Σεπτέμβριος 1573, ο θεμέλιος λίθος στη Φορτέτζα

http://www.cretalive.gr/history/view/septembrios-1573-o-themelios-lithos-sth-fortetza/106522

Σεπτέμβριος 1573, ο θεμέλιος λίθος στη Φορτέτζα

Για τη κατασκευή του φρουρίου της Φορτέτζας, εφαρμόστηκε το αρχικό σχέδιο του αρχιτέκτονα Sforza Pallavicini στη συνέχεια όμως κρίθηκαν αναγκαίες κάποιες τροποποιήσεις, βελτιώσεις και επεκτάσεις για να ολοκληρωθεί η ανέγερση του φρουρίου

Λένε πως ο λόφος  που είναι κτισμένο το Κάστρο της Φορτέτζας του Ρεθύμνου ήταν κάποτε  μια νησίδα που ένωνε την Κρήτη με αυτόν με μια πολύ στενή λωρίδα γης. Σ αυτό το χώρο ίσως να ήταν και  η αρχαία πόλη της Ρίθυμνας με ναούς αφιερωμένους στον Θεό  Απόλλωνα και στην Θεά Άρτεμις. Στα Χρόνια της Βυζαντινής κυριαρχίας παίρνει μια πρώτη οχυρωματική μορφή και στις αρχές του 13ου μ.Χ. αιώνα, ο Γενοβέζος πειρατής Πεσκατόρε, διεκδικητής του νησιού και αντίπαλος των Ενετών, φαίνεται ότι επισκευάζει την βυζαντινή αυτή οχύρωση που περιέκλειε τα κτίρια της μικρής πόλης και βρίσκονταν κοντά στο λιμάνι.
Στην εποχή που οι Ενετοί κατακτούν το νησί  σαν  ναυτικό κράτος που ήταν , επεδίωξαν να χρησιμοποιήσουν το Ρέθυμνο σαν καταφύγιο και ενδιάμεσο σταθμό μεταξύ Ηρακλείου και Χανίων φτιάχνοντας λιμάνι, έστω και μικρό. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάπτυξή του Ρεθύμνου σε πόλη και η επέκταση του οικισμού επέβαλε την ανάγκη νέων οχυρώσεων.
Την ανάγκη της δημιουργίας  στο Ρέθυμνο του κάστρου της Φορτέτζας ανέδειξαν τα γεγονότα που ακολούθησαν στη Κρήτη από το πρώτο μισό του 16ου αιώνα, δηλαδή η τούρκικη απειλή και η εξέλιξη των πυροβόλων όπλων, μετά την ανακάλυψη και ευρεία διάδοση της πυρίτιδας. Όλα αυτά συντέλεσαν  ώστε να αποφασίσει η Βενετία τη στρατιωτική και αμυντική οργάνωση της Κρήτης.
Στο πρόγραμμα αυτό εντάχθηκε και το Ρέθυμνο και αποφασίστηκε να χτιστούν τείχη με σχέδιο του Βερονέζου αρχιτέκτονα Michele Sanmicheli. Η θεμελίωση ξεκίνησε στις 8 Απριλίου του 1540  και τέλειωσε με αργούς ρυθμούς λίγο πριν το 1570.
Τα τείχη του Ρεθύμνου αποτελούσαν στοιχειώδη αμυντικά έργα, που δυστυχώς δεν ήταν αρκετά για να αντέξουν την επίθεση από τον Ουλούτζ Αλή Ρέις (Uluc Ali Reis), Ιταλό στην καταγωγή που είχε συλληφθεί από τους άντρες του Μπαρμπαρόσσα και αλλαξοπίστησε μετά από κάποια χρόνια, ο οποίος κατάφερε να γίνει πασάς στο Αλγέρι και να πάρει μέρος σε πολλές μάχες εναντίον των χριστιανών της Μεσογείου. Το 1571 Ο Ουλούτζ Αλή επιτέθηκε στο Ρέθυμνο με 40 γαλέρες. Οι Ενετοί το είχαν εγκαταλείψει αφήνοντας μια μικρή φρουρά με 100 άντρες, που δεν κατάφεραν να προβάλουν ουσιαστική αντίσταση. Ο Ουλούτς Αλή εύκολα εκπόρθησε τα τείχη του Ρεθύμνου και κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη. Μετά από αυτή τη καταστροφή φάνηκε η ανάγκη ουσιαστικής οχύρωσης της πόλης  και οι αρμόδιοι τοπικοί παράγοντες, Ρεθυμνιώτες και Βενετοί, ο απλός λαός του Ρεθύμνου  αλλά και  η Βενετική Γερουσία, αποφάσισαν να κατασκευάσουν ένα οχυρό που θα μπορούσε να περιλάβει όλες τις κατοικίες της πόλης του Ρεθύμνου. Σαν η καταλληλότερη θέση επιλέχτηκε ο λόφος του Παλαιόκαστρου. Έτσι, ξεκίνησε η θεμελίωση της  Φορτέτζας, ενός εκ των  μεγαλύτερων   και αρτιότερων οχυρωματικών έργων που δημιούργησε στη Κρήτη η κατοχή των Ενετών.
Η Φορτέτζα χτίστηκε σύμφωνα με το προμαχωνικό σύστημα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή προμαχώνες, οι οποίοι ενώνονταν μεταξύ τους με τμήματα ευθύγραμμων τειχών με μεγάλο πλάτος και με κλίση εξωτερικά ώστε να εξοστρακίζονται τα βλήματα των εχθρών χωρίς να προκαλούν φθορές στο οχυρό.
Για τη κατασκευή του φρουρίου της Φορτέτζας, εφαρμόστηκε το αρχικό σχέδιο του αρχιτέκτονα Sforza Pallavicini  στη συνέχεια όμως κρίθηκαν αναγκαίες  κάποιες  τροποποιήσεις, βελτιώσεις και επεκτάσεις  για να  ολοκληρωθεί η ανέγερση του φρουρίου. Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν.
Στα χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142 Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης