Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΦΙΚΟΥΣ
Όπως εξηγεί ο Πρόκλος, διά τους προγενεστέρους της δημιουργίας θεούς ἀνύμνησαν (οι Έλληνες) τας συζεύξεις και τας διαδοχάς «συναπογεννήσεις» του Κρόνου και της Ρέας, του Ουρανού και της Γαίας, και κατά τον ίδιον τρόπον οι ποιηταί παρέδωσαν την πρώτιστην σύζευξην Διός και Ήρας, διά τους δημιουργούς θεούς του Παντός, όπου ο Ζεύς κατέχει την αξίαν του Πατρός, η δε Ήρα της Μητρός και ο πρώτος παράγει τα πάντα εκ της Μονάδος που τον χαρακτηρίζει, η δε Ήρα κατά την γόνιμον Δυάδα, του μεν Διός συγγενεύοντος προς το νοητόν Πέρας, της δε Ήρας προς την απειρίαν.
Και προσθέτει* (εν Πολιτεία 292,11):
ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΤΟ ΜΕΝ ΣΗΜΕΙΟΝ ΑΝ ΚΑΙ ΕΝ ΤΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ, ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΑΡΧΗΝ, ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΕΙΣ ΑΥΤΗΝ. ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟΝ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΣ, ΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΩΝ, ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΝ ΑΡΙΘΜΕΙΤΑΙ**, ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΝ ΑΡΧΗΝ***
Σχόλια Ε.Λιθοξόου: * … για τους μαθηματικούς.
** οι θεοί δεν είναι αριθμήσιμο είδος .
*** Το Εν Παν δεν είναι θεός.
Και ο Θέον μας διευκρινίζει: «και αι παρά Πλάτωνι ενάδες, είρηνται εν Φιλήβω (15 Α) ου παρά το Εν ελέχθησαν, αλλά παρά την ενάδα, ήτις μονάς μετοχή του ενός….. Ώστε διαφέρει αν το Εν της Μονάδος, ότι το μεν εστί ωρισμένον και πέρας, αι δε μονάδες άπειροι και αόριστοι».
Ελεύθερη απόδοση Ε.Λιθοξόου: οι ενάδες που αναφέρει ο Πλάτων στον Φίληβο, δεν ανήκουν στο Εν, αλλά στην Ενάδα που εξαρτάται (προέρχεται) από το Εν, όπως η μονάς προέρχεται από το Εν. Και διαφέρει επομένως, όπως το Εν της Μονάδος, διότι το μεν είναι ορισμένο και πέρας, οι δε μονάδες αμέτρητες και αόριστες.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Πλάτωνα οι ιδέες ανοίκουν στο Εν και τα γεωμετρικά στοιχεία, όπως και αριθμοί (σαν πολλαπλότητες μονάδων) υπόκεινται (προέρχονται) σε αυτές. Σε αυτό στηρίζει την θεωρία των ιδεών και θεωρείται ως η πλέον ορθόδοξη ερμηνεία του πυθαγορισμού, δεδομένου ότι οι επίγονοι του Πυθαγόρα διαφωνούσαν για το αν προηγούνται τα γεωμετρικά στοιχεία ή οι αριθμοί.
Όπως εξηγεί ο Πρόκλος, διά τους προγενεστέρους της δημιουργίας θεούς ἀνύμνησαν (οι Έλληνες) τας συζεύξεις και τας διαδοχάς «συναπογεννήσεις» του Κρόνου και της Ρέας, του Ουρανού και της Γαίας, και κατά τον ίδιον τρόπον οι ποιηταί παρέδωσαν την πρώτιστην σύζευξην Διός και Ήρας, διά τους δημιουργούς θεούς του Παντός, όπου ο Ζεύς κατέχει την αξίαν του Πατρός, η δε Ήρα της Μητρός και ο πρώτος παράγει τα πάντα εκ της Μονάδος που τον χαρακτηρίζει, η δε Ήρα κατά την γόνιμον Δυάδα, του μεν Διός συγγενεύοντος προς το νοητόν Πέρας, της δε Ήρας προς την απειρίαν.
Και προσθέτει* (εν Πολιτεία 292,11):
ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΤΟ ΜΕΝ ΣΗΜΕΙΟΝ ΑΝ ΚΑΙ ΕΝ ΤΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ, ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΑΡΧΗΝ, ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΕΙΣ ΑΥΤΗΝ. ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟΝ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΣ, ΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΩΝ, ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΝ ΑΡΙΘΜΕΙΤΑΙ**, ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ ΔΕΝ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΝ ΑΡΧΗΝ***
Σχόλια Ε.Λιθοξόου: * … για τους μαθηματικούς.
** οι θεοί δεν είναι αριθμήσιμο είδος .
*** Το Εν Παν δεν είναι θεός.
Και ο Θέον μας διευκρινίζει: «και αι παρά Πλάτωνι ενάδες, είρηνται εν Φιλήβω (15 Α) ου παρά το Εν ελέχθησαν, αλλά παρά την ενάδα, ήτις μονάς μετοχή του ενός….. Ώστε διαφέρει αν το Εν της Μονάδος, ότι το μεν εστί ωρισμένον και πέρας, αι δε μονάδες άπειροι και αόριστοι».
Ελεύθερη απόδοση Ε.Λιθοξόου: οι ενάδες που αναφέρει ο Πλάτων στον Φίληβο, δεν ανήκουν στο Εν, αλλά στην Ενάδα που εξαρτάται (προέρχεται) από το Εν, όπως η μονάς προέρχεται από το Εν. Και διαφέρει επομένως, όπως το Εν της Μονάδος, διότι το μεν είναι ορισμένο και πέρας, οι δε μονάδες αμέτρητες και αόριστες.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Πλάτωνα οι ιδέες ανοίκουν στο Εν και τα γεωμετρικά στοιχεία, όπως και αριθμοί (σαν πολλαπλότητες μονάδων) υπόκεινται (προέρχονται) σε αυτές. Σε αυτό στηρίζει την θεωρία των ιδεών και θεωρείται ως η πλέον ορθόδοξη ερμηνεία του πυθαγορισμού, δεδομένου ότι οι επίγονοι του Πυθαγόρα διαφωνούσαν για το αν προηγούνται τα γεωμετρικά στοιχεία ή οι αριθμοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου