Παναγία Κανακαρία

Στα Μονοπάτια των Μονών και των Μεγάλων Ζωγράφων

 

Μονή Παναγίας Κανακαριάς στην Κύπρο

Η εκκλησία της Παναγίας Κανακαριάς βρίσκεται στο δυτικό άκρο του χωριού Λυθράγκωμη. «Η ονομασία Κανακαρία πιθανότατα προήλθε από επώνυμο της εικόνας της Παναγίας, αντίστοιχο της Γλυκοφιλούσας». Η εκκλησία, όπως είναι σήμερα, είναι αποτέλεσμα πολλών ανακατασκευών και προσθηκών. 
Το αρχαιότερο τμήμα της είναι η κεντρική αψίδα, η οποία ανήκει σε παλαιοχριστιανική βασιλική του τέλους του 5ου αιώνα και στολιζόταν με πολύ σημαντικό ψηφιδωτό του 6ου αιώνα (τρίτη ή τέταρτη δεκαετία). Εικονιζόταν μέσα σε ελλειπτική δόξα η Παναγία ένθρονη να κρατά τον Χριστό στα γόνατά της, τη δόξα πλαισίωναν δύο φοινικόδεντρα και δύο αρχάγγελοι πού κρατούσαν σκήπτρο. Την παράσταση περιέβαλλε πλατιά ζώνη με γεωμετρικό και φυτικό διάκοσμο και με δεκατρία μετάλλια όπου εικονίζονταν στηθαίοι ο Χριστός ή σταυρός και οι δώδεκα απόστολοι. Τούρκοι αρχαιοκάπηλοι αποτοίχισαν τα ψηφιδωτά και τα πούλησαν στο εξωτερικό. Με ενέργειες της Κυπριακής Εκκλησίας μερικά τμήματα επιστράφηκαν στο νησί. Εκτός από τα ψηφιδωτά, στην εκκλησία υπήρχαν τοιχογραφίες του 12ου, του 14ου αιώνα και του 1500 περίπου. Η τοιχογραφία της Παναγίας Κανακαρίας στο τυφλό τόξο πάνω από τη νότια είσοδο μπορεί να χρονολογηθεί στην τελευταία εποχή.