρατιωτικοί. Οι πιο ικανοί μπορούσαν να σπουδάσουν
στη σχολή του Άμμωνα , απ΄ όπου ελάχιστοι κατάφερναν να γίνουν ιερείς.
Ο Βεζύρης ήταν επιφορτισμένος με ην
απονομή δικαιοσύνης και τον κυβερνητικό σχεδιασμό κι εκτέλεση. Έπρεπε να
είναι άμεμπτος, ενάρετος, σοφός και δίκαιος. Στην επιτύμβια επιγραφή
ενός δικαστή της Αρχαίας Αυτοκρατορίας γράφει: «Ποτέ δεν επέτρεψα ένας
άνθρωπος να κοιμηθεί δυσαρεστημένος. Εγώ φέρνω την ειρήνη.»
Ο Φαραώ ήταν ο πραγματικός μεσολαβητής
μεταξύ Ουρανού και Γης, μεταξύ του πνευματικού και του υλικού κόσμου.
Έπρεπε να είναι ένας «γιος των Θεών», ένας μύστης υψηλού βαθμού.
Διέτρεχε τακτικά όλη την Αίγυπτο, και πολεμούσε για τη διατήρηση των
συνόρων της. Η ζωή του όμως καθοριζόταν από την ανατολή ως τη δύση, από
ένα πολύπλοκο τελετουργικό τυπικό, κυρίως σε απομόνωση. Απ΄ αυτόν
εξαρτώναν η ευτυχία και η ευημερία των ανθρώπων. Η δυστυχία, η ξηρασία
και η πείνα δικαιολογούσαν την καθαίρεσή του, την επανάσταση.
Έκανε την ανταπόδοση, τις προσφορές στο
Θεό σε πολύ εσωτερικές συνθήκες ώστε να διατηρεί την ένωση με το Ιερό.
Σε όποια δυναστεία κι αν ανήκαν, όποια μορφή του θεού κι αν υπηρετούσαν,
οι Φαραώ πάντα έκαναν καθημερινές προσφορές στη Μάατ. Ήταν η κόρη του
Ρα, του δημιουργού Ήλιου, πηγή της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης και της
Εμπιστοσύνης. Το φτερό της Μάατ ήταν το αντίβαρο της καρδιάς του νεκρού,
στη ζυγαριά της ψυχοστασίας. Είναι το θεμέλιο της αρμονίας μέσα στον
άνθρωπο, στην πόλη και στη χώρα.
Πολλές συμβουλές έχουν δοθεί προς τους
νέους Φαραώ, για την αγάπη προς τους ανθρώπους, την αυστηρότητα προς τον
εαυτό του και του άδικους.:
«Τίμα το λαό σου και κάνε τον να
ευημερήσει, γιατί είναι καλό να ενεργείς για το μέλλον κάνοντας το καλό.
Μη χαλάσεις μια ζωή καμωμένη για επαγρύπνηση, μην αφεθείς στην
ικανοποίηση του εαυτού σου, γιατί θα γίνεις δυστυχής. Πόσο μέτριος είναι
αυτός που συνδέει ολόκληρη τη χώρα με το πρόσωπό του, και ο άπληστος
άνθρωπος είναι άφρων, επειδή τα αγαθά υπάρχουν για όλους.»Γιατί ήταν
τόσο φυσικά αυτά για τους Αιγυπτίους;
Πίστευαν πως το σύμπαν δεν ήταν μια
τέλεια καλο -κουρδισμένη μηχανή. Το φως κάθε μέρα έπρεπε να νικήσει το
σκοτάδι, Ο Ρα - Ήλιος έπρεπε κάθε μέρα να αναγεννιέται, να
ξαναδημιουργεί. Διαφορετικά θα επικρατούσε η διάλυση, η Ισφέτ, όπως το
ονόμαζαν. Το ίδιο και στην κοινωνία . Δεν αρκούσε να υπάρχει ένα δίκαιο
κράτος, μια καλή αρχή αλλά κάθε στιγμή, κάθε μέρα, χρειαζόταν να
νικήσουν την άγνοια και τη βαρβαρότητα. Κάθε πράξη , η σπορά, η εργασία,
η μελέτη, γινόταν μια ιερή προσφορά, αποκτούσε νόημα. Έτσι ο χρόνος δεν
ήταν πλέον γραμμικός , αποκτούσε νόημα. Η επανάληψη ιερών εσωτερικών
πράξεων βοηθούσαν στη βελτίωση του χαρακτήρα των ανθρώπων..
Πρώτος απ΄ όλους έπρεπε να το κάνει αυτό
ο Φαραώ, να μιμείται τον κύκλο του ήλιου που αναγεννιέται κάθε πρωί,
και να ανοίγει την καρδιά του κάθε βράδι στη Μαατ για τις πράξεις του.
Έτσι ένωνε τον ορατό κόσμο με τον αόρατο. Αυτό και όλες οι άλλες ιερές
δράσεις του ήταν η ανταπόδοση όσων δεχόταν από το θείο κόσμο, μια πράξη
αλληλεγγύης: «Δόξασα τη Μάατ που αυτός (ο Θεός) αγαπά, επειδή ξέρω ότι
απ ΄αυτήν ζει...»
Κάθε Αιγύπτιος αισθανόταν αυτή την
αλληλεγγύη με τον θείο κόσμο και με τον ίδιο το Φαραώ, εφόσον αυτός ήταν
το καλύτερο παράδειγμα, κι αφιερωνόταν σ΄ αυτό. Όταν συνέβαινε αυτό
προκαλούσε το σεβασμό κι όχι την τυφλή υπακοή όπως στις καταπιεστικές
μοναρχίες. Κάθε ένας που εφάρμοζε την Μαατ (Αλήθεια Δικαιοσύνη
Εμπιστοσύνη ) στη δουλειά και τη ζωή του, Αίγυπτοςσυνδεόταν με το Φαραώ
και τους άλλους Έτσι ένιωθαν αλληλεγγύη και για τους συμπολίτες τους.
Είναι το αντίθετο της χωριστικότητας, του εγωισμού. Αυτή η σύνδεση
οδηγούσε στην συμμετοχή και τη συνυπευθυνότητα στα κοινά ζητήματα της
πόλης . Αυτά επέτρεπαν την κυκλοφορία της Ζωής και της πνευματικής
δύναμης. Τα άτομο συνδεόταν με το Όλο και το Όλο με το άτομο.
Επίσης ο Φαραώ είχε συνείδηση πως
«οφείλει να σώζει το δυστυχή, και να καταπολεμά το νόμο του ισχυρότερου»
εφαρμόζοντας καθημερινά τα παραπάνω. Αν δε μπορούσε να διατηρήσει τη
Μαατ μέσα στην πόλη, και τους δεσμούς μεταξύ ουρανού και γης,
επικρατούσε ο Ισφέτ και οι ατέλειές του: η αδικία, η βία, η μη
επικοινωνία, και ο νόμος του ισχυρότερου. Ακόμη η αταξία, ο πόλεμος, η
ανταρσία, η έχθρα, η κλοπή, ο πόνος η αρρώστια και ο θάνατος.
Οι Αιγύπτιοι μελετώντας σε βάθος την ψυχή του ανθρώπου ανακάλυψαν 3 αιτίες που εμποδίζουν κάποιον να βιώσει τη Μάατ.
Την Οκνηρία , που είναι η αδράνεια, αμέλεια , η τεμπελιά που εμποδίζει τον άνθρωπο να δρα να προσφέρει.
Την νοητική κωφότητα , την ανικανότητα
του ανθρώπου να μείνει γαλήνιος και να έχει την ευαισθησία, το άνοιγμα
της συνείδησης που του επιτρέπει να ακούει πραγματικά και να κατανοεί.
Τους άλλους, τον εαυτό του...τους θεούς.
«΄Οσο για τον ανόητο που δεν ακούει, δεν
υπάρχει κανείς που να δράσει γι αυτόν. Θεωρεί τη γνώση σαν άγνοια και
το ωφέλιμο σαν βλαβερό. Ο κακός του χαρακτήρας είναι γνωστός στους
μεγάλους. Ζει την κάθε μέρα σα νεκρός» Πταχοτέπ
Την απληστία , συσχετισμένη με τον
εγωισμό, το σοβαρότερο ίσως από όλα. Την προσκόλληση , στις επιθυμίες
και τ΄ αποκτήματα. Ο άπληστος ταυτίζει τον εαυτό του με αυτά που έχει,
κι όχι με αυτό που είναι, την καρδιά του.
«Αν θέλεις να είναι τέλεια η συμπεριφορά σου, κρατήσου μακριά από κάθε κακό.
Φυλάξου απ΄ την απληστία, επειδή είναι μια βαριά κι αθεράπευτη αρρώστια...»
Για να νικήσουν την απληστία χρειάζεται
αλτρουισμός , αλληλεγγύη, γενναιοδωρία, αγάπη για τους άλλους και
Αφοσίωση που επιτρέπει στον άνθρωπο να έρθει ξανά σε επαφή με το Ιερό
και με την καρδιά του τον πυρήνα του.
Για την νίκη πάνω στην νοητική κωφότητα,
χρειάζεται το εσωτερικό άκουσμα κι ο στοχασμός, η ικανότητα να
ανακαλύψουμε τα μυστικά της Ζωής, την Αλήθεια πίσω από τα πέπλα των
φαινομένων. Αυτά συνοψίζονται στην αρετή της Έρευνας.
Η οκνηρία καταργείται με την ορθή δράση,
τη δράση με νόημα , που είναι αφιερωμένη σε κάτι που μας ξεπερνάει. Η
Αιγύπτιοι την ονόμαζαν Υπηρεσία. Επιτρέπει στον άνθρωπο να βγει απ΄ την
κινούμενη άμμο της οκνηρίας και να εξαγνιστεί, καθώς δεν προσδοκά
ανταμοιβές.
Ζώντας με τις αρετές αυτές κατάφεραν να φτάσουν τον πολιτισμό τους στα επίπεδα που ξέρουμε, Εγκαθιδρύοντας τη Μάατ.:
«Χαίρε, όλη η γή!
Ήρθε η καλή εποχή.
Ο κύριος εμφανίσθηκε σ΄ολόκληρη τη χώρα,
Η Μάατ ξαναγύρισε στη θέση της.
Όλοι οι δίκαιοι, ελάτε και δείτε.
Η Μάατ νίκησε τον Ισφέτ,
Οι κακοί έπεσαν κάτω,
Οι άπληστοι περιφρονήθηκαν»
Μερενφθα
Ας ρίξουμε μια ματιά στο σήμερα:
Ζούμε σε ένα κόσμο όπου το πρότυπο του
επιτυχημένου και ισχυρού ανθρώπου είναι αυτού που έχει χρήματα,
αντικείμενα, κι εξουσία. Οι άνθρωποι δέχονται μια αφόρητη πλύση
εγκεφάλου για να το πιστέψουν αυτό από τη μία αποκτώντας τεχνητές
ανάγκες, και ταυτόχρονα μια μεθοδευμένη οικονομική αφαίμαξη. Γίνεται
έτσι ο άνθρωπος, προσκολλημένος στο ένστικτο επιβίωσης, φοβισμένος,
ανασφαλής...γίνεται άπληστος. Αρκεί ο ίδιος να επιβιώσει, κι ας καίγεται
ο κόσμος, κλείνεται στη δική του επιδίωξη άνεσης.
Γίνεται αναίσθητος στις ανάγκες των
άλλων, στις δυσκολίες και τα προβλήματά τους. Ο εγωιστής ενδιαφέρεται
μόνο για το δικό του συμφέρον, επιδιώξεις απόψεις χάνει την ικανότητα να
μπαίνει στη θέση του άλλου, να αντιλαμβάνεται και να φαντάζεται
οτιδήποτε άλλο εκτός από τα «δικά του»...χάνει την ικανότητα να ακούει.
Αν δε μπορεί να ακούσει βασικά πράγματα
που τον περιβάλλουν , τότε δύσκολα θα αντιληφθεί κάτι βαθύτερο, οι
πράξεις του θα είναι μηχανοποιημένες, δρά απλώς για να ικανοποιεί τις
ανάγκες του, χωρίς νόημα. Σα να δημιουργήθηκε μόνος του, χωρίς γονείς,
δασκάλους, χωρίς τους άλλους άλλους, χωρίς γη και ουρανό. Ξεχνάει ότι
του έχουν προσφέρει και δεν θέλει να ανταποδώσει και προσφέρει σε
κανένα. Φαίνεται δραστήριος αλλά είναι πραγματικά οκνηρός.
Οι Αιγύπτιοι εδώ και 5.000 χρόνια
τουλάχιστον μας μίλησαν γι αυτά τα ελαττώματα, και τ΄ αποτελέσματά τους.
Τα προέβλεψαν και τα έζησαν κι αυτοί στους μεσαίωνές τους, Τα ζούμε κι
εμείς σήμερα. οι αρχές και οι αρετές της Μαατ είναι διαχρονικές και
παγκόσμιες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Θήβες J.A.Livraga Εκδόσεις Νέα Ακρόπολη
Η Μυστηριακή Αίγυπρος Fernand Scwarz « «
Η Αρχαία Αίγυπτος Jean Vercouter Εκδόσεις Μ..Καρδαμίτσα.
Η καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αίγυπτο Pier Monte Εκδόσεις Ωκεανίς
Τελευταία φορά την είδα να περιμένει σ’ εκείνο το πεζοδρόμιο που
στένευε ο δρόμος. Φορούσε το ίδιο περίεργο χαμόγελο—αινιγματικό,
ελάχιστο. Με κοιτούσε αλλά δε μ’ έβλεπε. Έβλεπε την αρχή μιας ανάμνησης.
Εγώ βρισκόμουν στο τέλος της. Κάποτε έφτασε στο τέλος και με είδε.
Τίποτα δεν άλλαξε. Το χαμόγελο μίκρυνε απλά. Έσμιξε με τις ρυτίδες της.
Τα μάτια μας έσφιξαν λίγο και δάκρυσαν. Η ανάμνηση, η αντάμωση, η στιγμή
πέρασε. Συνέχισε να με κοιτά χωρίς να με βλέπει. Έβλεπε τώρα μιαν άλλη
αρχή—πιο κοντινή—την αρχή του δρόμου για το λεωφορείο που ερχόταν.
Τελευταία φορά την είδα να περιμένει σ’ εκείνο το πεζοδρόμιο που
στένευε ο δρόμος. Φορούσε το ίδιο περίεργο χαμόγελο—αινιγματικό,
ελάχιστο. Με κοιτούσε αλλά δε μ’ έβλεπε. Έβλεπε την αρχή μιας ανάμνησης.
Εγώ βρισκόμουν στο τέλος της. Κάποτε έφτασε στο τέλος και με είδε.
Τίποτα δεν άλλαξε. Το χαμόγελο μίκρυνε απλά. Έσμιξε με τις ρυτίδες της.
Τα μάτια μας έσφιξαν λίγο και δάκρυσαν. Η ανάμνηση, η αντάμωση, η στιγμή
πέρασε. Συνέχισε να με κοιτά χωρίς να με βλέπει. Έβλεπε τώρα μιαν άλλη
αρχή—πιο κοντινή—την αρχή του δρόμου για το λεωφορείο που ερχόταν.
