Ενα μεγάλο μέρος οφείλεται στην τύχη. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα τα
οποία επιδρούν στην απόδοση του ανοσοποιητικού σας συστήματος και τα
οποία δεν μπορείτε να αλλάξετε: την ηλικία σας, το φύλο σας, τα γονίδιά
σας, και το σημαντικότερο, το αν είχατε συναντηθεί στο παρελθόν με τους
μικροοργανισμούς που σας απειλούν σήμερα.
Αλλά υπάρχει και
πλήθος παραγόντων που μπορείτε να ελέγξετε. Δεν αναφέρομαι σε
συμπληρώματα διατροφής τα οποία πωλούνται ως ενισχυτικά του
ανοσοποιητικού συστήματος. Οι ισχυρισμοί για τα περισσότερα από αυτά δεν
βασίζονται σε σοβαρά επιστημονικά δεδομένα. Υπάρχουν όμως άλλοι τρόποι
να κρατήσετε σε φόρμα το ανοσοποιητικό σας. Και δεν σχετίζονται όλοι με
την ενίσχυσή του καθώς πολλές φορές αυτό αντιδρά σε πράγματα που δεν θα
όφειλε. Ετσι όταν επιτίθεται εναντίον στοιχείων του εαυτού σας
προκύπτουν αυτοάνοσα νοσήματα όπως η πολλαπλή σκλήρυνση και ο διαβήτης
τύπου 1. Οταν πάλι υπεραντιδρά έναντι αθώων στοιχείων του περιβάλλοντος
προκύπτουν ασθένειες όπως το άσθμα, το έκζεμα και οι αλλεργίες. Και πάλι
όμως υπάρχουν τρόποι να το κάνετε να συμπεριφέρεται σωστά. Βοηθήστε το
λοιπόν ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές.
Φροντίδα του εντέρου
Γίνε φίλος με τα βακτήριά σου
Το ανθρώπινο έντερο είναι γεμάτο βακτήρια. Αυτό είναι πολύ καλό γιατί
εκτός από βοήθεια στην πέψη των τροφών, τα φιλικά αυτά βακτήρια είναι
ζωτικής σημασίας για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η εντερική χλωρίδα,
όπως είναι γνωστή, ανταγωνίζεται με τα κακά μικρόβια για τροφή και
ζωτικό χώρο. Επίσης απελευθερώνει αντιμικροβιακά συστατικά και
επικοινωνεί με το ανοσοποιητικό σύστημα με τρόπους που μόλις τώρα
αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε. Με τα παραπάνω δεδομένα, είναι προφανές
ότι η καταστροφή της εντερικής χλωρίδας μας μάς καθιστά επιρρεπείς σε
λοιμώξεις. Αυτός είναι ο λόγος που καμιά φορά όταν παίρνουμε αντιβιοτικά
για μια λοίμωξη, μας χτυπά μια δεύτερη: η εντερική χλωρίδα είναι
παράπλευρη απώλεια της αντιβιοτικής αγωγής. Το υπερβακτήριο Clostridium
difficile χτυπά νοσηλευόμενους ασθενείς αμέσως μετά τη λήψη
αντιβιοτικών.
Το καλύτερο που έχετε να κάνετε λοιπόν είναι να
θρέφετε τα φιλικά βακτήριά σας. Αυτός είναι ο στόχος των προβιοτικών,
γιαουρτιών που έχουν σχεδιαστεί για να αυξάνουν τους αριθμούς των καλών
βακτηρίων. Εκτός από τα προβιοτικά, υπάρχουν και τα πρεβιοτικά. Η ιδέα
εδώ είναι να «ταΐσει» κανείς τα φιλικά βακτήριά του με συγκεκριμένα
θρεπτικά συστατικά, συχνά με τη μορφή διαλυτών ινών.
Μάχη με το στρες
Πάρτε βαθιά ανάσα
Κλείστε τα μάτια σας. Μετρήστε ως το 10. Ο,τι κι αν κάνετε, παραμείνετε
ήρεμοι. Το στρες αδυνατίζει το ανοσοποιητικό σύστημα παροδικά αλλά
σημαντικά. Μπορεί να ξεκίνησε από μια μόδα, αλλά η μελέτη της
αλληλεπίδρασης σώματος και νου αποτελεί πια ένα σεβαστό ερευνητικό πεδίο
το οποίο κάποιοι ονομάζουν «ψυχονευροανοσολογία». Ενας από τους
πρωτοπόρους του πεδίου, ο Ρόναλντ Γκλέιζερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου
του Οχάιο, κατέδειξε ότι οι άνθρωποι που βιώνουν το στρες τού να
φροντίζουν συγγενικά πρόσωπα που υποφέρουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ έχουν
μειωμένες αντιδράσεις (σε ό,τι αφορά την παραγωγή αντισωμάτων και τους
αριθμούς των Τ-λεμφοκυττάρων) έπειτα από εμβολιασμό για τη γρίπη.
Επίσης, οι πληγές τους αργούν να επουλωθούν, ενώ παθαίνουν συχνότερα
λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (Annals of the New York Academy of
Sciences, τευχος 840, σελ. 649).
Βιταμίνη D
Χορτάστε ήλιο!
Υπάρχει μια τεράστια τάξη ασθενειών που προκαλούνται από το γεγονός ότι
τα κύτταρα του ανοσοποιητικού επιτίθενται σε «εχθρούς» που θα έπρεπε να
αφήσουν στην ησυχία τους - για την ακρίβεια, τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι
ασθένειες αυτές είναι γνωστές με το όνομα «αυτοάνοσα νοσήματα» και
μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο διαβήτης τύπου 1, το σύνδρομο του
ευερέθιστου εντέρου, η πολλαπλή σκλήρυνση και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Ορισμένα από αυτά τα νοσήματα έχουν συνδεθεί με έλλειψη βιταμίνης D η
οποία ονομάζεται και «βιταμίνη του Ηλιου». Κάποια τρόφιμα, όπως τα
γαλακτοκομικά και ορισμένα ψάρια, περιέχουν βιταμίνη D αλλά στην
πλειονότητά της αυτή φτιάχνεται από το δέρμα όταν αυτό εκτίθεται στις
υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Φαίνεται ότι η βιταμίνη D διαδραματίζει
κεντρικό ρόλο στη διατήρηση σε τάξη του ανοσοποιητικού συστήματος, έτσι
ώστε αυτό να μην αντιδρά όταν δεν πρέπει. Η πρώτη ένδειξη σχετικά με
αυτόν τον ρόλο προήλθε από την παρατήρηση ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα
εμφανίζονταν με μεγαλύτερη συχνότητα σε γεωγραφικές περιοχές με
μικρότερη ηλιοφάνεια. Από τότε οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η
βιταμίνη D κατευνάζει το ανοσοποιητικό σύστημα αναστέλλοντας τον
πολλαπλασιασμό των ανοσοκυττάρων αλλά και τα μηνύματα που τα
ενεργοποιούν.
Ποσότητα και ποιότητα
Προστατέψτε τον ύπνο σας
Πόσος ύπνος μάς χρειάζεται; Ακόμη και μια μικρή έλλειψη στο ισοζύγιο
ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο που διατρέχουμε να μολυνθούμε από
κάποιο μικρόβιο. Σε μια πρωτοποριακή μελέτη καταγράφηκαν οι συνήθειες
153 υγιών ενηλίκων οι οποίοι στη συνέχεια αφέθηκαν να εισπνεύσουν (μία
μόνο φορά) μια δόση ενός ιού του κοινού κρυολογήματος. Διαπιστώθηκε ότι
τα άτομα που κοιμούνταν για λιγότερο από 7 ώρες είχαν τριπλάσιες
πιθανότητες να αρρωστήσουν σε σχέση με τα υπόλοιπα άτομα της ομάδας. Η
ποιότητα του ύπνου είναι επίσης σημαντική παράμετρος. Για τον λόγο αυτόν
σιγουρευτείτε ότι κοιμάστε σε ένα δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο,
λέει ο ειδικός.
Φρούτα και βιταμίνες
Είμαστε ό,τι τρώμε
Από την παλαιομοδίτικη ιδέα σχετικά με τις θεραπευτικές ιδιότητες της
κοτόσουπας ως τις σημερινές εμμονές για τα υπερτρόφιμα (superfoods), μας
αρέσει να πιστεύουμε ότι ορισμένα τρόφιμα μάς βοηθούν να αντεπεξέλθουμε
στις λοιμώξεις. Η πλειονότητα αυτών των απόψεων δεν στηρίζεται σε
επιστημονικά δεδομένα, ωστόσο υπάρχουν διατροφικές παρεμβάσεις που
φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα.
Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου
έρχονται πρώτα καθώς υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορούν αφενός να
προλάβουν το κρυολόγημα και αφετέρου να μειώσουν τη διάρκειά του αν
ληφθούν μέσα στις πρώτες 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων
(Cochrane Database of Systematic Reviews, DOI:10.1002/14651858.CD001364.pub3).
Ο ψευδάργυρος ίσως δρα εμποδίζοντας τον ιό του κοινού κρυολογήματος να
πολλαπλασιαστεί ή να προσδεθεί στο επιθήλιο των αεραγωγών.
Αντιθέτως, η βιταμίνη C δεν φαίνεται να προλαμβάνει τα κρυολογήματα, αν
και ως θεραπεία μπορεί να μειώσει ελαφρώς τα συμπτώματα. Αν πραγματικά
επιθυμείτε να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σύστημά σας η καλύτερη
προσέγγιση είναι απλώς να τρώτε ικανές ποσότητες φρούτων και λαχανικών.
Είναι επίσης σημαντικό να εστιάσει κανείς στην ποσότητα και όχι μόνο
στην ποιότητα του φαγητού.
Εμβόλια τρίτης ηλικίας
Μην το βάζετε κάτω!
Οπως όλα τα μέρη του οργανισμού, έτσι και το ανοσοποιητικό σύστημα
αδυνατίζει με την ηλικία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα
ηλικιωμένα άτομα παθαίνουν περισσότερες λοιμώξεις, έχουν μεγαλύτερες
πιθανότητες να εκδηλώσουν καρκίνο και προσβάλλονται συχνότερα από έρπητα
ζωστήρα (ένα οδυνηρό εξάνθημα το οποίο οφείλεται στον ιό της
ανεμοβλογιάς, ο οποίος βρίσκει ευκαιρία να επανενεργοποιηθεί ύστερα από
χρόνια αδράνειας).
Κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει το πέρασμα του
χρόνου, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να καθόμαστε και να
παρακολουθούμε τη γήρανσή μας. Προς το παρόν αυτό που μπορεί να κάνει
κάποιος είναι να εμβολιαστεί όπως κάνουν και τα παιδιά. Εκτός από το
γνωστό ετήσιο εμβόλιο της γρίπης, οι ηλικιωμένοι μπορούν να εμβολιαστούν
για τον πνευμονιόκοκκο (ο οποίος εκτός από πνευμονία μπορεί να
προκαλέσει και μηνιγγίτιδα). Μπορούν επίσης να κάνουν το «παιδικό»
εμβόλιο διφθερίτιδας, τετάνου και ιλαράς. Πρόσφατα αναπτύχθηκε και ένα
νέο εμβόλιο το οποίο παρέχει μερική προστασία ενάντια στην ανεμοβλογιά.
Αγρυπνο ανοσοποιητικό
Αθληθείτε με μέτρο
Μπορεί να είναι δύσκολο να κινητοποιηθείτε για να πάτε στο γυμναστήριο,
αλλά τώρα έχετε έναν ακόμη λόγο να το κάνετε: ακόμη και μικρής
διάρκειας έντονη άσκηση ενισχύει παροδικώς το ανοσοποιητικό σύστημα.
Οταν 500 ενήλικοι παρακολουθήθηκαν για 12 εβδομάδες, διαπιστώθηκε ότι
εκείνοι που ήταν οι πλέον δραστήριοι (πέντε ή και περισσότερες φορές
αεροβιακής άσκησης την εβδομάδα) πέρασαν άρρωστοι με λοιμώξεις του
ανώτερου αναπνευστικού, όπως κρυολογήματα και αμυγδαλίτιδες, τις μισές
ημέρες σε σχέση με τους υπόλοιπους («British Journal of Sports
Medicine», τεύχος 45, σελ. 987).
Στην περίπτωση της άσκησης
είναι δυνατόν να το παρακάνει κάποιος, αλλά θα πρέπει να ξέρει ότι
μπορεί και να... αρρωστήσει. Η υπερβολική άσκηση προκαλεί στον οργανισμό
αποτέλεσμα παρόμοιο με το στρες. Αυξάνει τα επίπεδα των ορμονών του
στρες (όπως η κορτιζόλη) και έτσι μεταβάλλεται η λειτουργία των
ανοσοκυττάρων.
Θηλασμός, εμβόλια και παιχνίδι
Θωρακίστε το παιδί σας
Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να δημιουργηθεί το τέλειο ανοσοποιητικό
σύστημα από το να αρχίσει κανείς από την αρχή. Φυσικά, αυτό δεν μπορείτε
να το κάνετε για τον εαυτό σας, αλλά μπορείτε να το κάνετε για το παιδί
σας. Στη μήτρα, τα μωρά αυτομάτως μοιράζονται τα αντισώματα της μητέρας
τους τα οποία διαπερνούν τον πλακούντα. Αυτή η δωρεά αντισωμάτων
συνεχίζεται μετά τη γέννηση με τον θηλασμό. Το μητρικό γάλα είναι γεμάτο
από συστατικά τα οποία ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Παραδείγματος χάριν, σε αυτό υπάρχει η λακτοφερίνη, μια πρωτεΐνη η οποία
αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων, αλλά και σάκχαρα τα οποία
εμποδίζουν την πρόσδεση των βακτηρίων στα κύτταρα. Ο θηλασμός μειώνει τα
ποσοστά των λοιμώξεων, ιδιαίτερα στις υπό ανάπτυξη χώρες.
Υπάρχει ακόμη ένας τρόπος να εξοπλίσει κανείς το ανοσοποιητικό σύστημα
ενός παιδιού με πρώτης τάξεως άμυνες. Πρόκειται για τον εμβολιασμό ο
οποίος προστατεύει τα παιδιά από μια ντουζίνα δυνητικά θανατηφόρων
ασθενειών και παρέχεται στο γειτονικό σας νοσοκομείο.
tovima.gr
σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω
