Αυτό το ξέρατε;

http://users.uoa.gr/~nektar/science/physics/questions-answers.htm

ΒΗΜΑ SCIENCE
Άρθρο του Άλκη Γαλδαδά στο Βήμα της Κυριακής,
Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2006 - Αρ. Φύλλου 14658

---

Είναι αλήθεια ότι οι καμήλες δεν ξεχνούν; * Γιατί τα απλωμένα ρούχα αρχίζουν να στεγνώνουν από τα επάνω προς τα κάτω; * Τι θα πάθει κάποιος που περιφέρεται γυμνός στο Διάστημα; * ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ 36 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΕΡΓΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

---

Ε. Για τη φυσική υπάρχει το παρελθόν και το μέλλον;

Α. Υπάρχει στο μυαλό πολλών ανθρώπων η ιδέα του χρόνου σαν το νερό ενός ποταμού που τρέχει αδιάκοπα και μάλιστα προς μία μόνο κατεύθυνση. Από το παρελθόν στο μέλλον, χωρίς βέβαια να είναι σε θέση να μας πουν τι αντιπροσωπεύουν οι όχθες του ποταμού αυτού και πού εκβάλλει. Συνηθίζουν μάλιστα σχηματικά να το παριστάνουν με ένα βέλος και του δίνουν την εντυπωσιακή ονομασία «βέλος του χρόνου», με την ιδέα ότι κινείται από το παρελθόν προς το μέλλον. Πιο ρεαλιστικό όμως είναι αυτό το βέλος να το φανταζόμαστε σαν τη βελόνα της πυξίδας, που δείχνει προς ένα ορισμένο σημείο ξεχωρίζοντας τον βορρά από τον νότο, αλλά δεν κινείται κιόλας προς τον βορρά. Περιορίζεται να μας δείξει ότι τα δύο αυτά σημεία του ορίζοντα δεν είναι ίδια, όχι όμως και ότι κινούμαστε απαραίτητα προς ένα από αυτά. Δεν χρειάζεται λοιπόν για να κάνουμε Φυσική να μιλούμε για «παρελθόν» και «μέλλον». Αρκεί να ξεχωρίζουμε τα γεγονότα: ποιο είναι πριν και ποιο μετά. Είναι όπως οι σελίδες της εφημερίδας. Εχουν ορισμένη θέση σε σχέση η μία με την άλλη αλλά δεν μετακινούνται. Ετσι, για να εφαρμόσουμε τους νόμους της φυσικής και για να χειριστούμε τις αντίστοιχες εξισώσεις δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε έννοιες όπως παρελθόν, μέλλον και τώρα, αλλά αρκεί να τους δίνουμε κάποιες αριθμητικές τιμές όπως είναι οι ημερομηνίες. Επισημαίνουμε έτσι το πότε έγινε μια μάχη ή πότε εκπυρσοκρότησε ένα περίστροφο και με κάποιον άλλο «αριθμό» το πότε βρήκε τον στόχο της η σφαίρα από αυτό.

Ε. Υπάρχει ο χρόνος ή μήπως είναι μόνο στο μυαλό των ανθρώπων;

Α. Μέσα στο 2002 στα υπόγεια εργαστήρια του Πανεπιστημίου της Γενεύης έγινε ένα εξαιρετικά καθοριστικό πείραμα για την αντίληψή μας περί χρόνου. Με πολύ απλά λόγια, μπορούμε να πούμε ότι έστειλαν μέσα από οπτικές ίνες ζεύγη φωτονίων που είχαν παραχθεί μαζί και εξαρτιόταν το ένα από το άλλο. Αυτά ανά δύο έπεφταν το καθένα επάνω σε έναν ξεχωριστό καθρέφτη ειδικής κατασκευής ώστε να μπορούν να ανακλασθούν ή να περάσουν από μέσα, χωρίς να είναι προγραμματισμένο από πριν τι ακριβώς θα κάνουν. Αποδείχθηκε ότι στο κάθε ζευγάρι υπήρχε τέλεια συνεννόηση. Αν περνούσε το ένα από μέσα, περνούσε και το άλλο· αν το ένα προτιμούσε να ανακλασθεί, το ίδιο έκανε και το άλλο - χωρίς αυτό, το τονίζουμε, να οφείλεται σε κάποιο προγραμματισμό από πριν. Αν κάποιος σκεφθεί ότι υπήρχε ακαριαία ή έστω μέσα σε αφάνταστα μικρό χρόνο κάποια ανταλλαγή μηνυμάτων ανάμεσα στα μέλη κάθε ζευγαριού, πρέπει να ξέρει ότι ταυτόχρονα γκρεμίζει όλη τη θεωρία του Αϊνστάιν, που δεν θέλει να διαδίδεται το οποιοδήποτε μήνυμα τόσο γρήγορα. Γιατί αυτό θα έπρεπε να γίνεται με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ταχύτητα του φωτός. Ετσι οι ερευνητές της συμπεριφοράς των σωματιδίων του μικροκόσμου θεώρησαν ότι είχαν τη συγκλονιστική απόδειξη ενός απίστευτου συμβάντος: Η «συνεννόηση» των δύο φωτονίων γίνεται όχι μόνο σαν να μην υπάρχει μεταξύ τους απόσταση αλλά και ενώ απουσιάζει κάθε χρονική εξέλιξη. Στον μικρόκοσμο, δηλαδή, δεν μπορείς να ορίσεις «πριν» και «μετά», εκεί συμβαίνουν πράγματα χωρίς απαραίτητα πάντα να «κυλάει» και ο χρόνος. Εννοείται ότι ο χρόνος είναι κάτι που μπαίνει οπωσδήποτε στην εικόνα όταν βρεθούμε στον μακροσκοπικό, καθημερινό δικό μας κόσμο, όπου τα υλικά σώματα αποτελούνται από δισεκατομμύρια σωματίδια του μικροκόσμου και αισθανόμαστε την ανάγκη να κάνουμε λόγο ακόμη και για το τώρα, ενώ αυτό στην ουσία αλλάζει συνεχώς. Και παραμένει αντικείμενο διαφόρων θεωριών το πώς αυτός ο άχρονος, κατά κάποιο τρόπο, μικρόκοσμος συγκροτεί τελικά έναν κόσμο που εξαρτάται από τα ρολόγια, τα ημερολόγια και τη διαίρεση του χρόνου.

Ε. Ποιο είναι το αρχαιότερο ημερολόγιο που έχει βρεθεί;

Α. Κατά πάσα πιθανότητα είναι ένα εύρημα στη Γαλλία, κοντά στο χωριό Πλακάρ. Κόκαλο από αετό με χαραγμένες επάνω του δέσμες μικρών ευθύγραμμων τμημάτων που μάλλον είναι ομαδοποιημένες με βάση τις φάσεις της Σελήνης: πρώτο τέταρτο, πανσέληνος, τελευταίο τέταρτο, για να επανέλθει η νέα Σελήνη. Υπολογίζεται ότι χαράχτηκε 11.000 χρόνια π.X.

Ε. Τι ημερολόγιο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Ελληνες;

Α. Από τα έργα του Ησιόδου, του Ομήρου και τις πήλινες πινακίδες του 13ου αιώνα π.X. συνάγεται ότι στον ελλαδικό χώρο οι άνθρωποι δεν τα βρήκαν όλα έτοιμα και δεν τα αντέγραψαν από τους Βαβυλωνίους, όπως πιστεύουν μερικοί. Χρησιμοποίησαν και οι Ελληνες το σεληνιακό έτος με 354 ημέρες, αλλά είχαν αρκετές γνώσεις για να καταλάβουν ότι δεν μετρούσε με ακρίβεια τη διάρκεια ενός ηλιακού έτους - δηλαδή, όπως είναι το σημερινό δικό μας - και άρχισαν οι προσπάθειες για να διορθωθεί. Ο αθηναίος αστρονόμος και γεωμέτρης Μέτων ο Παυσανίου το 433 π.X. κατάφερε όχι μόνο να υπολογίσει ότι η διάρκεια του έτους έπρεπε να είναι 365 ημέρες και 5/19 της ημέρας, αλλά έδειξε και τον τρόπο να προβλέπονται ακριβώς οι ημερομηνίες των φάσεων της Σελήνης για μια περίοδο 19 ετών και ποιες διορθώσεις έπρεπε να γίνουν, ώστε έφθασε να είναι το κάθε έτος ίσο με 365 ημέρες, 6 ώρες και 19 λεπτά περίπου (αν σκεφθούμε ότι το έτος 2000 μ.X. υπολογίστηκε ότι είχε διάρκεια 365 ημέρες, 5 ώρες και 49 λεπτά περίπου, είχε κάνει πολύ καλή δουλειά). Και άλλοι έλληνες διαπρεπείς αστρονόμοι, όπως ο Κάλλιππος και ο Ιππαρχος, βελτίωσαν το ημερολόγιο, φθάνοντας το σφάλμα μόλις στη 1 ημέρα κάθε 222 χρόνια, μόνο που όλοι επέμεναν στη σχεδόν αδύνατη προσπάθεια να διαιρούν το ηλιακό έτος σε ακέραιους σεληνιακούς μήνες. Ισως διότι το ήπιο κλίμα της Αττικής τούς επέτρεπε να κάνουν τις διορθώσεις που ήθελαν και να τις προσθέτουν όταν τις ήθελαν, χωρίς κάποια έντονα καιρικά φαινόμενα να δείχνουν ότι δεν είχαν δράσει εγκαίρως.

Πρωτοχρονιά πάντως στην Αττική των κλασικών χρόνων είχαν τον μήνα Εκατομβαιώνα, μόλις εμφανιζόταν η νέα Σελήνη μετά την (σημερινή) 21η Ιουνίου, ενώ αυτή την εποχή διήνυαν τον μήνα Ποσειδεώνα.

Ε. Εχουν σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, όλοι οι λαοί Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου;

Α. Μάλλον όχι, αν και για λόγους εμπορικούς ακόμη και οι μουσουλμάνοι ακολουθούν τους δικούς μας μήνες και τις ημέρες αργίας. Για παράδειγμα, οι Πέρσες και οι Κούρδοι γιορτάζουν το Νοβρούζ, που σημαίνει «νέα ημέρα» στα περσικά, και είναι μια ιεροτελεστία της άνοιξης στις 21 Μαρτίου. Αυτή η ημερομηνία θεωρείται η αρχή του νέου έτους. Στην Αιθιοπία έχουν 12 μήνες των 30 ημερών συν 5 ημέρες επαγόμενες, όπως λέγονται, στο τέλος της χρονιάς φτιάχνοντας δικό τους μήνα και μια έκτη που προστίθεται κάθε τέσσερα χρόνια. Το 2005 η αρχή του έτους ήταν στις 11 Σεπτεμβρίου. Για τους Κινέζους - οι οποίοι ακολουθούν στις δημόσιες υπηρεσίες το δικό μας - το παραδοσιακό έτος αρχίζει αυτή τη χρονιά στις 29 Ιανουαρίου και είναι το Ετος του Σκύλου. Στο εβραϊκό ημερολόγιο η 1η του έτους πέφτει Σεπτέμβριο ή αρχές Οκτωβρίου, ενώ για τους μουσουλμάνους δεν υπάρχει ακριβής ημερομηνία. Οχι μόνον ακολουθούν τη Σελήνη, οπότε το δικό μας έτος είναι μεγαλύτερο από το μουσουλμανικό κατά περίπου 11 ημέρες, αλλά και η 1η του μήνα είναι μόλις εμφανιστεί το πρώτο αχνό σημάδι από... φεγγάρι! Γι' αυτό και δεν υπάρχει ακρίβεια ως προς το πότε αρχίζει ο κάθε μήνας. Επειδή κάθε 30 χρόνια χάνονται 11 ημέρες, αυτές προστίθενται από μία μέσα στην κάθε τριακονταετία, διάσπαρτα σε 11 διαφορετικά χρόνια στο τέλος του τελευταίου μήνα της χρονιάς. Η πρώτη ημέρα του πρώτου μήνα, που λέγεται Μουχάρ-ρεμ, είναι η Πρωτοχρονιά.

Γι' αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς το πότε λέμε «καλή χρονιά» στους φίλους μας που έχουν έλθει εδώ από άλλες μακρινές χώρες.

Ε. Αφού στο νότιο ημισφαίριο έχουμε αντίθετες εποχές, αντίστοιχα γιατί δεν αντισταθμίζονται τα φαινόμενα;

Α. Διότι η Γη έχει μεγαλύτερη μάζα πετρωμάτων που υψώνονται και δημιουργούν τις διάφορες οροσειρές στο βόρειο ημισφαίριο σε σχέση με το νότιο. Αλλωστε έχουμε και μεγαλύτερη επιφάνεια κάτω από τον Ισημερινό να καλύπτεται από νερό.

Ε. Υπάρχουν «δίσεκτα» δευτερόλεπτα;

Α. Η απάντηση είναι «ναι», συμβαίνει κάτι όπως και με τα χρόνια, αλλά για να καταλάβουμε το γιατί πρέπει να ξεκινήσουμε από κάπως πιο μακριά. Λόγω της ακανόνιστης περιστροφής της Γης θεωρήθηκε ότι όπως ήταν δεν μπορούσε να θεωρηθεί ένα αξιόπιστο «ρολόι». Φεβρουάριο και Νοέμβριο η διάρκεια της ημέρας, αυτό που λέμε «εικοσιτετράωρο», από μεσημέρι σε μεσημέρι δηλαδή, μπορεί να διαφέρει από το συνηθισμένο ακόμη και 15 ολόκληρα λεπτά. Αυτό διότι η τροχιά της είναι ελλειπτική και στη διάρκεια του δικού μας χειμώνα, όταν είναι πιο κοντά στον Ηλιο, έχει μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι στη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο άξονάς της επιπλέον έχει και μια κλίση 23,5 μοιρών σε σχέση με το επίπεδο στο οποίο κινείται γύρω από τον Ηλιο. Ετσι ορίστηκε η «μέση ηλιακή ημέρα» ως ο μέσος όρος της διάρκειας όλων των ημερών του έτους. Αν όμως μετρήσουμε τις διαδοχικές εμφανίσεις ενός μακρινού άστρου, τα προηγούμενα ελαττώματα στην κίνηση του πλανήτη μας ελαχιστοποιούνται και έτσι παίρνουμε μια πιο σταθερής διάρκειας ημέρα, την «αστρική ημέρα», που είναι περίπου 4 λεπτά μικρότερη της μέσης ηλιακής ημέρας. Ενα έτος, με τις τέσσερις γνωστές εποχές, που λέγεται και τροπικό έτος, έχει 365,2422 μέσες ηλιακές ημέρες, ενώ στο αστρικό έτος χωρούν 365,2564 μέσες ηλιακές ημέρες, άρα αυτό είναι κατά 20 λεπτά μικρότερο. Το 1967 η διάρκεια του δευτερολέπτου ορίστηκε ως ο χρόνος που περνάει για να γίνουν 9 192 631 770 ταλαντώσεις σε ένα ατομικό ρολόι με καίσιο. Αυτό όμως δεν λύνει εντελώς το πρόβλημα, αφού η ακανόνιστη περιστροφή της Γης δεν επιτρέπει η κάθε ημέρα να έχει την ίδια και γνωστή από πριν διάρκεια. Υπάρχουν λοιπόν οι «φύλακες του χρόνου» στην International Earth Rotation Service με έδρα το Παρίσι στη Γαλλία και, όταν χρειάζεται, προσθέτουν ή αφαιρούν ένα «δίσεκτο» δευτερόλεπτο (leap second) στο τελευταίο λεπτό του Δεκεμβρίου ή του Ιουνίου! Στα πιο πολλά έτη χρειάζεται διόρθωση· το 1972 μάλιστα, που ήταν και δίσεκτο, προστέθηκαν δύο δευτερόλεπτα και είναι το πιο μεγάλο σε διάρκεια έτος των μοντέρνων καιρών!

Ε. Πώς δουλεύουν αυτά τα ατομικά ρολόγια που δείχνουν με τόσο τρομακτική ακρίβεια τον χρόνο;

Α. Το καίσιο στη συνηθισμένη θερμοκρασία είναι ένα στιλπνό μέταλλο και στο κάθε άτομό του γύρω από τον πυρήνα περιφέρονται ηλεκτρόνια σε διάφορες τροχιές. Ενα μόνο του περιστρέφεται στην πιο εξωτερική από όλες. Ο πυρήνας και αυτό το μοναχικό ηλεκτρόνιο περιστρέφονται και γύρω από τον εαυτό τους. Λόγω του ηλεκτρικού φορτίου τους που κινείται δημιουργείται μαγνητικό πεδίο. Ετσι είναι σαν να έχουμε δύο μαγνήτες που ο ένας επηρεάζει τον άλλο. Υπάρχουν μάλιστα δύο περιπτώσεις: οι ίδιοι πόλοι να είναι προς την ίδια πλευρά ή αντίθετα, δηλαδή ο βόρειος του ενός να έχει απέναντί του τον νότιο του άλλου. Αν καταφέρνουμε να κάνουμε το εξωτερικό ηλεκτρόνιο να αλλάζει προσανατολισμό και μετά να επανέρχεται, εκπέμπεται ακτινοβολία με μια συγκεκριμένη και πολύ ακριβή τιμή συχνότητας που θυμίζει λίγο κινητό: 9 192 631 770 σε μονάδες Hertz. Σε ένα «ρολόι» καισίου θερμαίνουμε ένα κομμάτι από το μέταλλο αυτό και όσα άτομα αποκτούν αρκετή ενέργεια φεύγουν για να καταλήξουν σε έναν σωλήνα όπου υπάρχει κενό αέρος και κάθετα στην πορεία τους βομβαρδίζονται από ραδιοκύματα. Βγαίνουν από εκεί σαν πειθαρχημένοι στρατιώτες, περνούν μια πύλη «μαγνητικής επιλογής» και συγκρατείται ένα είδος· π.χ., όσων οι μαγνήτες δεν είναι στην ίδια πλευρά οι πόλοι τους. Τα άτομα αυτά με τις κατάλληλες ηλεκτρονικές διατάξεις κυκλοφορούν συνεχώς και εκπέμπουν κύματα με τη συχνότητα που θέλουμε δημιουργώντας ένα καλό ισχυρό σήμα. Ετσι προκύπτει ένα σήμα με συχνότητα τέτοιας ακριβείας, που μπορείς να πέφτεις έξω στη μέτρηση του χρόνου μόλις ένα δευτερόλεπτο κάθε 10 εκατομμύρια χρόνια. Γι' αυτό το ένα δευτερόλεπτο έχει οριστεί πλέον ως εκείνη η χρονική διάρκεια που απαιτείται για να έχουμε 9 192 631 770 ταλαντώσεις του ηλεκτρονίου από τη μία στην άλλη κατάσταση.

Ε. Πώς βρίσκουμε τα δίσεκτα έτη;

Α. Ο Ιούλιος Καίσαρ το 46 π.X. αποφάσισε η διάρκεια του έτους να είναι 365 ημέρες, αλλά να προστίθεται και μία ημέρα κάθε τέσσερα χρόνια. Αυτή μάλιστα την προσέθεταν στις 6 Μαρτίου, δηλαδή στη ρωμαϊκή επικράτεια ζούσαν την 6η Μαρτίου δύο φορές, εξ ου και η λέξη «δίσεκτος». Μόνο που αυτό έδινε μια «υπερδιόρθωση» κατά 12 λεπτά κάθε χρόνο. Υστερα από περίπου 1.000 χρόνια αυτή η μικρή διαφορά έφθασε να έχει συσσωρεύσει μέσα στο μέγεθος του έτους ένα λάθος περίπου οκτώ ημερών, δημιουργώντας προβλήματα στις εκκλησιαστικές εορτές. Φυσικό λοιπόν να δράσει ένας υψηλόβαθμος εκκλησιαστικός αξιωματούχος και το 1582 ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ' κάνει τα εξής: α) Ως επόμενη ημέρα της 4ης Οκτωβρίου 1582 ορίζεται η 15η Οκτωβρίου 1582. Εξαφανίζει δηλαδή σε μία νύχτα 10 ημέρες από τη χρονιά. β) Δίσεκτα όρισε να είναι τα χρόνια που διαιρούνται ακριβώς με το 4. Προσοχή όμως: όσα αρχίζουν αιώνα, διαιρούνται ακριβώς με το 4 αλλά όχι ακριβώς με το 400, δεν θα είναι δίσεκτα. Π.χ., το 1900, αν και διαιρείται ακριβώς με το 4, δεν ήταν δίσεκτο, ενώ το 2000 ήταν.

Ε. Αλλάζει η διάρκεια της ημέρας όσο περνούν τα χρόνια;

Α. Ναι, γιατί ο πλανήτης Γη «φρενάρεται» από την επίδραση της Σελήνης στους γήινους ωκεανούς. Η διάρκεια μιας ημέρας στην τωρινή εποχή είναι κατά 16 χιλιοστά του δευτερολέπτου μεγαλύτερη από ό,τι ήταν πριν από 1.000 χρόνια. Εχει υπολογιστεί από κοραλλιογενή απολιθώματα που βρέθηκαν ότι πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια η διάρκεια της ημέρας, αντί για το δικό μας εικοσιτετράωρο, δεν ξεπερνούσε τις 21 ώρες.

Υπάρχουν βέβαια και άλλοι λόγοι για τους οποίους η Γη μέσα στη διάρκεια του χρόνου δεν έχει την ίδια ακριβώς ταχύτητα περιστροφής. Η θέση του Βορείου και του Νοτίου Πόλου αλλάζει από χρόνο σε χρόνο κατά μερικά μέτρα, ίσως λόγω μετακινήσεων ύλης στο εσωτερικό, και αυτό δημιουργεί μια διαφορά περίπου 30 χιλιοστών του δευτερολέπτου. Επίσης το νερό, το οποίο τον χειμώνα μετακινείται από τους ωκεανούς και βρίσκεται με τη μορφή χιονιού και πάγου στα βουνά, επιφέρει μια μείωση στην ταχύτητα περιστροφής τον χειμώνα, ενώ μετά την άνοιξη έχουμε ελαφρά αύξηση. Συμβαίνει δηλαδή ό,τι και με τον παγοδρόμο που μαζεύει τα χέρια του για να κάνει γρήγορες στροφές και μετά τα απλώνει για να επιβραδύνει και να σταματήσει. Στη θέση του φαντασθείτε τη Γη και τα χέρια του να είναι στο βόρειο ημισφαίριο.

Ε. Πώς κατορθώνουν να φθάσουν με το διαστημικό λεωφορείο στο ακριβές σημείο για να επισκευάσουν έναν δορυφόρο, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να πατήσουν γκάζι ή φρένο στο Διάστημα;

Α. Είναι αλήθεια ότι και να βρεθείς στην ίδια τροχιά, αν ο δορυφόρος είναι τρία λεπτά πιο μπροστά ή πιο πίσω, δεν είναι απλό να φθάσεις κοντά του. Πρέπει με την κατάλληλη πυροδότηση για ένα μικρό χρονικό διάστημα των ειδικών πυραύλων να αποκτήσει μια τροχιά ελλειπτική είτε με πιο μεγάλη είτε με πιο μικρή περίοδο, π.χ. κατά ένα λεπτό, και να αρχίσουν οι περιστροφές όπου θα κερδίζεται κάποια απόσταση σε κάθε γύρο ώσπου να συναντηθούν δορυφόρος και πύραυλος. Βέβαια το πιο συνηθισμένο είναι το λεωφορείο να μη βρίσκεται καν στο ίδιο ύψος με τον δορυφόρο και να επιλεγεί η τροχιά Hohman όπου από τη μία τροχιά φθάνει απευθείας στο σημείο συνάντησης με δύο πυροδοτήσεις που αυξάνουν ή ελαττώνουν την ταχύτητα, διότι πρέπει να γνωρίζουμε ότι αλλάζοντας την ταχύτητα ενός οιουδήποτε περιφερόμενου σώματος αλλάζει αναπόφευκτα και το ύψος περιστροφής του γύρω από τη Γη και μάλιστα αντίστροφα.

Ε. Ποιος πεταλώνει τα άγρια άλογα που ζουν ελεύθερα μακριά από τις πόλεις;

Α. Κανένας. Τα άλογα, που ο αληθινός προορισμός τους είναι να ζουν ελεύθερα και μακριά από τις άρρωστες πόλεις μας, τον ιππόδρομο και τους ιππικούς ομίλους, δεν χρειάζονται πετάλωμα. Τα πέταλα είναι επινόηση, φυσικά, του ανθρώπου όταν άρχισε να χρησιμοποιεί τα άλογα σε βαριές εργασίες, όπως να μεταφέρουν μεγάλα φορτία ή να καλπάζουν με τον καβαλάρη στην πλάτη τους, υποχρεωμένα να τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα και άρα να έχουν βαρύ πάτημα κατά την επαφή τους με το έδαφος, να πατούν σε σκληρά εδάφη ή ακόμη και σε τσιμεντένιους δρόμους. Τα άγρια άλογα, ανάλογα με τον χώρο στον οποίο ζούσαν, στις ερήμους της Βορείου Αφρικής και στη Μέση Ανατολή, στα δάση της Ευρώπης, στα όρη της Αμερικής, στις στέπες της Ασίας ή στη Μεγάλη Βρετανία σαν μικρόσωμα Σέτλαντ Πόνι, είχαν το ανάλογο πέλμα για το κάθε έδαφος. Γενικά η φθορά της οπλής στα άγρια άλογα γίνεται σε θαυμαστή ισορροπία με τη φθορά που προκαλείται από την καθημερινή τους περιπλάνηση για την εξεύρεση της τροφής τους, που φθάνει μερικές φορές τις δεκαοκτώ ώρες περπάτημα ημερησίως.

Ε. Γιατί λένε πως όπως και αν πέσει μια γάτα, όσα κόκαλα και αν σπάσει, πάντα στο τέλος καταφέρνει και επιζεί;

Α. Δεν είναι αλήθεια πως όπως και αν συμπεριφερθείς σε μια γάτα αυτή θα επιζήσει. Τον μύθο για τις εφτάψυχες γάτες τον συντηρεί η παρατήρηση ότι τα ζώα αυτά έχουν την ικανότητα, κυρίως σε μικρές ηλικίες, όταν από απροσεξία πέφτουν από τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών όπου επιμένουμε αρκετές φορές να τα έχουμε να ζουν, ή όταν τα χτυπήσει ένα αυτοκίνητο να καταφέρνουν να ξανασταθούν στα πόδια τους κάποια στιγμή. Αμερικανοί ερευνητές τον τελευταίο καιρό μετά από προσεκτικές παρατηρήσεις και πειράματα (;) κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι άγριες αλλά και οι ήμερες γάτες εκπέμπουν ήχους χαμηλών συχνοτήτων στην περιοχή των 27 ως και 44 Hz. Αυτός ο υπόκωφος ήχος αποδείχθηκε ότι βοηθάει τα κόκαλα να «θρέψουν» εκεί όπου υπάρχει ράγισμα ή και κάταγμα. Αυτή η παρατήρηση μάλιστα ίσως βοηθήσει και στη μάχη κατά της οστεοπόρωσης στους ανθρώπους.

Ε. Πώς με τη βοήθεια του άνθρακα-14 οι επιστήμονες βρίσκουν την ηλικία αντικειμένων από τις πολύ παλαιότερες εποχές του ανθρώπινου πολιτισμού;

Α. Λίγο μετά τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο ο αμερικανός ερευνητής Γουίλαρντ Λίμπι παρουσίασε μια μέθοδο για την ανεύρεση της ηλικίας όχι μόνο αντικειμένων από διάφορες ανασκαφές αλλά και οστών που ανήκαν σε κάποτε ζωντανούς οργανισμούς. Η επιτυχία της ήταν τέτοια ώστε το 1961 τιμήθηκε με το Νομπέλ Χημείας. Στην ιονόσφαιρα έχουμε, λόγω των σωματιδίων από τον ήλιο και της συνάντησής τους εκεί ψηλά με τα μόρια του αζώτου, τη δημιουργία ενός πλήθους από ασταθείς άνθρακες, τους γνωστούς C-14, που σιγά σιγά θα ξαναγίνουν άζωτο εκπέμποντας ακτινοβολία β και νετρίνο. Από μια ποσότητα τέτοιου άνθρακα, ύστερα από 5.730 χρόνια, θα έχει μετατραπεί σε άζωτο η μισή. Επειδή η διαδικασία της δημιουργίας τέτοιου άνθρακα στην ατμόσφαιρα και της μετατροπής του μετά σε άζωτο έχει φθάσει να πραγματοποιείται με σχεδόν σταθερό ρυθμό εδώ και χιλιάδες χρόνια, ξέρουμε σήμερα πόση είναι αυτή η ποσότητα C-14 και ότι διατηρείται σχεδόν σταθερή για μεγάλες χρονικές περιόδους. Διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, στο οποίο ο άνθρακας μπορεί να είναι και του τύπου C-14, χρησιμοποιείται από τα φυτά για τη φωτοσύνθεση και μέσα από αυτή τη διαδικασία βρίσκουμε άνθρακα-14 σε ζωντανούς βλαστούς. Κατά συνέπεια και σε όποιο πλάσμα τρέφεται από αυτούς. Εντομα, ερπετά, ψάρια και θηλαστικά όταν είναι ζωντανά έχουν άτομα άνθρακα-14 στη σταθερή αναλογία ένα για κάθε 76 δισ. άτομα άνθρακα-12. Και εμείς οι άνθρωποι, εννοείται. Από τη στιγμή όμως που ένας οργανισμός, φυτικός ή ζωικός, παύει να είναι ζωντανός, δεν προσλαμβάνει άνθρακα-14 ενώ βαθμιαία χάνει και αυτόν που είχε. Συγκρίνοντας το κλάσμα που φτιάχνουν οι ποσότητες του άνθρακα-14 και του άνθρακα-12 που βρίσκουμε στα υπολείμματα ενός νεκρού πια ιστού με την αντίστοιχη τιμή όταν είναι ζωντανός και λειτουργεί κανονικά, σε συνδυασμό με τη γνώση για τον απαιτούμενο χρόνο των 5.730 ετών ώστε να μείνει η μισή ποσότητα C-14, μπορούμε να βρούμε πόσος χρόνος μεσολάβησε από το έτος που άφησε την τελευταία του πνοή ένας οργανισμός. Διάφορες δραστηριότητες επάνω στη Γη παραμορφώνουν τα αποτελέσματα της μεθόδου και πρέπει να γίνονται οι σχετικές διορθώσεις. Η καύση υδρογονανθράκων τους τελευταίους δύο αιώνες που δεν περιείχαν άνθρακα-14 ελάττωσαν την αναλογία του, κάτι που ισοδυναμεί με 400 χρόνια λιγότερα, ενώ οι πυρηνικές εκρήξεις από το 1955 ως το 1961 αύξησαν τον άνθρακα-14, ώστε στα αποτελέσματα πρέπει να προστίθενται περίπου 1.500 χρόνια. Αυτή τη στιγμή είναι παραδεκτό ότι η μέθοδος δίνει αξιόπιστα αποτελέσματα για περιπτώσεις ως και 10.000 χρόνια πίσω. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουμε βοηθούμενοι και από την εξέταση των δακτυλίων στους κορμούς των δένδρων, οι οποίοι σαν άριστοι κομπιούτερ έχουν καταγράψει τις μεταβολές στην ατμόσφαιρα όλο αυτό το διάστημα. Από τα 30.000 χρόνια και ως τα 50.000 πίσω τα αποτελέσματα είναι λιγότερο αξιόπιστα.

Ε. Πώς βρίσκουν τη θέση τους σε όποιο σημείο της Γης κι αν βρεθούν όσοι έχουν σύνδεση με το GPS, δηλαδή το Σύστημα Εντοπισμού μέσω Δορυφόρου;

Α. Εχουν μαζί τους έναν ειδικό δέκτη που δεν χρειάζεται να είναι πολύ ακριβός, μπορεί να εργάζεται με τέσσερις απλές μπαταρίες μεγέθους AA, μπορεί και αυτοδιορθώνεται, ενώ χωράει στην παλάμη τού ενός χεριού! Αντίθετα εκεί ψηλά 21 τεχνητοί δορυφόροι μεγάλης ακριβείας κινούνται αδιάκοπα γύρω από τον πλανήτη μας και βοηθούν στον εντοπισμό της θέσης μας είτε βρισκόμαστε στη θάλασσα είτε στην ξηρά είτε στον αέρα. Ενας κομπιούτερ φροντίζει για τον υπολογισμό της απόστασης του δέκτη από τέσσερις δορυφόρους. Ο υπολογισμός επιτυγχάνεται με βάση τη γνωστή σχέση ότι η απόσταση βρίσκεται αν πολλαπλασιάσουμε την ταχύτητα του σήματος που είναι 300.000 χλμ. / δευτερόλεπτο, όσο δηλαδή η ταχύτητα του φωτός, με τον απαιτούμενο χρόνο για να διανυθεί η απόσταση από τον δορυφόρο ως τον δέκτη μας. Πώς όμως βρίσκεται ο χρόνος; Θα το καταλάβουμε με ένα νοητικό πείραμα. Φανταζόμαστε δύο φίλους να στέκονται στις δύο πλευρές ενός μεγάλου χάσματος, όπως π.χ. η Διώρυγα της Κορίνθου. Αρχίζουν ταυτόχρονα να λένε το αλφάβητο μεγαλοφώνως: α, β, γ, δ, ε... Ο ένας σημειώνει πόσος χρόνος πέρασε από τη στιγμή που φώναξε το α και ώσπου ήρθε ο ήχος του α από τον απέναντι. Πολλαπλασιάζει τον χρόνο αυτόν με την ταχύτητα του ήχου και βγάζει την απόσταση που τους χωρίζει. Κάτι ανάλογο γίνεται και με τον πραγματικό δέκτη, όπου εκπέμπεται μία σειρά σημάτων από κάθε δορυφόρο σε συγχρονισμό με μία που πηγαίνει στη μνήμη του υπολογιστή. Βρίσκοντας τις αποστάσεις από τρεις δορυφόρους γίνονται οι κατάλληλοι υπολογισμοί για να βρεθεί το κοινό σημείο τομής τριών σφαιρών με διάμετρο η καθεμία την απόσταση δορυφόρου - δέκτη. Με τις τρεις μετρήσεις υπολογίζονται το γεωγραφικό πλάτος, το γεωγραφικό μήκος και το ύψος. Με την τέταρτη διορθώνεται το φθηνό ρολόι του δέκτη που είναι σε απόκλιση από το σούπερ ακριβείας επάνω στον δορυφόρο. Η ακριβής θέση μας τελικά εμφανίζεται στη μικρή οθόνη του δέκτη.

Ε. Γιατί πήζει το ζελέ;

Α. Η απορία του αναγνώστη μας σχετίζεται μάλλον με την παρατήρηση ότι το μείγμα που αποκαλούμε ζελέ ξεκινάει σε υγρή μορφή όταν είναι ζεστό και ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα στερεοποιείται. Τι είναι λοιπόν αυτό που το βοηθάει να πήξει, όπως λέμε, δίνοντας τελικά ένα απολαυστικό ακόμη και στο μάτι έδεσμα και πού πήγε το νερό;

Αφετηρία για την εξήγηση του φαινομένου είναι το λεγόμενο κολλαγόνο. Πρόκειται για μια πρωτεΐνη αδιάλυτη στο ψυχρό νερό που σε μορφή ινών βοηθάει στη συνοχή των ιστών του δέρματος, των μυών, των αιμοφόρων αγγείων. Συνήθως βράζοντας το δέρμα των βοοειδών, τις οπλές και τα κόκαλά τους, σπάζοντας τους μη πολικούς δεσμούς των τριών πολυπεπτιδίων, συστατικών του κολλαγόνου, παίρνουν με τη λεγομένη υδρόλυση την πρωτεΐνη που συνηθίσαμε να ονομάζουμε ζελατίνη. Η ζελατίνη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκίνη, προλίνη και υδροξυπρολίνη και τα μόριά της, φτιαγμένα χάρη στην πολλαπλή επανάληψη των τριών αυτών αμινοξέων, σχηματίζουν τριπλές σπείρες. Με τη θέρμανση τα μόρια χάνουν αυτή την ελικοειδή μορφή τους και περιφέρονται μέσα στο υδαρές μείγμα μαζί με τη ζάχαρη και τις αρωματικές ουσίες του ζελέ. Οταν αρχίσει η ψύξη τα μόρια της ζελατίνης είναι σαν να διατήρησαν κάποια μνήμη της ελικοειδούς μορφής τους, συσπειρώνονται πάλι και αρχίζουν να δημιουργούν δεσμούς, παγιδεύοντας όμως ταυτόχρονα στο εσωτερικό τους τα μόρια του νερού, οπότε τελικά σε όλον τον όγκο του εδέσματος οικοδομείται ένα αρκετά στέρεο τρισδιάστατο δίχτυ μορίων ζελατίνης. Η διαδικασία είναι αναστρέψιμη διότι με την επαναθέρμανση επανερχόμαστε στην προηγούμενη υγρή κατάσταση.

Ε. Πώς είναι να βράζεις νερό σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας; Κοχλάζει κάποια στιγμή το νερό αυτό;

Α. Το φαινόμενο του βρασμού όπου το νερό στον πυθμένα όταν θερμαίνεται ανεβαίνει προς τα επάνω όντας λιγότερο πυκνό ενώ το ψυχρότερο νερό κατεβαίνει προς τα κάτω εμφανίζεται μόνο στη Γη όπου έχουμε βαρύτητα. Σε έναν διαστημικό σταθμό, όταν εκεί όλα πέφτουν ταυτόχρονα δεν δημιουργούνται τέτοια ρεύματα στη διάρκεια του βρασμού. Η μάζα του νερού αν δεν την αναδεύουμε θερμαίνεται δι' αγωγής μόνον. Δηλαδή θερμαίνεται πρώτα η μάζα του νερού που βρίσκεται στον πυθμένα σε επαφή με την πηγή θερμότητας και σταδιακά, χωρίς κίνηση του νερού, φθάνουμε στη θερμοκρασία του βρασμού. Ετσι ένας αστροναύτης θα μπορούσε ενώ έχει αρχίσει η θέρμανση του νερού να έχει το χέρι του για αρκετό χρόνο στην επιφάνεια του υγρού χωρίς να καίγεται.

Ε. Γιατί τα απλωμένα ρούχα αρχίζουν να στεγνώνουν από τα επάνω προς τα κάτω;

Α. Οχι για τον λόγο που έρχεται με την πρώτη στο μυαλό μερικών αναγνωστών. Δεν είναι η βαρύτητα άμεσα υπεύθυνη για τον τρόπο αυτόν του στεγνώματος. Δεν είναι δηλαδή το νερό που κατεβαίνει προς τα κάτω και έτσι μένουν πιο υγρά τα απλωμένα ρούχα στο κάτω μέρος τους. Το νερό μένει αρκετά καλά αιχμαλωτισμένο ανάμεσα στα νήματα ενός υφάσματος ώστε η κυκλοφορία του να βασίζεται περισσότερο στους κανόνες των τριχοειδών αγγείων, κανόνες που φαινομενικά δεν συμμορφώνονται με τους νόμους της βαρύτητας. Ετσι η μόνη εξήγηση για το φαινόμενο είναι ότι ο αέρας που έρχεται σε επαφή με το βρεγμένο ύφασμα, καθώς το νερό εξατμίζεται, ψύχεται, παρασύρει μόρια νερού και όντας βαρύτερος από τον γύρω θερμότερο αέρα κατεβαίνει προς τα κάτω λόγω της βαρύτητας. Οντας όμως πιο κορεσμένος από υδρατμούς έχει πολύ μικρότερη δυνατότητα απορρόφησης απ' ό,τι προηγουμένως. Ετσι τα μόρια νερού εξατμίζονται πιο εύκολα στο επάνω μέρος του βρεγμένου υφάσματος. Οσο η διαδικασία αυτή προχωρεί και στεγνώνουν τα ανώτερα τμήματα, το στέγνωμα προχωρεί πιο κάτω, ώσπου τελικά να φύγουν απ' όλη την επιφάνεια τα μόρια του νερού. Αυτή η διαδικασία εννοείται ότι δεν είναι τόσο έκδηλη σε περίπτωση πολύ υγρού καιρού ή όταν η ταχύτητα του γύρω αέρα είναι αρκετά μεγάλη.

Ε. Γιατί όταν ακούμε βαρομετρικό υψηλό περιμένουμε καλό καιρό ενώ το βαρομετρικό χαμηλό μάς προδιαθέτει για βροχές και θύελλες;

Α. Αρκεί να μπορούμε να απαντήσουμε πρώτα στην ερώτηση: Αν έχουμε χωριστά ένα κυβικό μέτρο ξηρού αέρα και ένα κυβικό υγρού αέρα με ίδιες τη θερμοκρασία και την πίεση ποιο είναι βαρύτερο; Αντίθετα απ' ό,τι θα έσπευδε κάποιος να απαντήσει ο υγρός αέρας είναι ελαφρύτερος. Διότι μέσα στο ένα κυβικό μέτρο του υγρού αέρα υπάρχουν αρκετά μόρια νερού με μοριακό βάρος 18. Το μοριακό βάρος είναι ένας καθαρός αριθμός αλλά αποτελεί μέτρο σύγκρισης για το πόσο μεγάλη είναι η μάζα καθενός μορίου. Επειδή λοιπόν τα μόρια του νερού στον υγρό αέρα έχουν πάρει τη θέση άλλων μορίων, όπως το αέριο άζωτο με μοριακό βάρος 28 ή το οξυγόνο με μοριακό βάρος 32, αυτό σημαίνει ότι το ένα κυβικό μέτρο υγρού αέρα έχει μικρότερη μάζα από το ένα κυβικό μέτρο ξηρού αέρα. Επομένως και το βάρος του υγρού αέρα, δηλαδή η δύναμη με την οποία το έλκει η Γη προς το μέρος της, είναι μικρότερο. Οδηγούμαστε λοιπόν στον γνωστό για τους μετεωρολόγους κανόνα ότι αύξηση της υγρασίας στον αέρα μειώνει το βάρος του άρα και την πίεση η οποία ασκείται στο βαρόμετρο, οπότε αυτό δίνει χαμηλότερη ένδειξη. Ετσι αντίστροφα ένα επερχόμενο βαρομετρικό χαμηλό συνδέεται με υγρασία και πιθανές βροχές.

Ε. Στις απογειώσεις του διαστημικού λεωφορείου οι επιβαίνοντες τοποθετούνται όχι καθιστοί αλλά σε στάση παράλληλη με την επιφάνεια του εδάφους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Α. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει ο καθένας ότι στις επιταχύνσεις που αναπτύσσονται στη διάρκεια της απογείωσης το ανθρώπινο σώμα δοκιμάζεται αρκετά. Οι αστροναύτες δεν υποφέρουν τόσο όσο οι πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας αφού λέγεται ότι η επιτάχυνση κυμαίνεται από τα 1,6 g ως το πολύ τα 3 g. Δηλαδή ένα άτομο βάρους 80 κιλών θα αισθάνεται ότι ζυγίζει από 108 ως και 240 κιλά που θα επιβαρύνουν, αν βρίσκεται δεμένος με τις ζώνες ασφαλείας καθιστός, κυρίως την σπονδυλική του στήλη. Ταυτόχρονα η καρδιά με αυτές τις συνθήκες της αυξημένης βαρύτητας δυσκολεύεται να τροφοδοτήσει με αρκετό αίμα τον εγκέφαλο. Αν όμως η τοποθέτηση των αστροναυτών είναι οριζόντια, τότε καρδιά και εγκέφαλος βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και αυτό σε έναν γυμνασμένο άνθρωπο επιτρέπει να αντέξει ακόμη και 17 g για πολύ μικρά χρονικά διαστήματα, είναι η αλήθεια, χωρίς να χάσει τις αισθήσεις του.

Ε. Γιατί όταν χτυπάμε ένα κομμάτι ξύλο και είναι το αφτί μας σε επαφή με αυτό έρχεται ο ήχος δυνατός σ' εμάς, μόλις όμως απομακρυνθούμε και μεσολαβήσει λίγος αέρας δεν ακούμε σχεδόν τίποτε;

Α. Στα δύο μέσα, τον αέρα και το ξύλο, έχουμε διαφορετική διασπορά της ενέργειας, που ένα μέρος της φθάνει και στο αφτί μας. Στο ξύλο η περισσότερη ενέργεια των ηχητικών κυμάτων μένει μέσα διότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη σύσταση του υλικού αυτού και στη σύσταση του αέρα που το περιβάλλει. Ετσι τα ηχητικά κύματα φθάνοντας στο όριο ανάμεσα στο ξύλο και στον αέρα στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ανακλώνται και παραμένουν μέσα στο ξύλο. Οπως θα λέγαμε σε μιαν άλλη περίπτωση, το ηλεκτρομαγνητικό κύμα που κατεβαίνει από την κεραία στην τηλεοπτική μας συσκευή δεν μπορεί να περάσει και ανακλάται διότι δεν υπάρχει μερικές φορές προσαρμογή ή, πιο συνοπτικά, η αντίσταση εισόδου της συσκευής δεν είναι η σωστή! Ετσι όταν απομακρύνουμε το αφτί μας από το ξύλο και προσπαθήσουμε να ακούσουμε τον ίδιο ήχο θα τον ακούσουμε πολύ πιο εξασθενημένο αφού από το μικρό ποσό της ηχητικής ενέργειας που θα βγει στον αέρα και θα μοιραστεί προς όλες τις κατευθύνσεις ένα ακόμη πιο μικρό ποσοστό φθάνει επιτέλους στο αφτί μας.

Ε. Τι είναι αυτό το kompressor που βλέπουμε σε κάποια - ωραία είναι η αλήθεια - αυτοκίνητα;

Α. Ο kompressor ή υπερσυμπιεστής είναι μια εφεύρεση των αμερικανών αδελφών Ρουτς που μετράει πλέον 135 χρόνια ζωής. Μπαίνει πριν από τον κανονικό κινητήρα του αυτοκινήτου με σκοπό να φέρνει αέρα από έξω, να τον συμπιέζει και να προσφέρει στη μηχανή ακόμη πιο πολύ οξυγόνο για καλύτερες καύσεις μέσα στους θαλάμους ανάφλεξης. Στα σημερινά αυτοκίνητα που βλέπουμε και στους αθηναϊκούς δρόμους έχουμε δύο περιστρεφόμενα στελέχη με τρεις προεξοχές το καθένα να γυρίζουν με 12.000 στροφές το λεπτό μέσα σε έναν ωοειδή θάλαμο. Ετσι ο αέρας από το περιβάλλον που εισέρχεται στον θάλαμο αυτόν συμπιέζεται, με τη βοήθεια ψυκτικού μηχανισμού κρυώνει και μετά διοχετεύεται στον κινητήρα προσφέροντάς του ένα πλουσιότερο μείγμα και αυξάνοντας τους ίππους που θα δώσει όταν πιεστεί από τον οδηγό. Σε στιγμές ήρεμης οδήγησης ο υπερσυμπιεστής αποσύρεται αυτόματα και διακριτικά. Τα αρχικά SLK δεν έχουν σχέση με τον υπερσυμπιεστή αλλά με τις γερμανικές λέξεις Sportlich (= αθλητικό), Leicht (= ελαφρύ) και Kurz (= βραχύ).

Ε. Πότε είναι ζεστό και πότε κρύο ένα σώμα;

Α. Οι λέξεις «ζεστό» και «κρύο» πρέπει να αναφέρονται μόνον όταν γίνεται σύγκριση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων πραγμάτων. Διότι κάτι είναι (πιο) ζεστό ή (πιο) κρύο όταν συγκριθεί η κατάστασή του με την αντίστοιχη ενός ή περισσοτέρων άλλων. Ετσι το θέμα μετατοπίζεται στο πότε ένα σώμα είναι πιο ζεστό ή πιο κρύο από ένα άλλο και πώς το καταλαβαίνουμε. Ενα σώμα δεν περιέχει θερμότητα αλλά εσωτερική ενέργεια. Εσωτερική ενέργεια είναι το σύνολο των ενεργειών που βρίσκονται μέσα σε ένα σώμα. Εχουμε, για παράδειγμα, και δυναμική ενέργεια μεταξύ των μορίων του σώματος και κινητική ενέργεια. Μόνο την ολική κινητική ενέργεια των μορίων του ονομάζουμε θερμική ενέργεια ενώ θερμότητα είναι η θερμική ενέργεια που μεταφέρεται από ένα σώμα σε ένα άλλο εξαιτίας της διαφοράς θερμοκρασίας τους (θερμοκρασία είναι ένας αριθμός και αυτός εκφράζει το πόσο ζεστό ή πόσο κρύο είναι κάτι σχετικά με ένα πρότυπο σώμα, όπως π.χ. το μείγμα από πάγο και νερό που εκεί θεωρούμε ότι η θερμοκρασία είναι 0 βαθμοί Κελσίου). Ετσι από δύο σώματα τελικά θα είναι πιο ζεστό εκείνο που τα μόριά του έχουν μία μέση ταχύτητα μεγαλύτερη από τη μέση ταχύτητα του δευτέρου σώματος, με το οποίο το συγκρίνουμε.

Ε. Είναι αλήθεια ότι οι καμήλες δεν ξεχνούν;

Α. Ναι, και οι καμήλες και τα άλογα και οι ελέφαντες δεν ξεχνούν αλλά αυτό που δεν θέλουν να ξεχνούν δεν πρέπει κανονικά να έχει σχέση με εμάς αλλά με την τροφή τους. Τα θηλαστικά, όπως είναι γνωστό, χωρίζονται σε σαρκοφάγα και σε φυτοφάγα. Τα σαρκοφάγα αυτό που χρειάζεται να προσέχουν είναι οι αντιδράσεις του θύματός τους. Εχουν λοιπόν ειδικευθεί και απομνημονεύσει κυρίως πώς να το αντιμετωπίζουν σε κάθε περίπτωση στη διάρκεια του κυνηγιού. Δεν μετακινούνται όμως σε μεγάλες αποστάσεις, άρα δεν χρειάζεται να απομνημονεύουν τις εικόνες μεγάλων εκτάσεων και να επιστρέφουν κάθε τόσο σε ορισμένα σημεία, κάτι που κάνουν τα φυτοφάγα ζώα, όπως ο ελέφαντας, η καμήλα ή το άγριο άλογο. Τα ζώα αυτά λοιπόν έχουν αναπτύξει μια μνήμη μεγάλης διαρκείας που τους επιτρέπει να απομνημονεύουν στοιχεία σχετικά με τις εκτεταμένες πεδινές εκτάσεις· το πού υπάρχει τροφή και επομένως βλάστηση κάθε είδους για βοσκή ώστε να μπορούν έπειτα από καιρό να επανέρχονται. Ετσι βγαίνει το ότι ζώα όπως η καμήλα και ο ελέφαντας μας εκπλήσσουν με τη μνήμη τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλογα. Ακόμη και τα εξημερωμένα που ζουν σε ιππικούς ομίλους ή στους στάβλους του ιπποδρόμου είναι σε θέση χάρη στη μνήμη τους να θυμούνται για χρόνια τη φωνή κάποιου σταβλίτη αν αυτός τα βασάνισε ή τα χτύπησε κάποτε ενώ αναγνωρίζουν από μακριά το περπάτημα του εκπαιδευτή προτού αυτός εμφανιστεί μπροστά τους!

Ε. Γιατί τα άλογα αποφεύγουν να κάνουν βήματα προς τα πίσω και γίνονται επικίνδυνα όταν τα αναγκάζει ο κύριός τους με το χαλινάρι να οπισθοδρομούν;

Α. Για να καταλάβουμε τις αντιδράσεις των αλόγων πρέπει να γνωρίζουμε κάτι από τη φυσιολογία τους. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση για το πώς βλέπουν τα μεγαλόσωμα και ευαίσθητα αυτά ζώα. Το μάτι λοιπόν του αλόγου λειτουργεί και σαν ένας ευρυγώνιος φακός που του επιτρέπει να βλέπει και στα πλάγια αλλά και ακόμη πιο πίσω. Οπως όμως είναι φυσικό, δεν βλέπει σε γωνία 360 μοιρών. Αρα μένει προς το πίσω μέρος του σώματός του, εκεί όπου είναι η ουρά, μια τυφλή ζώνη. Αυτό όμως κάνει το άλογο να δυσανασχετεί. Επειδή δεν βλέπει, άρα δεν ελέγχει την περιοχή όπου πατούν τα δύο οπίσθια πόδια του, αρνείται να προχωρήσει προς τα πίσω. Η κατασκευή του ματιού των αλόγων επιβάλλει τελικά κάποιες συμπεριφορές στο ίδιο αλλά και σε όποιον άλλον τα πλησιάζει. Δεν πρέπει να κάνουμε απότομες κινήσεις όταν βρισκόμαστε μπροστά τους διότι ο φακός του ματιού βλέπει π.χ. ένα χέρι που σηκώνεται και ξαφνικά στο μέσο της διαδρομής του αποκτά δυσανάλογο μήκος και αυτό τρομάζει το άλογο. Ακόμη πιο επικίνδυνο πάντως είναι να πλησιάζουμε από πίσω ένα άλογο και χωρίς να μας έχει δει να το αγγίζουμε ή, ακόμη χειρότερα, να το χτυπήσουμε έστω και με φιλική διάθεση. Μη βλέποντας τι συμβαίνει εκεί πίσω το ζώο αντιδρά τινάζοντας προς τα πίσω τα πόδια του. Επομένως δεν πρέπει να αναγκάζουμε ένα άλογο να πάει προς τα πίσω, δεν πρέπει να το προσεγγίζουμε εκ των όπισθεν και μπροστά στα μάτια του οι κινήσεις μας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπιες.

Ε. Πώς γίνεται ο ανεφοδιασμός των αεροπλάνων με καύσιμα όταν βρίσκονται στον αέρα;

Α. Ο ανεφοδιασμός με καύσιμα στον αέρα είναι θέμα που απασχολεί κυρίως την Πολεμική Αεροπορία, αφού εκεί θέλουν τα αεροσκάφη να μένουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρόνο εν πτήσει αυξάνοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα και την ακτίνα δράσης. Πολλές δεκαετίες πριν και ως σήμερα ο ανεφοδιασμός γινόταν με το σύστημα Probe and Drogue. Σε αυτό ένας εύκαμπτος σωλήνας έβγαινε από το πίσω μέρος του τάνκερ και χάρη σε μια κωνική απόληξη, σαν να ήταν δηλαδή ένα απλό χωνί, επετυγχάνετο τέλεια εφαρμογή με το στόμιο του σωλήνα που προεξείχε από το αεροσκάφος-δέκτη. Ο πιο σύγχρονος τρόπος ανεφοδιασμού όμως είναι αυτός όπου ο πιλότος πλησιάζει το αεροσκάφος-μεταφορέα του καυσίμου από κάτω και σε απόσταση περίπου 15 μέτρων από το πίσω τμήμα του. Σβήνονται όσα ηλεκτρονικά συστήματα κάνουν εκπομπή για την αποφυγή παρεμβολών, ανοίγονται οι δεξαμενές καυσίμου για αποσυμπίεση των αερίων στο εσωτερικό τους από την εξάτμιση της βενζίνης ενώ το σκάφος-δέκτης σταθεροποιείται απόλυτα από τον χειριστή του. Ενας άλλος ειδικά εκπαιδευμένος χειριστής, ο boomer, παίρνει τον έλεγχο και δίνει πλέον οπτικές οδηγίες που εμφανίζονται με τη μορφή χρωμάτων σε δύο παράλληλες λωρίδες στο μέσον και στο κάτω μέρος της ατράκτου του γεμάτου με βενζίνη αεροσκάφους του. Η μία λωρίδα δίνει οδηγίες σχετικά με το σωστό ύψος και η άλλη σχετικά με την απόσταση. Οταν και στις δύο λωρίδες, αρχίζοντας από κόκκινες και κίτρινες ενδείξεις, επικρατήσει τελικά το πράσινο, βγαίνει ο μαγνητικός τηλεσκοπικός σωλήνας ανεφοδιασμού επίσης με οπτικές ενδείξεις για τη σωστή έκτασή του οπότε αρχίζει ο καθαυτό ανεφοδιασμός. Εννοείται ότι κάθε άλλο παρά απαλλαγμένος κινδύνων είναι ένας τέτοιος τρόπος ανεφοδιασμού. Οχι μόνον διότι οι αναταράξεις και η τυχόν ύπαρξη νεφών δυσκολεύει την ασφαλή προσέγγιση στα 18.000 ως 21.000 πόδια, αλλά και διότι λόγω υποπίεσης επηρεάζονται οι ενδείξεις κάποιων οργάνων ύψους και ταχύτητας και στα δύο αεροσκάφη. Η όλη μετάγγιση πάντως δεν κρατάει περισσότερο από δύο ή τρία λεπτά όταν η ροή φθάσει να είναι 2.000 λίβρες καυσίμου το λεπτό.

Ε. Διάβασα σε ένα βιβλίο ότι οι αστραπές πηγαίνουν από τη γη προς τον ουρανό, είναι αυτό δυνατόν;

Α. Προφανώς ο αναγνώστης μας εννοεί εδώ τους κεραυνούς, διότι αστραπές είναι οι σπινθήρες των ηλεκτρικών εκκενώσεων που παράγονται μεταξύ δύο νεφών, ενώ ο κεραυνός παράγεται μεταξύ νέφους και εδάφους. Στην περίπτωση του κεραυνού λοιπόν αρνητικά φορτία στο κάτω μέρος ενός μεγάλου νέφους αρχίζουν να διαρρέουν προς τη γη. Με ειδικές φωτογραφικές μηχανές έχουν παρατηρήσει μια μικρή φωτεινή κηλίδα να κινείται για ένα διάστημα γύρω στα 50 μέτρα προς τα κάτω με ταχύτητα περίπου κοντά στο ένα έκτο αυτής του φωτός. Αυτή η φωτεινή κηλίδα σταματάει για έναν χρόνο της τάξεως των 50 εκατομμυριοστών του δευτερολέπτου και συνεχίζει, όχι απαραίτητα στην ίδια ευθεία, με την προηγούμενη τροχιά της. Η απόκλιση αυτή συμβαίνει διότι διαλέγει πάντα τον πιο εύκολο για τα ηλεκτρικά φορτία δρόμο. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται ως την επιφάνεια του εδάφους. Αφού διαρρεύσει αρκετό αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο και έχει δημιουργηθεί ένα αόρατο για εμάς μονοπάτι όπου και ο γύρω αέρας έχει ιονιστεί, δηλαδή εμφανίζονται εκεί ηλεκτρικά φορτία, αρχίζει η αντίστροφη πορεία. Αρνητικά φορτία που συνωστίζονται πλέον στην επιφάνεια της Γης απωθούνται και αρχίζουν να ανεβαίνουν πιο εύκολα τώρα από τον ανοιχτό ήδη δρόμο με ταχύτητα δημιουργώντας τις γνωστές μας λάμψεις και τους θορύβους από την απότομη διαστολή του αέρα, αφού οι θερμοκρασίες φθάνουν σε χιλιάδες βαθμούς Κελσίου. Μερικές φορές κατά την πρώτη κάθοδό τους τα ηλεκτρικά φορτία διακλαδίζονται και κατά την άνοδο μπορεί στο σημείο της διακλάδωσης να ακολουθήσουν τον δρόμο και πάλι προς τα κάτω. Ετσι τελικά αυτό που λέμε κεραυνός είναι πρώτα μια πορεία αόρατη σχεδόν για το μάτι μας από επάνω προς τα κάτω ενώ μετά έχουμε παλινδρομικές κινήσεις των αρνητικών φορτίων μεταξύ γης και νέφους που σε έναν κεραυνό φθάνουν και τις δέκα ή σπάνια τις 40!

Ε. Γιατί οι σκύλοι τις πιο πολλές φορές όταν βλέπουν έναν ξένο γαβγίζουν και κουνούν την ουρά τους ταυτόχρονα;

Α. Η συμπεριφορά αυτή είναι δείγμα της αναποφασιστικότητας που διακατέχει τους σκύλους. Η μετάφραση του συνηθισμένου γαβγίσματος ενός σκύλου θα ήταν «επί λέξει»: φύγε-έλα-εδώ, φύγε-έλα-εδώ. Υποστηρίζεται ότι ο σκύλος, που δεν έχει διευκρινιστεί αν κατάγεται κατευθείαν από τον λύκο ή από κάποιο άλλο εξαφανισμένο πλέον ζώο, αυτοεξημερώθηκε. Πλησίαζε τους ανθρώπινους καταυλισμούς και ζούσε από τα υπολείμματα των τροφών. Κάποιοι άνθρωποι ίσως δεν έχαναν την ευκαιρία να φάνε και κάποιο από αυτά τα ζώα. Τώρα ο σκύλος θεωρείται ένα μισοεξελιγμένο ον που σαν συμπεριφορά έχει κολλήσει μεταξύ του άγριου προγόνου του και του κουταβιού. Στο γάβγισμα δεν αποδίδουν κάποια εξελικτική σκοπιμότητα αφού, για παράδειγμα, οι λύκοι έχουν επιζήσει αν και δεν γαβγίζουν. Γενικά θεωρείται ότι το γάβγισμα δεν περικλείει κάποιο είδος γλώσσας ή δεν παρουσιάζει έστω κάποια γλωσσική ποικιλία. Είναι ή γρύλισμα απειλητικό σε χαμηλές συχνότητες ή προσέλκυση της προσοχής του άλλου σε υψηλές συχνότητες.

Ε. Γιατί στην παλιά τυπογραφία, πριν από την εποχή της φωτοσύνθεσης, το επάγγελμα του τυπογράφου εθεωρείτο ανθυγιεινό;

Α. Διότι τα τυπογραφικά στοιχεία φτιάχνονται από ένα μείγμα μολύβδου και αντιμονίου. Ο,τι χειρότερο δηλαδή. Ο μόλυβδος είναι γνωστό ότι δηλητηριάζει, δηλαδή δεν αφήνει να δουλέψουν τα ένζυμα που συμμετέχουν υπό κανονικές συνθήκες στη δημιουργία της αιμογλοβίνης. Αχρηστεύοντας αυτά τα ένζυμα παράγεται μια άλλη τοξική ουσία, το αμινολεβουλινικό οξύ, και αυτό όταν συσσωρευτεί σε ικανές ποσότητες στο ανθρώπινο σώμα προκαλεί δηλητηριάσεις. Αναιμία, έκκριση υγρών στον εγκέφαλο, που προκαλούν πονοκεφάλους, πόνοι στο στομάχι είναι επίσης συμπτώματα της δηλητηρίασης από μόλυβδο. Σαν να μην έφθανε αυτό, στα τυπογραφικά στοιχεία είχε προστεθεί και αντιμόνιο λόγω της ικανότητάς του να διαστέλλεται όταν ψύχεται. Το προσέθεταν λοιπόν στο ζεστό μολύβι κατά την παραγωγή των τυπογραφικών στοιχείων για να τα κάνουν πιο σκληρά αλλά και πιο ευδιάκριτα όταν κρυώσουν αφού τότε διαστέλλονται λίγο. Το αντιμόνιο όμως από παλιά σε ενώσεις του με το κάλιο ήταν ισχυρό εμετικό. Σε μικρές δόσεις προκαλεί πονοκεφάλους, λιποθυμίες και κατάθλιψη. Λέγεται ότι και τον Μότσαρτ τον δηλητηρίασαν με αντιμόνιο.

Ε. Τι συμβαίνει αν σε έναν περίπατο στο κενό του Διαστήματος κάποιος άνθρωπος μείνει τελείως γυμνός;

Α. Πέρα από το ότι διάφορες βλαβερές ακτινοβολίες θα του σπάραζαν το σώμα επειδή οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλές, ακαριαία σχεδόν θα έχανε όλη του τη θερμότητα που θα διέρρεε στο απέραντο Διάστημα. Γι' αυτό οι στολές των αστροναυτών, όταν βγαίνουν για διαστημικούς περιπάτους, διαθέτουν απαραίτητα σύστημα ατομικής θέρμανσης. Επίσης όπως θυμόμαστε και από το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Από τη Γη στη Σελήνη, εκεί με το πτώμα του σκύλου έξω από το διαστημόπλοιο τα σώματα δεν εκρήγνυνται στο κενό αλλά όλος ο αέρας φεύγει από τους πνεύμονες και επειδή δεν υπάρχει τίποτε προς αναπνοή εκεί γύρω ο άνθρωπος πεθαίνει. Στο τέλος ένα ηλιοκαμένο πτώμα αφού δεν υπάρχει η προστασία του όζοντος από τις καυτερές υπεριώδεις ακτίνες θα έχει προστεθεί στους δορυφόρους και στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.

Ε. Γιατί οι οδηγίες στα σωληνάρια της κόλλας επιμένουν ότι για καλύτερα αποτελέσματα δεν πρέπει να βάζουμε στην κάθε επιφάνεια ένα παχύ στρώμα από το περιεχόμενο του σωληναρίου;

Α. Η απάντηση έχει να κάνει και με το γιατί η κόλλα δεν στερεοποιείται μέσα στο σωληνάριο που φυλάγεται μέχρι την επόμενη χρήση της. Συνήθως βάση μιας κόλλας από αυτές που κάνουν για τα πάντα είναι ένα μονομερές όπως λέγεται, με κυανοακρυλική βάση και αυτό παραμένει αδρανές όσο βρίσκεται σε περιβάλλον οξυγόνου. Ετσι ακόμη και αν εισχωρήσει αέρας στο σωληνάριο δεν πειράζει. Αντίθετα το νερό έστω και ελάχιστο, με τη μορφή υγρασίας δηλαδή, ή όποια άλλη ουσία περιέχει υδρογόνο, θα δράσουν καταλυτικά. Το μονομερές μεταβάλλεται σε πολυμερές, δηλαδή το μόριο αποτελείται τώρα από πολλά ίδια συγκροτήματα ατόμων με κάποιες διαφορετικές όμως ιδιότητες που στερεοποιείται και δίνει τη δυνατότητα για συγκόλληση. Ετσι είναι απόλυτα φυσιολογικό αν θέλουμε να έχουμε γερή συγκόλληση να καθαρίζουμε τις... ενδιαφερόμενες επιφάνειες από τη σκόνη ακόμη και με κάποιο λίγο υγρό ύφασμα. Φροντίζουμε στη συνέχεια να απλωθεί ένα πολύ λεπτό στρώμα κόλλας επάνω τους πιέζοντας αρκετά ώστε να μην υπάρχει οξυγόνο παγιδευμένο ενδιάμεσα και κολλούν. Οταν το στρώμα της κόλλας είναι πιο παχύ συμβαίνει ό,τι και μέσα στο σωληνάριο. Η κόλλα δεν πολυμερίζεται άρα δεν στερεοποιείται. Με βάση τις παραπάνω αντιδράσεις γίνεται κατανοητό το γιατί είναι τόσο εύκολο να κολλήσουν τα δάχτυλα με τις σούπερ κόλλες αφού η υγρασία του δέρματος δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για τη συγκόλληση μεταξύ τους.

Ε. Σε τι χρησιμεύει στους κροταλίες η σκληρή και θορυβώδης ουρά τους;

Α. Η πιο παλιά και γνωστή εξήγηση για αυτά τα φίδια, τα άκρως επικίνδυνα για κάθε ζωντανό οργανισμό, είναι ότι με τον θόρυβο που κάνουν αποτρέπουν το ποδοπάτημά τους από όσα ζώα διαθέτουν σκληρές οπλές από κερατίνη, όπως τα άλογα και οι βούβαλοι. Επίσης υπάρχει και μια θεωρία που θέλει να υπάρχουν μαζί με το κροτάλισμα και υπόηχοι, ήχοι δηλαδή τους οποίους δεν ακούν τα ανθρώπινα αφτιά, αλλά τους συλλαμβάνουν διάφορα ζώα και παραλύουν κυριολεκτικά. Από μελέτες όμως που έχουν γίνει σε ποντικούς φαίνεται ότι ο θόρυβος της ουράς του κροταλία, πολύ προτού γίνει αντιληπτός από το κέντρο του εγκεφάλου τους το αρμόδιο για την ακοή, χτυπάει κατευθείαν σε τμήματα του λεμφικού συστήματος που ελέγχει τα αισθήματα και τις ακαριαίες αντιδράσεις των μελών του σώματος. Ετσι τα πειραματόζωα φαίνεται ότι κατακλύζονται από φόβο προτού καν καταλάβουν ποιος ήταν αυτός που τα απειλούσε. Φαίνεται ότι παρόμοια αντίδραση προκαλείται και στους ανθρώπους όταν ακουστεί ο ήχος από το κροτάλισμα της ουράς, ακόμη και όταν απλώς παρεμβληθεί ανάμεσα σε άλλους ήχους, ακόμη και αν ο ακροατής δεν γνωρίζει ότι έχει κάποια σχέση με ένα τόσο δηλητηριώδες φίδι. Εκφράζεται μάλιστα η άποψη ότι ο φόβος αυτός είναι ενστικτώδης και έχει τη ρίζα του σε χιλιάδες χρόνια όχι και πολύ ευχάριστης συνύπαρξης του ανθρώπου με τα φίδια σε σπηλιές και δάση.

Ε. Γιατί οι πολύτιμοι λίθοι έχουν τα χρώματα που ξέρουμε (τα ρουμπίνια κόκκινο, τα σμαράγδια πράσινο, τα ζαφείρια γαλάζιο κτλ.);

Α. Το πιο πρόχειρο που βρίσκουμε να απαντήσουμε είναι φυσικά ότι από το λευκό φως, όταν αυτό πέφτει επάνω σε ένα αντικείμενο, κάποιες ακτίνες δεν επιστρέφουν και το χρώμα του είναι ό,τι δίνουν οι υπόλοιπες καθώς αυτές έρχονται και πέφτουν στο μάτι μας. Γιατί όμως κάποιες δεν επιστρέφουν;

Είναι γνωστό ότι όταν το φως πέφτει επάνω στα ηλεκτρόνια των ατόμων ενός υλικού αυτά απορροφούν ενέργεια. Μόνο που για να προκύψει χρώμα πρέπει να μην είναι ηλεκτρόνια συζευγμένα σε κάποιον δεσμό υπεύθυνο για τη δημιουργία του καθενός από τα μόρια ενός υλικού. Διότι τότε έχουν χάσει την ικανότητά τους να απορροφούν εύκολα ενέργεια και μετά να την ξαναδίνουν κλιμακωτά. Στο ρουμπίνι και στο σμαράγδι είναι κάποια πρόσμειξη χρωμίου υπεύθυνη για τα δύο τόσο διαφορετικά χρώματα. Η βάση στο ρουμπίνι είναι το κορούνδιο, ένα οξείδιο του αργιλίου. Τα οξυγόνα δημιουργούν ένα ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο και το χρώμιο εκεί μέσα μπορεί να δώσει στα ηλεκτρόνιά του δύο μόνο δυνατότητες απορρόφησης ακτινοβολίας. Αυτές οι δύο δυνατότητες είναι για ακτίνες κιτρινοπράσινου και βιολετί χρώματος. Ετσι, όταν το λευκό φως των πολυελαίων πέφτει επάνω στα κοσμήματα των κυριών, αυτά αφήνουν μόνο τις ερυθρές και τις μπλε ακτίνες. Επίσης τα ενεργοποιημένα ηλεκτρόνια, επιστρέφοντας σε καταστάσεις ηρεμίας με μικρότερη ενέργεια, δίνουν λίγη αόρατη υπέρυθρη ακτινοβολία και αρκετή κόκκινη. Οσο και αν φαίνεται περίεργο, το σμαράγδι έχει και αυτό βάση το αλουμίνιο και πρόσμειξη χρωμίου. Το ηλεκτρικό πεδίο των οξυγόνων είναι ελάχιστα ασθενέστερο από ό,τι στο ρουμπίνι, αλλά αυτό είναι αρκετό να κάνει τα ηλεκτρόνια τώρα να απορροφούν το κίτρινο και το κόκκινο κομμάτι από το λευκό φως αφήνοντας να φανεί το λαμπρό εκείνο πράσινο του σμαραγδιού (αντίθετα από ό,τι θα περίμενε κάποιος, στην επιστροφή τους στην ηρεμία και σε κατάσταση μικρότερης ενέργειας τα ηλεκτρόνια και στο σμαράγδι δίνουν πίσω κόκκινη ακτινοβολία). Στο ζαφείρι έχουμε πάλι βάση το άχρωμο κορούνδιο αλλά χάρη στις προσμείξεις σιδήρου και τιτανίου ένα ηλεκτρόνιο πηγαίνει από το σίδηρο στο τιτάνιο. Αυτό αλλάζει ολόκληρη τη συμπεριφορά του υλικού και όταν πέσει λευκό φως απορροφάται από τα ηλεκτρόνια η κίτρινη και η κόκκινη ακτινοβολία.

Τελικά αποστάσεις και πεδία του μικρόκοσμου, που για τον μακρόκοσμο περνούν απαρατήρητα ίσως, τον χρωματίζουν με όλες αυτές τις αποχρώσεις που παρατηρούμε. Γενικότερα, παγιδευμένα ηλεκτρόνια σε διάφορες κρυσταλλικές δομές ενεργούν σαν χρωματικά κέντρα και βάζουν χρώμα στη ζωή μας.

Ε. Πώς θα ήταν η ζωή στο Διάστημα για έναν καπνιστή;

Α. Δύσκολη, πολύ δύσκολη. Γιατί αν καταλάβαμε καλά ο ερωτών αναφέρεται στο κάπνισμα μέσα σε ένα διαστημόπλοιο σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Και όπως είχαμε γράψει παλαιότερα, με τα προϊόντα της καύσης δεν συμβαίνει ό,τι και στη Γη. Εδώ ξέρουμε ότι ο θερμός καπνός ανεβαίνει προς τα επάνω ενώ ο πιο ψυχρός αέρας κατεβαίνει προς τα κάτω εξαιτίας της βαρύτητας. Επομένως και το παραγόμενο μεταξύ άλλων αερίων θερμό διοξείδιο του άνθρακα αποδρά προς τα ουράνια δώματα. Στο διαστημόπλοιο, με συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, ένα από τα προϊόντα της καύσης, το διοξείδιο του άνθρακα, δεν απομακρύνεται εύκολα από τον χώρο κοντά στην καύτρα του τσιγάρου. Επομένως πολύ γρήγορα το άκρο από το απολαυστικό τσιγάρο βρίσκεται περικυκλωμένο από τα... πνιγηρά μόρια του διοξειδίου του άνθρακα αντί για τα μόρια του οξυγόνου που ευνοούν την καύση. Μόνο αν ο αστροναύτης ήταν διατεθειμένος να κινεί αστραπιαία ύστερα από κάθε ρουφηξιά το τσιγάρο με έντονες κινήσεις και να φυσάει στην άκρη του θα μπορούσε να το απαλλάξει από το νέφος διοξειδίου του άνθρακα.

Ε. Τα κοράλλια είναι ζώα ή φυτά;

Α. Είναι ζωικοί οργανισμοί που έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν ολόκληρα σκελετικά συγκροτήματα από ανθρακικό ασβέστιο. Επάνω όμως σε αυτόν τον σκελετό παρασιτούν μονοκύτταροι φυτικοί οργανισμοί, συγγενείς προς κάποια είδη φυκιών. Αυτοί οι φυτικοί οργανισμοί, που βοηθούν το ζώο ακόμη και σε άγονα σχετικά νερά να δημιουργήσει τον ασβεστούχο σκελετό του, έχουν το χαρακτηριστικό ερυθρό χρώμα. Πολύ μεγάλο εμπόδιο στο να συνεχίζουν να μεγαλώνουν τα κοράλλια αποτελεί το διοξείδιο του άνθρακα που αυξάνεται στην ατμόσφαιρα και με τον αέρα μεταφέρεται επάνω από τους ωκεανούς. Διότι τότε κατά τη διάλυσή του στο νερό προκύπτει ανθρακικό οξύ και με τη διάλυσή του παράγονται ιόντα υδρογόνου, δηλαδή υδρογόνο χωρίς το ηλεκτρόνιό του, επομένως υδρογόνο με θετικό φορτίο. Αυτό το υδρογόνο δεσμεύει ανθρακικές ρίζες με αποτέλεσμα να μην έχουμε αρκετό ανθρακικό ασβέστιο διαλυμένο στο νερό. Οπότε δυσχεραίνεται η πρόσληψη των απαραίτητων ουσιών για τη δημιουργία του σκελετού των κοραλλιών.

Ε. Μπορούμε να κατεβάσουμε, έστω και λίγο, τη θερμοκρασία ενός δωματίου αφήνοντας το ψυγείο ανοιχτό;

Α. Ανάλογα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στο περιβάλλον και το μέγεθος του χώρου στον οποίο βρίσκεται το ψυγείο, ανοίγοντας την πόρτα για μικρό χρονικό διάστημα το θερμόμετρο μπορεί να κατέβει λίγο. Συνεχίζοντας όμως να δουλεύει το ψυγείο με ανοιχτή την πόρτα, έχοντας υπόψη το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα παραπάνω από το 25% της προσφερόμενης ενέργειας δεν μπορεί να αξιοποιηθεί από μια μηχανή όπως το ψυγείο και το 75% χαρακτηρίζεται άχρηστη θερμότητα. Ετσι στην προσπάθεια δημιουργίας ψύξης από τις σπείρες του ψυγείου, που βρίσκονται στο πίσω μέρος του, θα διαχέεται προς το περιβάλλον τόση θερμική ενέργεια ώστε μάλλον το δωμάτιο θα ζεσταθεί τελικά παρά θα γίνει περισσότερο δροσερό.

Ε. Πώς γίνεται οι φάλαινες ή τα δελφίνια που είναι θηλαστικά να μην πνίγονται την ώρα που κοιμούνται μέσα στο νερό;

Α. Φαίνεται πως τα θηλαστικά αυτά κυριολεκτικά... μισοκοιμούνται. Το ένα ήμισυ του εγκεφάλου τους πέφτει σε μια κατάσταση ύπνου ενώ και το αντίθετο μάτι μένει κλειστό. Το άλλο μισό, έστω και δουλεύοντας σε χαμηλές «στροφές», μένει άγρυπνο φροντίζοντας για την αναπνοή τους και προκειμένου να αποφύγουν διάφορους εχθρούς ή τυχόν εμπόδια. Κάθε τόσο άλλωστε τα θηλαστικά αυτά, ακόμη και τις ώρες του όποιου ύπνου τους, πρέπει να ανεβαίνουν στην επιφάνεια για να πάρουν φρέσκο αέρα.Υστερα από περίπου δύο ώρες η κατάσταση αυτή αντιστρέφεται και αναπαύεται το άλλο μισό του εγκεφάλου. Περίπου το 33% του εικοσιτετραώρου τους τα δελφίνια το περνούν σε αυτή την κατάσταση της κατά το ήμισυ ύπνωσης. Πρέπει πάντως να έχουν διαρκώς τον έλεγχο της διόδου απ' όπου εισέρχεται ο αέρας και αυτό επιτυγχάνεται μόνο όταν δεν είναι όλο το σώμα τους σε νάρκωση, αντίθετα από τον άνθρωπο, για παράδειγμα, που μπορεί να αναθέτει τη διαδικασία της αναπνοής την ώρα του ύπνου του σε αυτόματους μηχανισμούς. Βέβαια οι αναπνοές τους ελαττώνονται στο ήμισυ (τρεις ως επτά στο λεπτό), ενώ έχουν αρκετά μεγάλη ανοχή στο διοξείδιο του άνθρακα, ώστε να πρέπει σε αραιά σχετικά χρονικά διαστήματα να ανεβαίνουν στην επιφάνεια.

Ε. Ενα δοχείο με νερό που έχει στερεωθεί στον πυθμένα του ένας φελλός ρίχνεται από τον τελευταίο όροφο μιας πολυκατοικίας προς τα κάτω, ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνεται ο φελλός. Φθάνοντας στη γη, πού θα βρίσκεται ο φελλός;

Α. Δεν είναι και αφύσικο κάποιος να σκεφθεί ότι ο φελλός θα έχει φθάσει στην επιφάνεια αφού η άνωση θα τον ωθήσει προς τα επάνω. Στη διάρκεια της ελεύθερης πτώσης όμως δεν υπάρχει άνωση αφού αυτή είναι πάντα μια αντίδραση του υγρού στη δύναμη της βαρύτητας. Επειδή λοιπόν πέφτοντας όλα τα σώματα, άρα και το νερό και ο φελλός, έχουν την ίδια επιτάχυνση, ο φελλός θα παραμείνει στη θέση του ώσπου να σταματήσει η πτώση.

Ε. Ολες οι θάλασσες και οι ωκεανοί της Γης δεν θα έπρεπε να είναι στο ίδιο επίπεδο;

Α. Είναι αλήθεια ότι το νερό προσπαθεί στα συγκοινωνούντα δοχεία να βρεθεί παντού στο ίδιο επίπεδο, αλλά σε ένα σύστημα τόσο μεγάλο όσο η υδρόγειος σφαίρα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Γνωρίζουμε ότι σε μέρη όπως είναι ο Παναμάς υπάρχει αρκετά σημαντική διαφορά στο μέσο επίπεδο της στάθμης των δύο ωκεανών, του Ατλαντικού και του Ειρηνικού. Εχει παρατηρηθεί ότι ακόμη και στις δύο πλευρές ενός μεγάλου νησιού στον ίδιο ωκεανό υπάρχει διαφορά στάθμης λόγω διαφορετικής ροής, πόσο μάλλον μεταξύ δύο ωκεανών, όπου παίζει ρόλο και η περιστροφή της Γης μαζί με τις εμφανιζόμενες δυνάμεις λόγω αυτής της κίνησης, πόσοι μεγάλοι ποταμοί χύνονται στον καθένα από αυτούς τους ωκεανούς και ποια είναι η επίδραση λόγω της έλξης της Σελήνης, ενώ το πράγμα γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο εξαιτίας και της παρεμβολής των τεράστιων εκτάσεων της ξηράς. Ετσι τελικά υπάρχουν διαφορές στάθμης μεταξύ των μεγάλων υδάτινων μαζών που βρίσκονται επάνω στη Γη εκατέρωθεν των ηπείρων.

Εικονογράφηση: MAPIA ΤΣΑΜΠΟΥΡΑ
Το ΒΗΜΑ, 08/01/2006, Σελ.: H01
Κωδικός άρθρου: B14658H011
ID: 274775

Ὑπαρξισμός

http://users.uoa.gr/~nektar/science/history/existentialism.htm

                                            Ὑπαρξισμός

---

Ὁ Ὑπαρξισμὸς εἶναι ἕνα φιλοσοφικὸ κίνημα, ποὺ γενικῶς λογίζεται ὡς μελέτη, ποὺ ἐπιδιώκει νόημα στὴν ὕπαρξη καὶ ἀναζητᾷ τὶς ἀξίες γιὰ τὸ ὑπαρκτὸ ἄτομο. Ὁ Ὑπαρξισμός, ἐν ἀντιθέσει μὲ ἄλλα φιλοσοφικὰ πεδία, δὲν συμπεριφέρεται στὸ ἄτομο ὡς ἔννοια, ἀλλ᾿ ἀποδίδει μεγαλύτερη ἀξία στὴν ἐξατομικευμένη ὑποκειμενικότητα ἀπὸ τὴν ἀντικειμενικότητα. Ὡς ἀποτέλεσμα, ἐρωτήματα ἀφορῶντα στὸ νόημα τῆς ζωῆς καὶ τὴν ὑποκειμενικὴ ἐμπειρία θεωροῦνται ὑψίστης σημασίας, ὑπεράνω ἄλλων ἐπιστημονικῶν καὶ φιλοσοφικῶν ἐπιδιώξεων. Ὁ Ὑπαρξισμὸς συχνὰ σχετίζεται μὲ τὸ ἄγχος, τὸν τρόμο, τὴν ἐπίγνωση τοῦ θανάτου καὶ τὴν ἐλευθερία. Στοὺς διάσημους ὑπαρξιστὲς συγκαταλέγονται οἱ Σάρτρ, Νίτσε, Κίρκεγκαρντ, Καμοὺς καὶ Χάιντεγγερ.

Ὁ Ὑπαρξισμὸς προσδίδει ἔμφαση στὴν δράση, τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀποφασιστικότητα, ὡς θεμελιώδη στὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ἀντιτίθεται δὲ καθέτως στὴν αἰτιοκρατικὴ παράδοση καὶ τὸν θετικισμό· ἐπιχειρηματολογεῖ ἐναντίον τοῦ ὁρισμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων ὄντων, εἴτε ὡς πρωταρχικῶς αἰτιοκρατικῶν, γνωστικῶν ὄντων ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν πραγματικότητα πρωτίστως ὡς ἕνα γνωστικὸ ἀντικείμενο, ἢ γιὰ ἐκείνους τῶν ὁποίων ἡ δράση μπορεῖ ἢ ὀφείλει νὰ κανονίζεται ἀπὸ αἰτιακὲς ἀρχές, καὶ εἴτε ὡς ὄντα ποὺ μποροῦν νὰ καθορισθοῦν μὲ συμπεριφορικοὺς ὅρους, ὅπως φαίνονται ἢ μελετῶνται ἀπὸ ἄλλους. Γενικότερα, ἀπορρίπτονται ὅλοι οἱ Δυτικοὶ αἰτιοκρατικοὶ ὁρισμοὶ τοῦ ὄντος ὅσον ἀφορᾷ σὲ λογικὲς ἀρχὲς ἢ οὐσίες ἢ ὡς τὸ γενικότερο χαρακτηριστικὸ ποὺ διαμοιράζονται ὅλες οἱ ὑπάρξεις. Ὁ Ὑπαρξισμὸς τείνει νὰ θεωρεῖ τὰ ἀνθρώπινα ὄντα ὡς ὑποκείμενα σὲ ἕνα οὐδέτερο, ἀντικειμενικό, συχνὰ διφορούμενο καὶ «ἄτοπο» σύμπαν, ὅπου τὸ νόημα δὲν παρέχεται ἀπὸ τὴν φυσιοκρατία, ἀλλὰ μᾶλλον μπορεῖ νὰ δημιουργηθεῖ, ὁπωσδήποτε προσωρινῶς καὶ ἀσταθῶς, μέσω τῶν ἐξατομικευμένων δράσεων καὶ ἑρμηνειῶν.

Μολονότι ὑπάρχουν συγκεκριμένες κοινὲς τάσεις μεταξὺ τῶν ὑπαρξιστῶν στοχαστῶν, ὑπάρχουν μεταξύ τους μείζονες διαφορὲς καὶ διαφωνίες· ὅπως τὸ ὅτι ὅλοι τους δὲν υἱοθετοῦν ἢ δὲν δέχονται τὴν ἐγκυρότητα τοῦ ὅρου «ὑπαρξισμός». Στὴ Γερμανική, χρησιμοποιεῖται ἐπίσης ἡ ἔκφραση Existenzphilosophie (φιλοσοφία τῆς ὑπάρξεως).

 σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

  

---

Ἐπιστήμη καὶ Θεός

http://users.uoa.gr/~nektar/science/history/scientia_et_deus_aeghion_article.htm

Ἕνα ἐνδιαφέρον Συνέδριο τῆς Ἑνώσεως Ἑλλήνων Φυσικῶν: Ἐπιστήμη καὶ Θεός

Παναγιώτης Σημάτης,
Ἄρθρο στὴν ἐφημερίδα «Ἔρευνα»,
Αἴγιον, 27 Ἰανουαρίου 2006

---

Τὶς προηγούμενες δεκαετίες εὔκολα διαπίστωνε κανεὶς ὅτι μεταξὺ τῶν Φυσικῶν ἐπιστημόνων καὶ τῶν θεολόγων ὑπῆρχε μία καχυποψία ποὺ ἔφτανε ὡς τὴν ἀντιπαράθεση ἢ τὴν σύγκρουση. Γι᾿ αὐτὸ ἀποτέλεσε μία εὐχάριστη ἔκπληξη τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ «Ἕνωση Ἑλλήνων Φυσικῶν» διοργάνωσε Συνέδριο τὴν προηγούμενη Κυριακὴ στὴν Ἀθήνα (Ἐθνικὸ Κέντρο Ἐρευνῶν) μὲ τίτλο «Ἐπιστήμη καὶ Θεός».

Σ᾿ αὐτὸ ἔλαβαν μέρος ὡς εἰσηγητὲς Πρυτάνεις, Καθηγητὲς ἀπὸ τὸ χῶρο τῆς Ἀστροφυσικῆς, τῶν Μαθηματικῶν, καὶ τῆς Θεολογίας. Τὴν ἔναρξη κήρυξε ὁ Φυσικός, Δρ. Βιοηθικῆς, πρώην ἐρευνητὴς τῆς ΝΑΣΑ καὶ νῦν Μητροπολίτης Μεσογαίας π. Ν. Χατζηνικολάου. Ἕνας ἀπὸ τοὺς κύριους διοργανωτὲς τοῦ Συνεδρίου ἦταν ὁ συμπολίτης μας Νεκτάριος Μαμαλοῦγκος, ὁ ὁποῖος καὶ συντόνισε τὴν ἐκδήλωση.

Κάποιοι ἀπὸ τοὺς ὁμιλητὲς παρατήρησαν, πὼς ὅ,τι στὸ παρελθὸν ὀνομάστηκε σύγκρουση χριστιανισμοῦ καὶ ἐπιστήμης, δὲν εἶναι δυνατὸν καὶ σήμερα νὰ ἐκλαμβάνεται ὡς σύγκρουση, γιατί σήμερα ἔχει γίνει ἀρκούντως κατανοητὸ πὼς δὲν μποροῦν νὰ συγκρούονται δυὸ ἐπιστημονικοὶ χῶροι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν διαφορετικὸ γνωστικὸ ἀντικείμενο νὰ ἐρευνήσουν. Οἱ Φυσικὲς ἐπιστῆμες ἐρευνοῦν μὲ τὶς κατάλληλες μεθόδους τὸ φυσικὸ ἢ κτιστὸ κόσμο, ἐνῶ ἡ θεολογία ἐρευνᾶ ὅ,τι ἔχει σχέση μὲ τὸν ἄϋλο κόσμο, τὴν πνευματικὴ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴ σχέση του μὲ τὸ Θεό. Ἔτσι ὅποια σύγκρουση παρατηρήθηκε στὸ παρελθὸν -καὶ θὰ παρατηρεῖται καὶ στὸ μέλλον-, δὲν εἶναι σύγκρουση τῶν δυὸ αὐτῶν ἐπιστημονικῶν περιοχῶν, ἀλλὰ σύγκρουση τῶν ἐπιστημόνων ἐκείνων ποὺ ἐκφράζουν τὶς φυσικὲς ἐπιστῆμες καὶ ἐκείνων ποὺ ἐκφράζουν τὴ θεολογία καὶ οἱ ὁποῖοι εἶχαν λανθασμένες θεολογικὲς ἢ κοσμολογικὲς ἀφετηρίες ἢ φανατισμὸ ἢ ὑπηρετοῦσαν ποικίλες ἄλλες σκοπιμότητες.

Ὁ Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς π. Γ. Μεταλληνός, βοήθησε τοὺς συνέδρους νὰ κατανοήσουν την ἀφετηρία τῶν σφοδρῶν συγκρούσεων πίστεως–ἐπιστήμης ἐπισημαίνοντας τὸ γεγονὸς πὼς τὸ πρόβλημα δημιουργήθηκε στὴν Δύση, ὅπου ὁ Παπισμὸς καὶ τὰ παρακλάδια τοῦ διέστρεψαν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, εἰσήγαγαν τὸν Σχολαστικισμὸ καὶ ἐπεχείρησαν μὲ ὄργανο τὴν διάνοια νὰ κατανοήσουν ὄχι μόνο τὸν ὑλικὸ κόσμο, ἀλλὰ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, ἡ φύση καὶ ἡ οὐσία τοῦ ὁποίου εἶναι ἄλλης τάξεως. Ἀντίθετα «ἡ γνωσιολογία στὴν Ἀνατολὴ (τόνισε) προσδιορίζεται ἀπὸ τὸ (γνωριζόμενο) «ἀντικείμενο», τὸ ὁποῖο εἶναι διπλό: Ἄκτιστο καὶ κτιστό. Ἄκτιστο εἶναι ὁ Τριαδικὸς Θεός, ὁ ὁποῖος δὲν ὁρίζεται φυσικά, ἀλλὰ γνωρίζεται ἐμπειρικά, διὰ τῶν αἰσθήσεων. Κτιστὸ εἶναι τὸ σύμπαν, στὸ ὁποῖο πραγματώνεται ἡ ὕπαρξή μας. Πίστη εἶναι ἡ γνώση τοῦ Ἀκτίστου καὶ Ἐπιστήμη εἶναι ἡ γνώση τοῦ κτιστοῦ. Πρόκειται, συνεπῶς, γιὰ δυὸ διαφορετικὲς γνώσεις, κάθε μία ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἔχει τὴ μέθοδο καὶ τὸ ὄργανό της».

Ἔτσι, ὅταν κάποιοι χρησιμοποιοῦν διάφορες ἐπιστημονικὲς ἀπόψεις ποὺ ὡς ἐκ τῆς φύσεώς τους εἶναι ἀποσπασματικὲς καὶ προσωρινὲς (ἀφοῦ κάποια νέα ἐπιστημονικὴ θεωρία θὰ τὶς παραμερίσει) καὶ αὐτὲς τὶς ἀπόψεις τὶς χρησιμοποιοῦν γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν ἢ γιὰ νὰ καταρρίψουν θεολογικὲς θέσεις, οὐσιαστικὰ οἱ ἴδιοι ὑπονομεύουν τὶς θέσεις τους, ἀφοῦ κάθε ἐπιστημονικὴ ἄποψη καὶ θέση εἶναι πρόσκαιρη καὶ φθαρτὴ (κατὰ τὸν Πόππερ διαψεύσιμη). Καὶ «ὅταν αὐτὲς οἱ ἀπόψεις ποὺ τώρα χρησιμοποιοῦν ὡς ἐπιχειρήματα ἀνατραποῦν ἀπὸ καινούργιες ἐπιστημονικὲς θεωρίες, τότε μαζί τους θὰ ἀνατραποῦν καὶ οἱ θεολογικὲς ἀπόψεις» στὶς ὁποῖες αὐτάρεσκα στηρίζονται (ὅπως τόνισε ὁ καθηγητὴς Ἀστροφυσικῆς κ. Εὐστράτιος Θεοδοσίου).

Καὶ συνέχισε: «Μέχρι σήμερα ἡ ἔννοια τῆς ἀνθρώπινης κοινῆς λογικῆς, ποὺ ἀνέπτυξε ὁ ἄνθρωπος μέσῳ τῶν αἰσθήσεών του, ταυτιζόταν μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ λογική. Τώρα πλέον, ἡ σύγχρονη ἐπιστημονικὴ σκέψη διαφοροποιεῖται ὅλο καὶ περισσότερο ἀπὸ τὴν “κοινὴ ἀνθρώπινη Λογική”. Παράδειγμα ἡ ἔννοια τῆς ὕλης, ἡ ὁποία γιὰ τὴ θεωρία τῆς σχετικότητας δὲν εἶναι πλέον τὸ ἀναλλοίωτο σύμπλεγμα μορίων τοῦ Νεύτωνα, ἀλλὰ τὸ πύκνωμα ἑνὸς ἐνεργειακοῦ ρεύματος…Ὅ,τι δηλ. μέχρι σήμερα ἀντιλαμβανόμαστε σὰν ἁπτὴ καὶ ἐξατομικευμένη ὕλη, γιὰ τὴ σύγχρονη φυσικὴ δὲν εἶναι παρὰ ἕνα ψευδὲς κατασκεύασμα τῶν αἰσθήσεών μας. “Βλέπουμε” δηλ. τὸ περιβάλλον μας ὄχι ὅπως στὴν πραγματικότητα εἶναι, ἀλλὰ ὅπως οἱ αἰσθήσεις μας, μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ τὸ ἀντιληφθοῦμε».

Παράδειγμα: Οἱ ἀνθρώπινες αἰσθήσεις, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, εἶναι ἀτελεῖς. «Ὁ ὀφθαλμὸς ἀποτελεῖ ἕνα ἀτελέστατο συλλέκτη ἀκτινοβολιῶν…καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιληφθεῖ ἀντικείμενα μικρῆς ἔκτασης ἢ ἀκτινοβολίες ἐκτὸς τοῦ ἐλαχιστότατου εὔρους τῶν ὁρατῶν μηκῶν κύματος» καὶ ἔτσι μιὰ «σειρὰ ἀντικειμένων ἢ γεγονότων παραμένουν ἀόρατα γιὰ τὸν ἄνθρωπο…Ἂν τὸ αἰσθητήριό της ὅρασής μας εἶχε ἄπειρες δυνατότητες», ἡ εἰκόνα ποὺ θὰ εἴχαμε γιὰ τὸν κόσμο ποὺ μᾶς περιβάλλει θὰ ἦταν διαφορετική. Ἔτσι ὅμως, ὅπως εἶναι δομημένες οἱ αἰσθήσεις μας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ «ἀποτελοῦν τὸ ἀδιάψευστο κριτήριο τῆς ἀλήθειας τῶν συμπαντικῶν μορφῶν καὶ φαινομένων. Δὲν ἀντιλαμβανόμαστε δηλ. τὸ Σύμπαν ὅπως αὐτὸ εἶναι στὴν πραγματικότητα, ἀλλὰ ὅπως ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ τὸ ἀντιληφθεῖ ὁ ἐγκέφαλός μας μέσῳ τῶν ἀτελέστατων ἀνθρωπίνων αἰσθήσεων».

Ἡ τελικὴ ἐντύπωση ἦταν πὼς ἡ σύγχρονη φυσικὴ ἀποδέχεται θεωρητικὰ τὴν ὕπαρξη ἑνὸς ὑπεραισθητοῦ συμπαντικοῦ χώρου, τὸν ὁποῖο (μὲ ἄλλες προϋποθέσεις) ἀποδέχεται καὶ ἡ θεολογικὴ σκέψη. Καὶ δὲν εἶναι περισσότερο κατανοητὴ ἡ Συμπαντικὴ πραγματικότητα ἀπὸ τοὺς Ἐπιστήμονες ἀπὸ ὅσο τὸ πνευματικὸ Σύμπαν ἀπὸ τοὺς θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τῶν ὁποίων τὴν ἐμπειρικὴ θεολογική-ἐπιστημονικὴ γνώση ἀκολουθοῦμε, ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοί, γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὰ ἀδιέξοδά της Δυτικῆς θεολογίας.

Ὅσο γιὰ τὸ πρόβλημα ἂν ὑπάρχει ἢ ὄχι ὁ Θεός: Οἱ φυσικοὶ ἐπιστήμονες δήλωσαν ἀναρμοδιότητα, ἀφοῦ ἡ ἐμβέλεια τῆς ἐπιστήμης τους φτάνει ὡς τὴ στιγμὴ ποὺ ἀνιχνεύουν τὴν ἀρχὴ τοῦ σύμπαντος, μέχρι δηλ. τὸ ὁριακὸ γεγονός τῆς «Μεγάλης Ἐκρήξεως», ἢ ὅπως ἀλλιῶς ὀνομασθεῖ στὸ μέλλον. Πρὶν ἀπὸ αὐτὴ τὴ στιγμὴ ὅ,τι γνωρίζουμε, ἐμπίπτει στὶς ἁρμοδιότητες τῆς θεολογίας, ὄχι ὡς ἀνθρώπινης μόνο δραστηριότητας, ἀλλὰ κυρίως ὡς ἀποκάλυψης τοῦ πιστευομένου καὶ ὄχι μὲ ἐπιστημονικὰ ἐπιχειρήματα ἀποδεικνυομένου Θεοῦ.

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω 

Ημέρα κατά της επιθετικότητας εναντίον των παιδιών

Πολύ δυσάρεστη η σημερινή αναφορά στις διεθνείς ημέρες. Πραγματικά αμφιταλαντεύτηκα μέχρι να αποφασίσω να το αναρτήσω. Ας ελπίσουμε να εκλείψουν αυτές οι καταστάσεις

http://orgismenoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_04.html

Δευτέρα, 4 Ιουνίου 2012

Διεθνής ημέρα κατά της επιθετικότητας εναντίον των παιδιών

Η 4η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα κατά της Επιθετικότητας εναντίον των Παιδιών το 1983, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Αφορμή υπήρξε η επιθετικότητα του ισραηλινού κράτους κατά μεγάλου αριθμού παιδιών παλαιστινιακής καταγωγής.

Η ημέρα αυτή θα πρέπει να μας θυμίζει ότι σ' όλο τον κόσμο υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά, που υποφέρουν από διαφορετικών ειδών κακομεταχείριση -φυσική, ψυχική και συναισθηματική.

Οι στατιστικές τρομάζουν: 2 εκατομμύρια παιδιά σκοτώθηκαν σε πολεμικές αναμετρήσεις κατά την τελευταία εικοσαετία, ενώ 20 εκατομμύρια έζησαν σε στρατόπεδα περίθαλψης προσφύγων. 80 χιλιάδες παιδιά πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας κάθε χρόνο στη Νότιο Αμερική και την Καραϊβική.

Πηγή defencenet.gr
Αναρτήθηκε από Ναταλία (Χολαργός)

Σκύλος και άνθρωπος

 

Πώς η κατοχή ενός σκύλου ευνοεί τη σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου                              

                                                                                               

Νέα μελέτη υποδεικνύει τα οφέλη της κατοχής σκύλου ως προς την υγεία του ανθρώπου. Το να έχει κάποιος στο σπίτι του ένα σκύλο βελτιώνει τη φυσική αλλά και την ψυχολογική κατάσταση του ιδιοκτήτη περισσότερο από την κατοχή μιας γάτας.Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα της Dr.Deborah Wells, του Queens University στην Ιρλανδία.Η μελέτη αποτελεί αξιολόγηση προηγούμενων ερευνών που είχαν εξετάσει τη σχέση μεταξύ κατοχής σκύλου και ψυχολογικής κατάστασης του ιδιοκτήτη.

Στη μελέτη αναφέρεται ότι ο σκύλος προστατεύει τον άνθρωπο από αρρώστιες, τον βοηθά στη γρηγορότερη ανάρρωση και τον προειδοποιεί για αρχικά συμπτώματα καρκίνου, υπογλυκαιμίας και επιληπτικών κρίσεων.

Η ερευνήτρια εξέτασε το ρόλο των σκύλων στην ψυχική υγεία του ανθρώπου, στον οποίο περιλαμβάνεται ο θεραπευτικός τους ρόλος στην βοήθεια των ανάπηρων, όπως και ο ρόλος τους σε νοσοκομεία, φυλακές και κέντρα αποκατάστασης.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Ισραήλ υποδεικνύει ότι είναι πιθανό η σχέση του ανθρώπου με το σκύλο να βοηθά ανθρώπους με σχιζοφρένεια να αισθάνονται πιο ήρεμοι ή να ενεργοποιούνται πιο εύκολα.

Άλλη έρευνα υποδεικνύει ότι τα σκυλιά βοηθούν τα παιδιά που ακολουθούν επίπονη θεραπεία να την αντέξουν καλύτερα.

Ορισμένες ενδείξεις δεν έχουν ακόμα αποδειχτεί αλλά σε άλλους τομείς η ερευνήτρια βρήκε πως οι ιδιοκτήτες σκύλων είχαν κατά 8,6% υψηλότερο ποσοστό επιβίωσης μετά από μια καρδιακή προσβολή σε σχέση με όσους δεν είχαν σκύλο.

Προσπαθώντας να εξηγήσει από πού προέρχονται τα οφέλη στον άνθρωπο, η ερευνήτρια θεωρεί ότι καταρχήν ο άνθρωπος ωφελείται από τη φυσική δραστηριότητα. Ως έμμεσα αποτελέσματα θεωρεί την επαφή με κόσμο, στην οποία οδηγεί η κατοχή ενός σκύλου, όταν ο ιδιοκτήτης του το βγάζει βόλτα και την πιθανότητα ο δεσμός μεταξύ σκύλου και ανθρώπου να αποτελεί εμπόδιο στην εμφάνιση του στρες.

  Συγκρίνοντας την κατοχή σκύλου με αυτή της γάτας, η ερευνήτρια δηλώνει ότι από την έρευνα προκύπτει ότι οι άνθρωποι που απέκτησαν ζώα από φιλοζωικές εταιρίες ανέφεραν μείωση προβλημάτων, όπως οι πονοκέφαλοι, η ζάλη, και τα κρυολογήματα, ένα μήνα μετά την είσοδο του σκύλου στο σπίτι.

Ωστόσο, το φαινόμενο παρατηρήθηκε μόνο στα αφεντικά των σκύλων –τα οποία εξακολουθούσαν να έχουν τα ίδια οφέλη και δέκα μήνες μετά-και όχι σε όσους είχαν κάποια γάτα στο σπίτι.

tsekouratoi

Τα Blues του πεζόδρομου του Στέλιου Παρλαμά

http://www.onestory.gr/post/21804750957/blues

_ΤΑ BLUES ΤΟΥ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΥ

του Στέλιου Παρλαμά *

.

Περπατούσα στο δρόμο επιστρέφοντας από μία συνάντηση με έναν καθηγητή της σχολής σχετικά με τη διπλωματική μου. Βρισκόμουν στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης, περπατούσα αργά και βασανιστικά, είχα ένα βάρος στην πλάτη, ίσως ήταν το φορτίο δύο ωρών που μου χάρισε ο κύριος Χατζηβασιλείου μιας και οι συνεχείς του αναφορές στα ακαδημαϊκά κουτσομπολιά του πανεπιστημίου και κατά πόσο ή όχι ο πρύτανης γλίτωσε τελευταία στιγμή το μεγάλο σκάνδαλο, με άφηνε παντελώς αδιάφορο. Άναψα ένα τσιγάρο και αναρωτήθηκα πόσο δύσκολο ήταν να αμφιταλαντεύεσαι μεταξύ ενός ριζοσπαστικού οραματιστή και ενός πλήθους γύρω σου ανένταχτο, απαθές, μπερδεμένο και απροσάρμοστο. Ανέβαινα προς την πλατεία, ο κόσμος διάσπαρτος γύρω μου χάζευε τις κλειστές βιτρίνες, γελούσε κατηφορίζοντας προς τις νυχτερινές εκμεταλλεύσιμες πηγές διασκέδασης, αδειάζοντας με αυτό τον τρόπο το κεφάλι του από σκοτούρες και υποχρεώσεις οι οποίες τους είχαν οδηγήσει σε αλκοολούχες διεξόδους. Με σκυμμένο λοιπόν το κεφάλι δεν μπήκα στον κόπο να κοιτάξω τι συμβαίνει γύρω μου, έστω να χαζέψω λιγάκι να περάσει ανεπαίσθητα η ώρα μέχρι την επιστροφή μου. Κόντευε 2 το πρωί και έφτανα στο τέλος του πεζόδρομου όταν άκουσα μουσικές νότες από μακριά να μου γαργαλάνε το αυτί . Αυτομάτως σήκωσα το κεφάλι μου να κοιτάξω ευθεία συνειδητοποιώντας όμως πως μουσικές υπήρχαν παντού γύρω μου, ήταν ανόητο η συνείδησή μου να ξύπνησε απ’ τον προσωρινό της λήθαργο. Συνέχισα πιστά την διαδρομή μου με σκυμμένο ξανά το κεφάλι νιώθοντας το βάρος πιο έντονο, χωρίς να έχω πλέον τη δύναμη να το κινήσω ξανά. Λίγα δευτερόλεπτα όμως ήταν αρκετά για να βρω ανεξερεύνητες μυϊκές δυνάμεις και με εξαιρετικό ενδιαφέρον να προσπαθώ να αφουγκραστώ μουσικά κύματα τα οποία πλημμύριζαν την ατμόσφαιρα και με παρακινούσαν να προχωρήσω στα βαθιά. Στο βάθος είδα μία σκιά που δύσκολα θα την χαρακτήριζες ως μία καθημερινή ανθρώπινη μορφή με καθαρά, σιδερωμένα σακάκια ή με λουστραρισμένα παπούτσια. Διέκρινα έναν άνθρωπο γύρω στα 70 με ένα γαλάζιο πουκάμισο, ελαφρώς τσαλακωμένο και στραβοκουμπωμένο, με ένα σακάκι που θα υποψιαζόσουν ότι ήταν κλεμμένο από κάποιον μεγάλο στρατηγό που κάποτε μπορεί να μεσουρανούσε, ενώ μου έκανε εντύπωση το μαλλί του που ήταν πολύ καθαρό, πλούσιο και δεμένο προς τα πάνω. Είχε αφήσει ένα μακρύ γένι στο πηγούνι του και, αφού είχα φτάσει πολύ κοντά, με ξένισε λίγο μία ταλαιπωρημένη οδοντοστοιχία και ένα χρυσό δόντι στην δεξιά πλευρά. Ήταν όρθιος κρατώντας μία κιθάρα η οποία ήταν γεμάτη από αυτοκόλλητα με τοπωνύμια και μικρά αποφθέγματα. Στάθηκα για μια στιγμή και έμεινα έκπληκτος από τον τρόπο που εκδηλωνόταν παίζοντας και τραγουδώντας. Μου θύμιζε υπερβολικά τον νευρώδη και σπασμωδικό ρυθμό του Iggy Pop και την αξεπέραστη νοσταλγική γοητεία του Jim Morrison. Είχε ακουμπήσει μπροστά του ένα χακί καπέλο το οποίο δεν παρατήρησα να έχει περισσότερα από 4 με 5 ευρώ. Ο κόσμος που περνούσε δεν έδινε σημασία, ήταν ντυμένος στα καλά του και δεν είχε διάθεση να σταθεί για μια στιγμή να χαζέψει, να θαυμάσει, να νοσταλγήσει ή να χειροκροτήσει. Ίσως κάποιος να θεωρούσε ντροπή να εκδηλωθεί ενώπιον της παρέας του, μπορεί να τον χλεύαζαν και να τον θεωρούσαν περίεργο… Η φωνή του ήταν βραχνή, δεν είχε ίσως τη δύναμη να βγάλει τις σωστές νότες, όμως ήμουν σίγουρος πως αυτές οι χορδές κάποτε μπορούσαν να καλύψουν ολόκληρο το τετράγωνο. Ανατρίχιασα. Τραγουδούσε το ΄Outside woman blues΄ του Blind Joe Reynolds. Η εκτέλεση του δεν μου θύμισε τόσο πολύ την πρωτότυπη εκτέλεση, πλησίαζε ωστόσο την εκτέλεση του Eric Clapton, γρήγορη και άκρως ρυθμική… Ήταν εκστασιασμένος και πάνω που ήμουν έτοιμος να του δώσω τις χρηματικές μου ευχαριστίες, σταμάτησε ξαφνικά βγάζοντας απότομα απ’ το σακίδιο του ένα μπουκάλι νερό για να δροσίσει τις φωνητικές του ικανότητες. Συνήθως εμείς οι άνθρωποι είμαστε αρνητικοί και αδιάλλακτοι στην μάθηση και στην διαφορετικότητα της στιγμής μέσα από την εξερεύνηση των εμπειριών κάποιου άλλου, πόσο μάλλον εάν αυτός ο άλλος είναι κάποιος άγνωστος. Ποτέ λοιπόν δεν είχα μπει στη διαδικασία να αλλάξω τα πλάνα μου και να αφήσω τον εαυτό μου να με συγκινήσει κάτι στιγμιαίο και απροσδόκητο. Ενστικτωδώς όμως γνώριζα πως κάτι θα κέρδιζα από μια τέτοια ρακένδυτη φιγούρα. Ακολούθησε ένας διάλογος χωρίς να έχω ιδέα τι θα μπορούσε κάτι τέτοιο να μου προσφέρει…

- Παίζεις πολύ ωραία, το ξέρεις;

- Σ’ ευχαριστώ φίλε, απλά βγάζω αυτό που έχω μέσα μου.

- Είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Το τραγούδι που έπαιξες ήταν το ΄Outside woman blues΄;

- Ναι αυτό ήταν. Έχεις φωτιά; Ευχαριστώ. Μπορώ να κρατήσω τον αναπτήρα, κάπου τον έχασα. Να’ σαι καλά φίλε.

- Έλληνας είσαι; Φαίνεσαι ξενόφερτος.

- Ναι, γεννήθηκα στην Αθήνα. Να πάρε ν’ ανάψεις.

- Σ’ ευχαριστώ. Πώς και ξέρεις τόσο καλή κιθάρα; Ξέρω να ακούω, αλλά όχι να παίζω. Δεν έτυχε.

- Δεν είναι τίποτα δύσκολο. Ψυχή θέλει. Όλα τ’ άλλα είναι εξάσκηση.

- Δεν θέλω να σε προσβάλλω αλλά δείχνεις σα να μεγάλωσες αλλού. Σαν να έρχεσαι από άλλη δεκαετία. Μ’ αρέσει αυτό που βλέπω.

- Ο κόσμος δεν αλλάζει φίλε, οι εποχές αλλάζουν. Εγώ απλά παραμένω ο ίδιος.

- Στην Αθήνα μεγάλωσες;

- Όχι. Λέω να συνεχίσω να παίζω. Να βγάλω κανένα φράγκο, καταλαβαίνεις.

- Πάρε 5 ευρώ από μένα, θέλω να συνεχίσουμε την κουβέντα μας μετά.

- Όπως θες.

Συνέχισε το ρεπερτόριό του με το ΄Where did you sleep last night΄ από Leadbelly. Ανατρίχιασα για άλλη μια φορά, ένιωθα πως βρισκόμουν σε μία συναυλία προορισμένη μόνο για μένα. Αγκάλιασα τους συναισθηματικά φορτισμένους στίχους και ένας κόμπος μ’ έπιασε στο λαιμό με την βραχνή, γρυλίσια φωνή του κατασκευασμένη από αυθεντικούς νέγρικους υπόγειους κύκλους. Το τραγούδι τελείωσε και τον χειροκρότησα διακριτικά, βγάζοντας το δεύτερο κατά σειρά τσιγάρο, περιμένοντας να το ανάψω απ’ τον αναπτήρα που μόλις του χάρισα.

- Έλα άναψε.

- Σ’ ευχαριστώ. Είσαι απίστευτος ερμηνευτής. Έχω μείνει άναυδος, αλήθεια στο λέω. Το καπέλο σου θα έπρεπε να ξεχειλίζει από ευρώ και δολάρια αυτή τη στιγμή.

- Βρίσκομαι έξω απ’ τα νερά μου τι περιμένεις απ’ τους Έλληνες.

- Μην το λες αυτό. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εδώ που ξέρουν να εκτιμούν τα blues και την καλή μουσική. Είναι δύσκολο όμως να τους βρεις…

- Δύο είναι τα τινά φίλε. Σκέψου έναν που θα έπαιρνε ένα γέρικο κορμί σαν το δικό μου και θα το ανέβαζε σε μια σκηνή να τραγουδήσει.

- Ομολογώ πως εδώ δεν έχεις άδικο…

- Πάει αυτό. Σκέψου τώρα πόσοι τύποι σαν κι εσένα υπάρχουν εκεί έξω που θα σταματούσαν να με ακούσουν. Να δώσουν προσοχή σε κάτι που τους αρέσει όπως τα blues.

- Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς.

- Εννοώ πως όλοι θέλουν το έτοιμο. Στις μέρες μας θα πας να ακούσεις blues, rock ‘ n’ roll ή jazz μόνο σε κάποιο κλειστό χώρο, που θα έχει τραπεζάκια με δερμάτινες καρέκλες, με μια σερβιτόρα που θα σου φέρει το ποτό στο καθαρό ποτήρι χωρίς εσύ να χρειαστείς να κάνεις τίποτα. Μετά, μόλις ξεκινήσει το πρόγραμμα, θα γεύεσαι το αλκοόλ ακούγοντας μουσικές από Muddy Waters και Ray Charles με την μεθυστική επένδυση πολύχρωμων φωτορυθμικών. Δύσκολα θα παίξει κάποιο κομμάτι από Robert Johnson, άντε να έχει συμπεριλάβει το πολύ κάποιο γνωστό εμπορικό κομμάτι από John Lee Hooker.

- Κατάλαβα τι θέλεις να πεις. Επέτρεψε μου να σου πω ότι ο κόσμος στις μέρες μας έχει αλλάξει ριζικά. Είναι λίγοι αυτοί που θέλουν να ακούσουν αληθινή μουσική. Μουσική που να βγαίνει απ’ την καρδιά σου. Είσαι μοναχικός άνθρωπος που τραγουδάς μοναχικά τραγούδια. Δεν έχεις οικογένεια; Θα είμαι γενναιόδωρος αν μου πεις.

- Τ’ όνομά σου φίλε;

- Χάρης.

- Χάρηκα φίλε. Το δικό μου είναι Γιάννης ή όπως οι περισσότεροι ζωντανοί και νεκροί θα με έλεγαν Jonny’s Little Angel.

- Πώς βγήκε αυτό το όνομα;

- Όπως στις περισσότερες ιστορίες, έτσι και σ’ εμένα έχει να κάνει με μια γυναίκα στη μέση. Αλλά ρώτησέ με καλύτερα αυτά που έχεις στο μυαλό σου γιατί σε λίγο θα φύγω.

- Πού μένεις;

- Εδώ κοντά, σε ένα κοινόβιο αναρχικών-αντιεξουσιαστών. Προσωρινά μέχρι να βγάλω λίγα χρήματα και επιστρέψω πάλι στην Αθήνα.

- Βλέπω πάνω σου πολλές ιστορίες χαραγμένες και μία ζωή διαφορετική απ’ ότι μπορεί να έχουμε συνηθίσει. Εμπιστέψου ένα πελάτη σου μιας και ο κόσμος βρίσκεται αλλού αυτή τη στιγμή… Θα υπάρχει ανταμοιβή γι’ αυτό, στο υπόσχομαι.

- Φίλε δεν θέλω τα λεφτά σου. Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι έφυγα στα 18 μου για Αμερική. Οι γονείς μου είχαν λεφτά, εγώ δεν τα ήθελα. Ο αδερφός του πατέρα μου ήταν εκεί. Ήταν δύο αδέλφια με διαφορετική νοοτροπία. Ο θείος μου με υποδέχτηκε καθώς ήξερε τι πίεση μου ασκούσαν οι γονείς μου σχετικά με τις σπουδές μου. Έφυγα στα κρυφά και πήγα στην Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. Εκεί ο θείος μου με στήριξε με όλες του τις δυνάμεις. Σπούδασα Οικονομικά στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Berkeley και εκεί βρήκα την ουσία της ζωής φίλε…

- Τι εννοείς ακριβώς;

- Εκεί γεννήθηκε το Κίνημα της Ελευθερίας του Λόγου καθώς και οι μαζικές κινητοποιήσεις κατά του πολέμου του Βιετνάμ. Έζησα την πιο ξέφρενη ζωή στη διασταύρωση των δρόμων Χάιτ και Άσμπερι στο Σαν Φρανσίσκο. Εκεί βρισκόταν ο πυρήνας των χίπιδων και των φιλελεύθερων διανοητών. Είδα πολλές φορές την Τζάνις Τζόπλιν να καταρρέει απ’το πολύωρο τραγούδι και είδα τους Grateful Dead μέσα σ’ ένα σύννεφο καπνού όταν κατάφερα να μπω για λίγο στο τριώροφο σπίτι τους στην οδό Άσμπερι. Όλα χάλασαν μετά το 1966 όταν απαγορεύτηκε το LSD και μαζί μ ’αυτό κάθε φιλελεύθερο όνειρο και ιδεώδες. Όλοι άρχιζαν να εξαρτώνται απ’ αυτό καθώς δεν ήταν πλέον επιτρεπτό και κατάντησαν πολλοί μαστουράκια και ντήλερς. Έχω δέκα χρόνια πίσω στην Ελλάδα και δεν νιώθω πως άλλαξε τίποτα απ’ όταν έφυγα. Μπορεί να αυξήθηκαν τα αυτοκίνητα, να ανέγειραν πολυκατοικίες αλλά ο καθωσπρεπισμός και ο συντηρητικός ιός των Ελλήνων φαίνεται πως δεν έσβησε ποτέ.

- Νιώθω πως είσαι ένας θρύλος Johnny’s Little Angel. Έχεις ζήσει τόσα πολλά που μακάρι να είχα γευτεί μία μέρα απ’ αυτές που έζησες εσύ. Πάντως μην τα βλέπεις όλα μονοδιάστατα, η ελληνική νεολαία σήμερα έχει κάνει βήματα προόδου…

- Σεξουαλική απελευθέρωση θεωρείς πως έχει καμία σχέση με την ψυχική απελευθέρωση; Με την επιστροφή στις βασικές ανθρώπινες αξίες; Συγνώμη που στο λέω έτσι αλλά το να πάει μια κοπέλα με δυο και τρεις άντρες συγχρόνως στις μέρες μας, αυτό δεν λέγεται απελευθέρωση. Αυτό για μένα δηλώνει στιγμιαία χρονική απελευθέρωση των κομπλεξικών και ανασφαλών πτυχών του χαρακτήρα τους. Έτσι ακριβώς όπως στο λέω. Περνούν μικροί και μεγάλοι από μπροστά μου και ντρέπονται ή φοβούνται να βγάλουν το πορτοφόλι τους και να αφήσουν ένα κέρμα. Πίστεψέ με δεν το κάνω για τα λεφτά. Οι γονείς μου έχουν πεθάνει, όλη τους η περιουσία πήγε σε μένα. Βλέπεις όμως κάτι ακριβό πάνω μου; Νοίκιασα κανένα ξενοδοχείο; Επίσης δεν νομίζω να πιστεύεις πως μένω σε καμιά πολυτελέστατη έπαυλη. Η ουσία ξέρεις ποια είναι; Να πιστεύεις σε κάτι φίλε. Οτιδήποτε. Σε κάτι! Μα η κιθάρα θα είναι αυτή, το τσιγάρο σου, η γκόμενά σου , το παπούτσι σου, η βούρτσα σου, έστω σε κάτι! Γιατί αυτό το κάτι θα σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Θα σε βοηθήσει να αφοσιωθείς στην ιδέα γύρω απ’ αυτό που πιστεύεις. Εγώ μένω στο κοινόβιο γιατί βρήκα δέκα ανθρώπους που μπορώ να μιλήσω. Οι οποίοι με ξέρουν και χάρηκαν που με την παρουσία μου τους δίνω ελπίδα και όνειρα για το παρελθόν που νοσταλγούν και για το μέλλον που θέλουν να ζήσουν. Πιστεύουν σε κάτι κι εγώ είμαι η ζωντανή απόδειξη. Τι καλύτερο απ’ αυτό;

- Έχεις δίκιο.. Με αποστόμωσες πραγματικά. Ήρθε η ώρα να φύγεις, πήγαινε να ξεκουραστείς. Ήδη κέρδισα πολλά απ’ τη συζήτησή μας… Κι εγώ θα κρατήσω την υπόσχεσή μου.

- Μην αφήσεις τίποτε άλλο. Παραδέχομαι πως είμαι ένας μοναχικός τύπος που για μια βραδιά εξιλεώθηκε από το ενδιαφέρον, όχι ενός απλού περαστικού, αλλά ενός ανθρώπου που το λέει η καρδιά του. Μου χάρισες μια όμορφη στιγμή άσε να στο ανταποδώσω. Να, πάρε αυτό και εύχομαι οι δρόμοι μας να ξανασυναντηθούν έτσι απρόσμενα και ξαφνικά όπως απόψε. Βαθιά μέσα σου είσαι και συ ένα παιδί των λουλουδιών.

Μου έδωσε κάτι συναρπαστικό.Ήταν ένα εισητήριο από την περιβόητη συναυλία στο Γούντστοκ. Το πιο όμορφο και πολύτιμο δώρο που μου έκαναν ποτέ. Ο κόσμος γύρω μου χάθηκε και νοερά μεταφέρθηκα στα 1969. Είναι 16 Αυγούστου 1969 και βλέπω τον κόσμο να χάνεται μέσα στους μουσικούς ψυχεδελικούς ρυθμούς κι εγώ – ένα παιδί απ’ την επαρχία – να προσπαθώ να προσαρμόσω το μυαλό μου και το σώμα μου σε μια άλλη διάσταση, σε μια άλλη εποχή, σε μια ιστορική στιγμή. Το σώμα μου ακολούθησε τελικά τον παλμό και άρχισε να λικνίζεται στους ρυθμούς του ΄Soul Sacrifice΄ του Carlos Santana…

.

Ο Στέλιος Παρλαμάς γεννήθηκε το 1986 στο Ηράκλειο Κρήτης. Ζει στο Ρέθυμνο και κάνει το μεταπτυχιακό του στον τομέα της Τουρκολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Όνειρό του είναι να ζήσει στην Κωνσταντινούπολη και να συμβάλει στην αποσαφήνιση του ιστορικού παρελθόντος. Η ενασχόληση με την γραφή ποικίλων θεμάτων είναι μία επιθυμία που με τα χρόνια αυξάνεται διαρκώς.

[ ιστολόγιο ] [ facebook ] [ twitter ] [ e-mail ]

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Διαδρομές στον αέρα του Χρήστου Ιακωβίδη

http://www.onestory.gr/post/22149189936

_ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ

του Χρίστου Ιακωβίδη *

.

Γερος πια κοντα στα 80 κ με συντροφια τις αναμνησεις του.

Ανοιξε τον ντοσιε με τα διηγηματα του. Εγραφε, του αρεσε να γραφει. Εστελνε δεξια κ αριστερα διαφορες ιστοριες του χωρις να τον ενδιαφερει η δημοσιευση τους. Πηρε μια ιστορια κ αρχισε να τη διαβαζει φωναχτα στον εαυτο του: Σκυλος κ ανθρωπος

Ανοιξε την TV, την κοιταξε για λιγο κ υστερα την εκλεισε. Αναρωτηθηκε τι γυρευει αυτο το επιπλο αυτη η συσκευη στο σπιτι του. Ενας δαιμονας. Βλεπει παντου καταστροφες κ χαλαζι. Μαυρο κ ξανα μαυρο, που κ που λιγο γκρι. Κ να φανταστεις πληρωνουμε για εγχρωμες συσκευες κ wide screen κ TFT k τετοια. Εκλασε δυνατα. Ειχε φαει φασολαδα. Βρωμισε ο τοπος, ασφυξιογωνα αερια. Beans gases. Ειδε το σκυλο του να τον κοιταζει απορημενα κ την εκανε γρηγορα για το διπλανο δωματιο. Ξανακλασε. Πιο δυνατα απο πριν. “Η φασολαδα κ δεν εβρασε καλα”, σκεφτηκε.

Φωναξε τον σκυλο του:Τζακ, παμε βολτα. Ο Τζακ εμφανιστηκε δυστακτικα στην πορτα κοιταξε δεξια κ αριστερα κ  μπηκε με προφυλαξεις στο δωματιο πατωντας στις πατουσες του σαν γατα, Ξεκινησαν τη βολτα τους. Περασαν το τσιμεντενιο πεζοδρομιο διεσχισαν την ασφαλτο ανεβηκαν στο απεναντι τσιμεντενιο πεζοδρομιο κ συνεχισαν στο παραδιπλα πλακοστρωτο. Τελικα βρηκαν χωμα κ πο Τζακ κατουρησε με ανακουφιση. Επιτελους.

Απεναντι η Ακροπολις με φοντο τον αττικο ουρανο. Φτασαν στη πλατεια. Ανταλλαξαν χαμογελα με τους περαστικους. Κατσαν κ οι δυο σκυλος κ ανθρωπος σε ενα παγκακι. Κλεισαν τα ματια σχεδον ταυτοχρονα, σκυλος κ ανθρωπος. Εβαλε το χερι ο ανθρωπος  πανω στο σκυλο κ ο σκυλος πανω στον ανθρωπο.

Ανοιξαν τα ματια κ κοιταχτηκαν. Ο ανθρωπος ξανανιωσε εκεινη τη γνωστη δυσφορια στο στομαχι. Δεν αντεξε κ ξανακλασε για πολοστη φορα. Ο σκυλος καπως ταραχτηκε, αυτος το προσεξε κ τον ελυσε. Πηγε κατευθειαν σε μια σκυλιτσα αδιαφοροντας για τροπους κ τετοια.

-Εισαι;Της ειπε γαυγιστικα.

-Ειμαι, του ειπε αυτη.

Αυτος για πολλοστη φορα δεν αντεξε κ εριξε ακομα μια δυνατη πορδη. Ενοιωσε να βρωμα το συμπαν. Τα  ειχε κανει πανω του.

Εκανε ενα μορφασμο γελιου κ μετροφυλλησε λιγο τα χαρτια με τις ιστοριες κ πηρε στη  τυχη αλλη μια ιστορια: Παρασκευη κ Παρασκευη κ γλυστρησε μεσα της διαβαζοντας ψιθυριστα:

Παρασκευη κ Παρασκευη

-Πως σε λενε;

-Παρασκευη.

-Eμενα Χριστο.

Ανταλλαξαν 2-3 κουβεντες. Μα το χαμογελο σου μια απολαυση, της ειπε, κ συνεχισε: Θα σου γραψω μια ιστορια κ την Παρασκευη στις 9 κ 30 να βρεθουμε να σου τη δωσω, ΟΚ;. ΟΚ του ειπε η Παρασκευη.

Ετσι η Παρασκευη θα βρεθει με μενα κ ισως με την ιστορια.

Γυναικες. Μια ιστορια, η ενα ομορφο παραμυθι;

Ολοκληρη η ανθρωπινη ιστορια των σχεσεων ειναι ενας πολεμος μεταξυ των δυο φυλων. Ισως ο πιο αιματηρος απο ολους τους πολεμους με τα πιο πολλα θυματα κ τραυματιες κ παραπλευρες απωλειες.

Την κοιταξε στα ομορφα ματια της. Πραγματικα ομορφα μεσα σε ενα ομορφο χαμογελο. Ετσι αστραπιαια οπως γνωριστηκαν, ετσι αστραπιαια αγκαλιαστηκαν, ετσι αστραπιαια φιληθηκαν, ετσι αστραπιαια εκαναν ερωτα μπαινοντας ο ενας μεσα στον αλλο. Γυμνοι διπλα στη θαλασσα, στο ανοιξιατικο κυμα. Ενα μυρμηγκακι σε περπατησε πανω στην πλατη σου κ γω το ακολουθησα γλειφοντας τη ραχη σου, ανεβαινοντας την οροσειρα σου. Μα ενα τσιμπιμα στο ποδι με αναγκασε να σταματησω. Ηταν ενα καβουρακι που με αναγκασε να σταματησω. Χαμογελασαμε κ οι δυο μας κ αγκαλιαστηκαμε με περισσοτερο παθος αδιαφοροντας για τα ζουζουνια κ τα τερατακια του κοσμου. Ημουν για σενα κ ησουν για μενα. Ολα τα πραγματα ειμασταν εμεις.

Εφτασε η Παρασκευη. Τελειωσα την προπονηση στην τοξοβολια μου στις 9 κ ξεκινησα να παω στο cafe “Κεντρικο” για τη συναντηση των 9 κ 30 με την πιο πανω ιστορια στο τσεπακι μου σε χαρτι Α4 διπλωμενο στα 4 για να της τη δωσω. 50 μετρα πριν το cafe “Κεντρικο” συναντηθηκα με ενα αλλο στεκακι το cafe “Απροοπτο”. Χωρις πως κ γιατι μπηκα μεσα στο cafe “Απροοπτο”.

Η ιστορια γραμμενη στο Α4 κ διπλωμενο στα 4 δεν παραδοθηκε ποτε στον αμεσα δικαιουχο. Σταλθηκε στο site onestory. gr για καθε νομιμη χρηση.

αγαπω τις γυναικες

ενα πορτοκαλι, ενα μηλο, φραουλα, μπανανα,

ροδακινο, φυστικια αραπικα, φυστικια κασιους,

φυστικια Αιγινης, πεπονι, συκο, γλυκο καρυδακι κουταλιου, μελι.

ενα ποτηρι μεθυστικη μπυρα κ αλλο ενα. Stop. Tελεια.

-Αλκοτεστ, ειπα στον barman, οδηγω.

Μυρισα το δυοσμο στη γλαστρα κ βγηκα εξω.

Εκλεισε τον ντοσιε. Αναψε ενα τσιγαρο, πηρε το αλουμινοχαρτο απο τα τσιγαρα κ εγραψε:

γεγονοτα, γεγονοτα, γεγονοτα,

ολα ενα δολωμα για

να πιαστει το ψαρι. Εγω δηλαδη η εσυ.

κ το δολωμα συνηθως ειναι κατι ελκυστικο:Μια γυναικα,

λεφτα, δοξα, εξουσια, χειροκροτημα.

Διπλωσε το αλουμινοχαρτο κ το εκανε αεροπλανακι, το πεταξε ψηλα κ αυτο εκανε

ενα δυο γυρους στο δωματιο κ προσγειωθηκε ομαλα στον καναπε.

Διαδρομες στον αερα,

διαδρομες στον αερα.

τελος

.

Ο Χρίστος Ιακωβίδης είναι Κύπριος που μένει στην Ελλάδα. Είναι υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι μηχανικός μηχανολόγος. Του αρέσει να γράφει.

[ facebook ] [ e-mail ]

 σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Κεφτεδακια Πολιτικα

http://xs-recipes.com/%CE%BA%CE%B5%CF%86%CF%84%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1/?utm_source=twitterfeed&utm_medium=facebook

Κεφτεδακια Πολιτικα

26/05/2012

Filled under Βοδινό, Μεζε

Συνταγες για ολα τα γουστα!
Συνταγή για 4 άτομα

Υλικά:

500γρ. κιμάς μοσχαρίσιος, διπλοπερασμένος
1 φλιτζάνι του τσαγιού ψιλό πλιγούρι
1 1/2 φλιτζάνι βραστό νερό
2 αυγά, ελαφρά χτυπημένα
1 μεγάλο κρεμμύδι, περασμένο σε λεπτό τρίφτη
2 σκελίδες σκόρδου, πολτοποιημένες
1 φλιτζάνι φρέσκα φύλλα δυόσμου ψιλοκομμένα
2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο
αλάτι και πιπέρι
αλεύρι για πανάρισμα
σπορέλαιο για το τηγάνισμα

Εκτέλεση:

Βάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ το πλιγούρι και το περιχύνουμε με το βραστό νερό. Ανακατεύουμε το πλιγούρι και το αφήνουμε σκεπασμένο για λίγο, μέχρι να μαλακώσει και να απορροφήσει όλο το νερό. Αφού κρυώσει εντελώς το πλιγούρι το βάζουμε σε μια λεκάνη με τα υπόλοιπα υλικά (το κιμά, τα αυγά, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το αλάτι, το πιπέρι, το δυόσμο και το λάδι) και τα ζυμώνουμε με τα χέρια μας καλά για να ενωθούν.
Αν το μείγμα μας είναι πολύ σφιχτό, βουτάμε τα χέρια σε νερό και ζυμώνουμε μέχρι να γίνει αφράτο. Πλάθουμε τα κεφτεδάκια και τα πιέζουμε ελαφρά να γίνουν λίγο πλακωτά και να μην είναι εντελώς στρογγυλά. Αλευρώνουμε τα κεφτεδακια μας και τα τηγανίζουμε σε μεγάλο τηγάνι με αρκετό και καυτό λάδι, μέχρι να ροδοκοκκινίσουν γύρω-γύρω.
Σερβίρετε τα κεφτεδακια σας με πατατες τηγανητες και σαλατα χωριάτικη. Καλή Όρεξη!

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω 

Ψιλορομποτίζοντας του Theo. Printzis

http://www.onestory.gr/post/23757168771

_ΨΙΛΟΡΟΜΠΟΤΙΖΟΝΤΑΣ

του Theo. Printzis *

. 

Εισβολέας. Κατεβαίνω κλίμακες, διασχίζω δωμάτια, υπερπηδάω εμπόδια και σε 25’’ από το πρώτο χτύπημα του συναγερμού σε ήχους των «kraftwerk», ανακαλύπτω γειτόνισσα. Κατηγοριοποιώ: μετανάστις, περίπου 40, με χαμηλή αντίληψη κανόνων ασφαλείας Έχει παραβιάσει την περιμετρική γραμμή του κήπου.

«Κύριος Άκης, κύριος Άκης …» μου απευθύνεται κραδαίνοντας στο χέρι παιδικό ρομπότ ακινητοποιημένο από τις χειρουργικές διαθέσεις του εγγονού της. Στο άλλο χέρι αναπαύεται δίσκος, με περίτεχνο κολλαρισμένο πετσετάκι και δύο ελληνικούς καφέδες. Μισώ τον ελληνικό. Δεν πίνεται αυτή η μίνι καφετί σούπα, που λιμνάζει σαν βάλτος με παχιά λάσπη (πρόκειται για το κατακάθι), σ’ αυτά τα μικροσκοπικά φλιτζάνια.

Προβλέπω εκδούλευση, με αντάλλαγμα ανίχνευση του μέλλοντός μου. Θα μου βρει ποια με γουστάρει στη δουλειά, ποιος με μισεί, που βρίσκονται οι κρυμμένες ευκαιρίες για αναρρίχηση. 

Αφήνω ανοιχτή την πόρτα πίσω μου και επιστρέφω στον υπολογιστή. Γενικά τη χειρίζομαι «κάπως». Κρατάω αποστάσεις ασφαλείας. Της επιτρέπω να κόβει τριαντάφυλλα από τον κήπο και να παίζει εκεί με τον εγγονό της. Όμως δεν θέλω πολλά – πολλά. Όταν πλησιάζει στο σπίτι ή χτυπάει την πόρτα απρόσκλητη, βγαίνω στο παράθυρο και της κάνω νοήματα «βέρι μπίζι» ανθρώπου, υποκρινόμενος ότι μιλάω στο κινητό.

Εργάζομαι σχεδόν επί 24ώρου βάσης σ’ αυτό το κυκλοφοριακό πρόγραμμα, που το διαθέτει εδώ γερμανική εταιρεία. Είναι βασισμένο στη ρομποτική και στην τεχνητή νοημοσύνη. Όταν λειτουργεί ρυθμίζοντας την κυκλοφορία μιας πόλης «μαθαίνει» από τα λάθη του. Παρά τις γιγαντιαίες δυνατότητες του προγράμματος η Αθήνα και τα φανάρια της παραμένουν δύσκολος αντίπαλος.

Είμαι το καλό παιδί της εταιρείας. Ο Άλεξ – ο διευθυντής μου – μου έχει διαθέσει την κάρτα εισόδου του στο κτίριο όλες τις ώρες και μερικές φορές έχω πρόσβαση και στην Πόρσε του. Είναι δύσκολη δουλειά. Έχω μια σχεδόν αόρατη σκέψη στο βάθος του μυαλού μου,ότι πιθανόν να είμαι ο καλύτερος εκεί μέσα. Γιατί; Ξέρω το μυστικό για να μη κάνω ποτέ λάθη: Αρχίζω να σκέφτομαι σαν ρομπότ. 

«Πίνεις καφέ να πω μοίρα σου» είναι η πρώτη φράση της, μόλις εισέρχεται στο χώρο μου. Το μάτι της παίζει. Παρατηρεί τα πάντα. Καταβροχθίζει οτιδήποτε υπάρχει γύρω της και συγκρίνει. Ψάχνει κομμάτια από τη ζωή μου, που θα μπορούσε να τα ταιριάξει στην καθημερινότητά της. Έχει ένα παζλ στο μυαλό της. Έχει αυτό που κανείς αυτόχθων αυτής της χώρας δεν το έχει πλέον. Ξέρει τι της λείπει και δεν θέλει να κάνει το λάθος,να ξοδέψει περισσότερα από την αξία του για να το αποκτήσει. Τι μπορεί να ζηλέψει μια αρμένισσα από το σπίτι ενός πληροφορικάριου; Την έχω ξαναδεί να περιεργάζεται τα πάντα με το διψασμένο της βλέμμα και να μην είναι σίγουρη,τι ακριβώς θα μπορούσε να πει,ότι της αρέσει, ότι το θέλει οπωσδήποτε. Κοιτάζει με δέος τον υπολογιστή αλλά η προσοχή της αποσπάται. Κατανοεί ότι κάτι σημαντικό κάνω εκεί,αλλά είναι μάλλον ανεξήγητο για τα δεδομένα της. 

Κοιτάζω τον ελληνικό στο δίσκο διστάζοντας. Ψάχνει το κλειδί να με κινητοποιήσει συναισθηματικά. Μου βάζει το ρομποτάκι σχεδόν μέσα στη μούρη.

«Φτιάξεις παιχνίδι Αλβέρτο» λέει με μια χροιά ικεσίας στη φωνή. «Δεν έχει ευρώ πάρει άλλο. Αλβέρτο κλαίει.» Την ρώτησα κάποτε πόσα βγάζει το μήνα. Τέσσερις σκάλες, σε πολυκατοικίες επί 100 η κάθε μία, τετρακόσια ευρώ. Χωρίς να το θέλω σκέφτηκα ότι παίρνω 4 χιλιάρικα το μήνα και ο Άλεξ 40.

Ανοίγω το ρομποτάκι στο πίσω μέρος και κοιτάζω τα κυκλώματα. Δεν είναι ρομπότ αυτό το πράγμα. Είναι μια μηχανούλα που εκτελεί πέντε προκαθορισμένες εντολές. Έχει φύγει ένα ολοκληρωμένο από τη θέση του. Το ξεκολλάω και βάζω ένα από τα δικά μου με τις κλασσικές κινήσεις, μπρος – πίσω, σηκώνω τα χέρια, κάνω χειραψία, κρατάω αντικείμενο και διάφορα άλλα παρόμοια χαζά, που όταν τα κάνει μια κούκλα τα βρίσκουν όλοι διασκεδαστικά. Για να δούμε τώρα τι κάνει. Μμμμμ, ο Αλβέρτος άδειασε και τη μπαταρία. Βάζω από τις δικές μου. Και σκέφτομαι …«να το πειράξω» λίγο περισσότερο. Τι θα λέγατε για λίγο συναίσθημα ; Συναίσθημα στο ρομποτάκι του Αλβέρτου; Μα τι νομίζετε πως είναι πια αυτό το συναίσθημα; Παίρνω ένα δεύτερο ολοκληρωμένο κύκλωμα και το κολλάω στην πλακέτα. Τώρα αν ακουστεί εκεί δίπλα η λέξη «αγάπη», ή «σ’ αγαπώ»,  ή «μωρό μου», ή «σε θέλω», ή «μ’ αρέσεις», τότε το ρομπότ κινεί προς τα μπρος το κεφάλι, ακούγεται ήχος φιλιού και έχουμε …ανταπόκριση στις προηγούμενες λέξεις. Νάτο το συναίσθημα. 

Η αρμένισσα κοιτάζει πότε τον υπολογιστή και πότε παρατηρεί τις κινήσεις μου στο παιγνίδι. Πίνει τον καφέ της και με νοήματα προσπαθεί να με παρασύρει να καταναλώσω και τον δικό μου. Και τότε εμφανίζεται ξανά στην οθόνη μου αυτό το καταραμένο Ι.Χ. που δυσκολεύει τόσες μέρες την κίνηση. Κάνει πάντα την ίδια παράβαση. Βολεύεται αυτός και η Κηφισίας μπλοκάρει. Έχω αρκετές φωτογραφίες του. Είναι παλιό «Χόντα σιβίκ» του ‘90 με γδαρμένες πόρτες. 

Έχει στρέψει την προσοχή της,να με πείσει να πιω το μαντικό νεροζούμι της. Και όπως κάνω την κίνηση να πιάσω το φλιτζάνι,βγάζει μια κραυγή, που μου φεύγει από τα χέρια. «Ωωωωω κύριο Μπάμπη, αυτοκίνητο κύριο Μπάμπη» Ο καφές χύνεται και προσπαθεί να τον αρπάξει στη χούφτα της, ενώ η φωνή της λαχανιασμένη από την ταραχή να μη κάνει ζημιά, πετάει κορώνες, βραχνιάζει και ξανακούγεται «Κύριο Μπάμπη, αμάξι …»

Λοιπόν, προσέξτε με, το σύστημα είναι πολύ έξυπνο, όταν δεν μπορεί να λύσει κάποιο κυκλοφοριακό πρόβλημα, κρατάει μνήμη και σταμπάρει αυτοκίνητα. Έχουμε συνεννοηθεί με τον Άλεξ να στέλνουμε ενημέρωση για την παράβαση στην τροχαία, ώστε να μη το ξανακάνουν. Συνήθως έχουμε παραβίαση κόκκινου που είναι ακριβό πρόστιμο και αφαίρεση αδείας. Αυτός ο κύριος Μπάμπης που βλέπω να τον ξέρει καλά η αρμένισσα είναι το Νο1 στις παραβάσεις. 

«Κύριο Μπάμπη …» μου εξηγεί ότι είναι ο εργοδότης του άντρα της, κλειδαράς αμέσου δράσεως που αλωνίζουν μαζί 24 ώρες την Αθήνα για να σε βοηθήσουν να μπεις στο σπιτάκι σου, αν έχεις χάσει τα κλειδιά και …έτσι εξηγούνται οι παραβάσεις. Όταν είσαι όλη μέρα στους δρόμους τι περιμένεις. Και κόκκινα θα περάσεις και στοπ θα παραβιάσεις και θα «σε συλλάβει» και το σύστημά μας.

Μου προτείνει τον καφέ, να πιω έστω μια γουλιά, να μου πει τη μοίρα μου. Την ξέρω τη μοίρα μου. Είναι ένας φύλακας άγγελος, που με γλιτώνει την τελευταία στιγμή. Δεν μου αρέσει ο ελληνικός και μου τον χύνει. Γίνεται κάτι πίσω από την πλάτη μου στη δουλειά και το μαθαίνω. 

Πέφτουν ευκαιρίες στο τραπέζι και τις αρπάζω στον αέρα. Γι’ αυτό είμαι ο μοναδικός χωρίς αντίπαλο κάτω από τον Άλεξ. Έχω μία κρυφή σκέψη ότι μία μέρα θα πάρω τη θέση του. Μόνο στο θέμα … της γυναίκας έχω κάποια τράμπολς. Εκεί όπως και να σκεφτείς, σαν ρομπότ να σκεφτείς, σαν διευθυντής να λειτουργήσεις, σαν ερωτευμένος να παθιαστείς, θα την πατήσεις. Δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα γυναίκα. Ας πούμε ότι το ερώτημα, πως γίνεται ένας φριχτός τύπος που ακολουθεί τον απαίσιο Μπάμπη στη δουλειά να ΄χει την αρμένισσα σήκω –κάτσε κουνώντας το δαχτυλάκι του δεν μπορώ να το απαντήσω.

Πίνω μία γουλιά από το «βούρκο» και μου αρπάζει το φλιτζάνι να το γυρίσει. Το βλέμμα της πάλι στην οθόνη όσο περιμένει να στραγγίξει. Γιατί έχω το όχημα του Μπάμπη εκεί; Να … είναι παραβάτης της εξηγώ. Θα του στείλουμε ένα μπουγιουρντί ξεγυρισμένο. Με παρακαλάει με δάκρυα στα μάτια να τον λυπηθώ. Έχει οικογένεια, χρωστάει στον άντρα της μεροκάματα, έχει αρκετή δουλειά αλλά τα τρώει στο στοίχημα, τον ιππόδρομο και κάτι βραδάκια περνάει κι από το καζίνο.

Δεν μπορώ να το φανταστώ. Βάζω τα δεδομένα στο «ρομποτικό» μυαλό μου και βρίσκω πως τέτοιο οβερντόζ τζόγου είναι παραλογισμός. Κατά κάποιο τρόπο νομίζω πως έχω την περιέργεια να γνωρίσω τον «Μπάμπης».

Η αρμένισσα είναι βυθισμένη στο φλιτζάνι μου. «Γνωρίσεις κορίτσι παντρευτείς» μου λέει. Όσα γνώρισα έφυγαν λόγω της δουλειάς μου σκέφτομαι. Οι προγραμματιστές είναι κατά κανόνα αντικοινωνικοί. «Άνθρωπο πονηρό, πράσινα μάτια και χρυσό μαλλί πάρει λεφτά σου…» Είμαι συντηρητικός στις επενδύσεις μου και αυτή τη στιγμή τα 80 χιλιάρικα που έχω στο χαρτοφυλάκιό μου έχουν γίνει 70. 

Χάνω μόνο 10 χιλιάδες τη στιγμή που οι περισσότεροι βρίσκονται στα μισά λεφτά. ‘Όμως ο Κωνσταντίνος – που διαχειρίζεται τα χρήματά μου – έχει και πράσινα μάτια και ξανθά μαλλιά. Συμπτώσεις … για να ρίξω μια ματιά και ‘γω. Μμμμμ να κάτι σέξι εσώρουχα στον πάτο του φλιτζανιού. Πάλι σε στριπτίζ με βλέπω να πηγαίνω απόψε.

Περιμένω να φύγει. Το ρομπότ επισκευάστηκε, ξέρουμε και το μέλλον μας, αρκετά για σήμερα. Μου ρίχνει μια τελευταία ικετευτική ματιά. Θέλει να μη πειράξουμε τον «κύριος Μπάμπης». Θα δω τι μπορώ να κάνω. Πάντως είναι επικίνδυνος της λέω.

Είμαι στο γραφείο και μιλάω με τον Άλεξ. Περιμένουμε τον Μπάμπη. Ο Άλεξ είναι περίεργος να μάθει,πως λειτουργεί,όταν οδηγεί. Χτυπάει η πόρτα και η γραμματέας τον συνοδεύει. Είναι βαρύς με ύφος και μαγκιά ως το πάτωμα. Ο Άλεξ δεν του δίνει την ευκαιρία να πει οτιδήποτε και του προσφέρει μια «βεντάλια» με τις εκτυπώσεις των παραβάσεων. Παρεξηγείται ότι τον παρακολουθούμε και μας ζητάει τα ρέστα. Ο Άλεξ προτείνει εκεχειρία με αντάλλαγμα να μας εξηγήσει πως το κάνει. 

Να λοιπόν ποια είναι «η μέθοδος του κλειδαρά» για να αποφεύγεις τα εμπόδια στο δρόμο. Όταν οδηγεί σε μία περιοχή κοιτάζει δύο πράγματα. Το ρολόι και τους γύρω δρόμους αν είναι άδειοι. Βλέπει κάτω από τις γέφυρες, κοιτάζει πιο μακριά, ψάχνει σπασίματα στο πεζοδρόμιο για να «καβαλάει» πιο εύκολα. Γενικώς δεν διστάζει ποτέ, υπολογίζει και το δευτερόλεπτο, εκμεταλλεύεται την μικρο-καθυστέρηση όταν ανάβει κόκκινο. Ποτέ δεν κινείται σε μία λωρίδα, πατάει πάνω στις γραμμές. Φυσικά το αυτοκίνητο είναι παντού χτυπημένο και δεν φοβάται να το υποβάλει σε δοκιμασίες. Και πάντα θυμάται. Θυμάται ώρα και δρόμο. Ας πούμε σήμερα το μεσημέρι στις 3 για να φύγουμε από το Κολωνάκι προς την Αττική οδό υπάρχει μια περίπλοκη αλλά ασφαλής πορεία. Ο Άλεξ κοιτάζει στο σύστημα, δίνοντας περιοχή και ώρα και …είναι όλη η διαδρομή χωρίς εμπόδια όπως την περιγράφει ο Μπάμπης. Του δίνουμε την «βεντάλια» με τις παραβάσεις.

Μένουμε με τον Άλεξ να κοιτάμε ξανά τη μεσημεριανή διαδρομή και να συζητάμε, πως μπορεί να ενταχθεί στο σύστημα η λογική του κλειδαρά. Έχω ακόμα στα χέρια μου το χαρτάκι με τα άτσαλα γράμματά του με το σχεδιάγραμμα και τα ονόματα των δρόμων. Ο Άλεξ με κοιτάζει. Παρακολουθεί το χαρτάκι που το στριφογυρίζω στα χέρια μου. «Μήπως εδώ είναι το κλειδί;» με ρωτάει.

Είναι μεσημέρι. Θα πάω μια βόλτα από τον Κωνσταντίνο. Είναι στο διπλανό τετράγωνο. Δεν προλαβαίνω να πατήσω κουδούνι και βγαίνει φουριόζος. Κρατάει χαρτοφύλακα αφύσικα παραμορφωμένο. «Βιάζομαι…» λέει. «Πρέπει να μιλήσουμε» λέω. «Δεν έχω χρόνο τώρα …»είπε και με έσπρωξε συγκρατημένα. Κάτι δεν κολλάει. Δεν θα με έσπρωχνε ποτέ, ακόμα κι αν ένοιωθε κλειστοφοβία. «Καλά, άνοιξε το χαρτοφύλακα και θα σ’ αφήσω να φύγεις, αφού βιάζεσαι.» λέω.

Κάνει ένα βήμα προσπαθώντας να ξεφύγει. Του κλείνω το δρόμο. Λαχανιάζει και ιδρώνει. «Το χαρτοφύλακα» λέω. Σκύβει και τον ανοίγει. Είναι γεμάτος ρευστό. «80» λέω. «70» μου λέει. «80» εγώ, «75» αυτός. Παίρνει δεσμίδες στα χέρια του και μου μετράει ακριβώς 75 χιλιάδες ευρώ. Ο χαρτοφύλακας αδειάζει. «Δεν μου άφησες τίποτε» λέει «…χρωστάω πολλά…» συνεχίζει. Μια στιγμή!… αυτός ο χαρτοφύλακας φαίνεται να έχει διπλό πάτο. Τον ξεκολλάω και …υπάρχει κι άλλο ρευστό. Μετράω μόνος μου άλλα 5. «Σου έχω ένα δωράκι…» και του βάζω στο χέρι το χαρτάκι με τη «μέθοδο του κλειδαρά» «…για να φύγεις πιο γρήγορα.» λέω. 

Είμαι σπίτι. Χτυπάει το κουδούνι. Κλείνω το συναγερμό. Κοιτάζω στο μόνιτορ. Κορίτσι με ωραία μάτια γύρο στα 25. Νεαρή αρμένισσα. Την έχω ξαναδεί εδώ γύρω. Πόδια, στήθος, λίκνισμα. Έχω φωτογραφική μνήμη. Ανοίγω. «Εσείς φτιάξατε το ρομποτάκι του Αλβέρτου;» Ρωτάει. «Ναι» είπα. «Του είπα: «αγάπη μου» και μου έδωσε φιλί. Πως το κάνατε ;» «Θα σου δείξω» είπα μεταφέροντας δεύτερη καρέκλα δίπλα στο λάπτοπ. Κοιτάμε μαζί στην οθόνη. Σκέφτομαι, ότι πρέπει να φροντίσω το μέλλον μου.

.

Ο Theo. Printzis έχει εκδώσει ένα μυθιστόρημα με τίτλο “Αλτσχάιμερ” από τις εκδόσεις Μίνωας. Έχει συμμετοχή σε διάφορες συλλογές διηγημάτων. Η σχέση του με το διαδίκτυο είναι επιλεκτική. Ανοίγει καθημερινά το γραμματοκιβώτιό του στην διεύθυνση: teopriji@yahoo.gr

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Παραμύθι στο χρόνο της χολέρας της Χαράς Χατζηιωαννίδου

http://www.onestory.gr/post/23823532269

_ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΧΟΛΕΡΑΣ

της Χαράς Χατζηιωαννίδου *

.

Εκείνος.

Eκείνη - χαμένοι αστερισμοί..

Περίεργη ώρα, απόγευμα

-Mα, πού είναι ο αναπτήρας μου? Το μονό που ήθελε ήταν άλλο ένα από τα συνηθισμένα στριφτά τσιγάρα την κοίταξε με απόρροιά.

-Στον έδωσα… κοιτούσε γύρω της.

Τα βλέμματα τα τους έμεναν καρφωμένα για καμπόσο. Ακολούθησε λίγη σιωπή που έκανε τα βλέμματα τους να σφυροκοπούν έρωτα. Καθισμένοι στον όμορφο καναπέ του σπιτιού του, την είχε αγκαλιά…εκείνος, διέκοψε την όποια επιθυμία για τσιγάρο, έγειρε κοντά της, ξεκίνησαν να μιλάνε για επανάσταση..

-Μ’ αρέσει να βλέπω φωτιές στην Αθήνα, με κάνει να ελπίζω σε αυτές κάθε φορά να τους δίνω απλόχερα τα όνειρα μου… Κάθε φωτιά παρατηρώντας την μου λέει ποσό κουράζεται να καίει ελπίδες και εγώ ελπίζω ότι θα αλλάξει κάτι… θα αλλάξει, αυτός ο χάρτινος κόσμος.. Δες ποσό εύκολα πιάνει φωτιά.. Και εμείς???

-Είναι οι ελπίδες σου χαρταετοί σκισμένοι.. πως τολμάμε να μιλάμε για επανάσταση? Θέλει θάρρος, ομαδικότητα, συλλογισμό, ανοιχτό μυαλό από εμάς τους ανθρώπους, τους πολίτες της χώρας αυτής, που αχνά ατενίζουμε το κενό, το μαύρο…και τις φωτιές…Παρατηρούμε χιλιάδες γυαλιά σπασμένα, χιλιάδες πλιάτσικα ονείρων και ανταλλαγές προϊόντων μεταξύ ηλιθίων, τίποτα δεν κάνουμε.. Φόβος… Εδώ, μιλάμε για επανάσταση? Που σε κάθε χιλιοπατημένο γκρίζο πεζοδρόμιο της Πανεπιστημίου στοιχειώνονται όνειρα δικά μας… της είπε.

-Το βλέπω στα μάτια σου, κάθε φορά που περπατάμε στο Κέντρο-κενό… κάθε φορά μου κρατάς το χέρι σφιχτά και οι κόρες των ματιών σου ανοίγουν σαν ουρανοί και εγώ κοντά σου, βλέπω μια νεκρή πόλη να αλλάζει. Έτσι μαζί της αλλάζω και εγώ…της είπε σηκωμένος κρατώντας ένα τσιγάρο στα χέρια του μισό σβησμένο

Εκείνη τον θαύμαζε και ταυτόχρονα χανόταν στα λόγια του. Ήταν στιγμές σαν κ αυτή που έχανε πλανήτες, αστερισμούς κάτω από τα μικρά της πόδια, τα έβλεπε συχνά μπροστά της στα λόγια εκείνου, στην αυστηρότητα του χαρακτήρα του, στις τρυφερές τελείες που συνοδεύονταν από βήματα, στα ξαφνικά θαυμαστικά στα μάτια του, στις υποθέσεις των φρυδιών του, στις ταλαντώσεις των χειλιών του.

-Θα μου μάθεις, λοιπόν, ιστορίες του Κάφκα και του Μαρξ? Θα ξενυχτάμε Εξάρχεια με μια παγωμένη κούπα καφέ κοιτώντας τα αστέρια? Πάντα αναρωτιέμαι τι καιρό κάνει στον κόσμο σου… του είπε.

Και εκείνος την θαύμαζε… είχε μείνει ακίνητος αμίλητος και την κοιτούσε…έβαλε τα χέρια στις τσέπες του, στάθηκε στη ράχη της πόρτας και την κοιτούσε απλά.. τους χώριζε ένα τραπεζάκι για τα απαραίτητα…ήθελε να αγγίξει τόσο την απαλότητα του δέρματος της, την τελειότητα στην εκφραστικότητα της, ήθελε να τη φιλήσει…

Δε μίλησαν πολύ… Έκατσε δίπλα της αγκαλιάζοντάς την. Της ψιθύρισε στ’ αφτί, κάτι για χιλιάδες νύχτες χωρίς πρωινά, για μουσικές σαλεμένες από σκληρές ηπείρους, έγχρωμες, αινιγματικές και για δρόμους έξω από τα σύνορα του μικρού κόσμου της… Και εκείνη τον συνόδευε με γέλια και ενθουσιασμό μπροστά από μια υδρόγειο. Πολλές φορές την αγρίευε να μη την γυρίσει από την λάθος πλευρά και γίνουν μούσκεμα απ’ το νερό του κόσμου και τον χάσουν. Και εκείνη φλέρταρε συχνά με τα δάχτυλα της πάνω στο κόσμο…Του μιλούσε ώριμα, σοφά. Του έλεγε πως δε φοβάται χωρίς εκείνη να το πιστεύει.

-«Στο μυαλό είναι ο στόχος»

Του μιλούσε για άγνωστους Θεούς που ζούσαν σε κάθε γραμμή του κορμιού του. Πολυλογούσε για τα συναισθήματα της που γκρίζαιναν, που και που, λίγο πιο σκοτεινά απ’ τα δικά του. Του μιλούσε ακόμη, για μουσική, για τις λεπτομέρειες που την έκαναν να ανοίξει βιβλία, να ψάχνει ποιητές και μελοποιημένα λόγια που την έκαναν να φαντάζεται κόσμους.

-Ξέρεις, είναι φορές που νιώθω άδεια, κενή, ρηχή. Παίζω με τον εαυτό μου παιχνίδια, που ξέρω ότι πάντα θα χάσω…Χάνω γιατί πιστεύω ότι είμαι δυνατή και ότι μπορώ να φτάσω στο κάπου που φαντάζομαι… Στην τραγική τελειότητα του μαλακισμένου μου είναι. Ότι θα γίνω σπουδαία και τρανή και τα μυαλά μου παίρνουν αέρα και η φωνή μέσα μου λέει να προσγειώνομαι και φταις λιγάκι που με κακομαθαίνεις… Ξέρεις, είναι φορές που πιστεύω πως είμαι ένα τίποτα… ότι διαβάζω χωρίς να μαθαίνω, ότι ακούω χωρίς να αισθάνομαι, υπάρχουν οι φορές που τρομάζω με όλα αυτά…τα αφήνω να παίζουν στην αυλή μου, την αυλή του τίποτα και εγώ τα χαζεύω από το μπαλκόνι της ανυπαρξίας μου…Είναι στιγμές που μόνο εσύ μπορείς να τα διώξεις όλα σαν υπερήρωας, αστείο δεν είναι? Γέλα !

Ότι έμεινε να πιστεύω σε αυτή την ζωή, είναι μονάχα η ζωή μου παράλληλα με την δική σου… τα χαμόγελα πάνω στο σώμα σου, αυτό που είσαι με όλες τις ατέλειες, με όλα τα δικά σου κενά… Ξέρεις, προσπαθώ να ρουφάω στιγμές σαν διψασμένος σκύλος για νερό… “Ζωή εν τη ενώσει”… Πες μου, μ’ αγαπάς? Πες μου μ’ αγαπάς??

Εκείνος, βουβός την αφήνει να μιλήσει καθώς την γδύνει αργά…

-Φαντάζομαι από μικρή την γλυκιά ένωση, με εκείνον, Κάπου στον Αύγουστο να μας τραγουδάνε τα τζιτζίκια και να ακούμε την θάλασσα… χωρίς τα εθιμοτυπικά πράγματα που προκαλούν αηδία…χωρίς κόσμους ψεύτικους και ρύζια από χορτάρι… με χαμομηλιά στα μαλλιά μονάχα, λινά ρούχα και σανδάλια.. χωρίς μπογιές…μόνο εκείνος και εγώ.

Τον είχε δίπλα της γυμνό, σάρκινο, αληθινό… έκαναν έρωτα στις ζωές τους… Τελειώνοντας μέσα της την κοιτούσε στα μάτια, έμοιαζαν τα πάντα γύρω τους να τρέχουν και εκείνοι στην βραδύτητα του είναι, τους κατάλαβαν τους εαυτούς τους… κολυμπώντας στην βραδύτητα τους…τίποτα δεν φαντάζονταν πιο γαλήνιο…

-Σ’ αγαπάω… της είπε…

.

Τη λένε Χαρά Χατζηιωαννίδου. Ζει κάπου σε ένα δικό της παράλληλο σύμπαν γεμάτο βινύλια, έρωτα και παράνοια… Σιχαίνεται που βιώνει τα 20στα της χρόνια γιατί σίγουρα έπρεπε να ζούσε σε κάποια άλλη εποχή. «Έπρεπε σαφώς, να υπήρχε μια χρονομηχανή ή έστω ένα ραβδάκι. στοπ. παράνοια..» λέει συχνά εκείνη… Την εμπνέει η ποίηση, η απλότητα και μερικές ταινίες και εκείνος.

[ facebook ]

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω