Τα Πελαργόνια

http://www.agrotikabook.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%81%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1

Τα Πελαργόνια

Τρί, 2013-09-10 14:00

Το γένος Πελαργόνιο (Pelargonium) (κοινώς "πελαργόνι") είναι μέλος της οικογένειας των Γερανιοειδών (Geraniaceae) και σε αυτό ανήκουν πάνω από 200 είδη πολυετών, παχύφυλλων ποωδών.Τα φυτά του γένους Pelargonium τα συναντάμε ευρέως στην κηποτεχνία λόγω της πλούσιας και συνεχούς ανθοφορίας που τα χαρακτηρίζει.

Πολλά είδη μάλιστα του γένους αυτού είναι συνυφασμένα με την Ελληνική παράδοση αφού τα συναντάμε στους Ελληνικούς κήπους κυρίως σε γλάστρες (γεράνι, βαμβακούλα), αλλά και στην μαγειρική (αρμπαρόριζα).

Πολύ συχνά συγχέεται με το γένος Geranium. Έτσι τα είδη του γένους Pelargonium πολύ συχνά τοποθετούνται στο γένος Γεράνιον (Geranium) και αποκαλούνται από πολυ κόσμο ως γεράνια. Στην πραγματικότητα όμως τα δύο γένη είναι ξεχωριστά.

Τα πελαργόνια κατάγονται  από τη Νότιο Αφρική. Συνήθως έχουν πτεροσχιδή φύλλα που αναδίδουν ένα έντονο άρωμα, ενώ τα άνθη τους, σε αντίθεση με τα γεράνια, είναι εμφανισιακά ασήμαντα. Τα γνωστά μας γεράνια που στολίζουν κάθε μπαλκόνι αποτελούν μια παραλλαγή. Τα λουλούδια τους λάμπουν σε όλα τα χρώματα, τα φύλλα τους είναι οδοντωτά στις άκρες. Υπάρχουν κρεμοκλαδή και ορθόκλαδα είδη.

Τα πελαργόνια θέλουν φως και καθαρό αέρα, ζέστη το καλοκαίρι και πιο δροσερό χειμώνα.

Ρίξτε τους λίπασμα κάθε 2 βδομάδες και κόψτε τα μαραμένα άνθη. Την άνοιξη ή το φθινόπωρο κλαδέψτε τα και αλλάξτε τους γλάστρα. Μπορείτε να τα πολλαπλασιάσετε με τα μοσχεύματα που κόψατε κατά το κλάδεμα.

Είδη και ποικιλίες

Υπάρχουν περίπου 200 είδη. Τα πιο γνωστά είδη του γένους Pelargonium είναι:

Πελαργόνιον το βαρύοσμον (Pelargonium graveolens).

Είναι είναι ποώδες παχύφυλλο που ανήκει στο γένος Πελαργόνιο της οικογένειας των Γερανιοειδών (Geraniaceae). Το κοινό του όνομα είναι αλμπαρόριζα ή αρμπαρόριζα, ενώ πολλές φορές αναφέρεται και ως γεράνιο, γεράνι, πελαργόνι, στη Λέσβο χρυσαχί, στην Κύπρο κιούλι, στη Δυτική Μακεδονία μοσχόφυλλο. Eυωδιαστό άγριο είδος με μικρά ροζ ή και πορφυροκόκκινα ανθάκια και φύλλα με λοβούς σε σχήμα παλάμης.

Πρόκειται για πολυετές ποώδες φυτό με τρυφερούς βλαστούς οι οποίοι δεν ξυλοποιούνται. Αναπτύσσεται πολύ γρήγορα. Τα φύλλα έχουν γκριζοπράσινο χρώμα με οδωντωτές απολήξεις, είναι χνουδωτά και με πολύ μεγάλες εγκολπώσεις και έντονη αρωματική ευωδιά όταν τριβούν. Τα άνθη του φέρονται σε ταξιανθία τύπου σκιαδίου και φέρουν 5 πέταλα. Τα χρώματα που συναντάμε στα άνθη του είναι στις αποχρώσεις του ροζ και του μωβ.

Καλλιέργεια
Το P. graveolens είναι φυτό με ταχύτατη ανάπτυξη, το οποίο προτιμάει τις ηλιόλουστες ή και ημισκιαζόμενες θέσεις. Το έδαφος θα πρέπει να είναι ελαφρύ (πλούσιο σε άμμο) ώστε να αποστραγγίζει πολύ καλά. Οι ρίζες του δεν ανέχονται την υπερβολική υγρασία. Όταν αναπτύσσεται στο έδαφος ενός κήπου κατάλληλα είναι τα αραιά και πολύ πλούσια ποτίσματα (πότισμα ανά 5-20 ημέρες ανάλογα με την εποχή και τις τοπικές συνθήκες θερμοκρασίας, σκίασης κ.α.). Όταν αναπτύσσεται σε φυτοδοχεία τότε τα ποτίσματά του θα πρέπει να είναι πιο συχνά (ανά 1-7 ημέρες).
Δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία και μπορεί να αναπτυχθεί ικανοποιητικά ακόμα και σε πολύ άγονα εδάφη. Σε εντατικές καλλιέργειες του για την παραγωγή αιθέριων ελαίων απαιτεί 3-4 μονάδες φωσφόρου και καλίου ανά στρέμμα και 7-8 μονάδες αζώτου ανά στρέμμα. Είναι ευαίσθητο στο ψύχος. Έτσι στην Ελλάδα το συναντάμε κυρίως στις παράκτιες περιοχές όπου οι χειμώνες είναι ήπιοι. Σε πιο ορεινές περιοχές καλλιεργείται ως ετήσιο και το χειμώνα προστατεύεται.
Είναι επιδεκτικό στα κλαδέματα, ακόμα και σε πολύ αυστηρά κλαδέματα τα οποία είναι απαραίτητα εάν θέλουμε να διατηρήσουμε μία μαζεμένη και συμπαγή όψη του φυτού. Καταλληλότερη εποχή είναι νωρίς την άνοιξη.
Σε ορισμένες περιοχές χρησιμοποιείται ως τροποποιητικό γεύσης σε μαρμελάδες και γλυκά κουταλιού και έχει και θεραπευτικές ιδιότητες ως βότανο. Ξεχωρίζει για το πολύ δυνατό άρωμα που απελευθερώνεται από τα φύλλα του. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται πολύ στην βιομηχανία αρωμάτων αλλά και στη ζαχαροπλαστική και μαγειρική

Pelargonium peltatum.

Φυτό αειθαλές με κρεμοκλαδή ανάπτυξη. Έχει βλαστούς λεπτούς, γωνιώδεις, λείους. Τα φύλλα του είναι λεία, γυαλιστερά και έλλοβα (φύλλα κισσού). Τα άνθη είναι μονά ή διπλά, 5-8 μαζί, σε ταξιανθίες "σκιάδια", σε διάφορα χρώματα, όπως κόκκινα, λευκά, ρόδινα κλπ. Ανθίζει συνέχεια από την άνοιξη ως το φθινόπωρο. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες με μονά ή διπλά άνθη και διάφορους χρωματισμούς. Πιο παραγωγική και ανθεκτική είναι η ρόδινη. Καλλωπιστική αξία: Οφείλεται στην κρεμοκλαδή του βλάστηση και την πλούσια, ζωηρών χρωμάτων και με¬γάλης διάρκειας ανθοφορία του. Πoλλ/ζεται με επάκρια φυλλοφόρα μοσχεύματα την άνοιξη. Φυτό ευαίσθητο στο κρύο που ευδοκιμεί σε πλούσια ή μέτριας γονιμότητας εδάφη, με καλή αποστράγγιση. "Προτιμάει" ηλιαζόμενες θέσεις. Τα φυτά κάθε άνοιξη χρειάζονται κλάδεμα και αραίωμα για να πετάξουν καινούργια βλάστηση. Είναι πιο ανθεκτικό στις προσβολές από εχθρούς και ασθένειες από ότι το γεράνι.

Pelargonium hortorum.

Το Pelargonium hortorum (συν. P. zonale – κοιν. γεράνι, σαρδέλα, τσαρτελλούδιν). Είναι το πλέον χρησιμοποιούμενο είδος του γένους Pelargonium στους κήπους και στις βεράντες. Υπάρχουν περισσότερες από 200 ποικιλίες σε πληθώρα χρωμάτων. Το είδος Pelargonium x hortorum έχει προέλθει από διασταύρωση των P. zonale και P. inquinans. Έχει στρογγυλά φύλλα τα οποία σε πολλές ποικιλίες διαθέτουν μία σκούρα ζώνη, ως εκ τούτου και ζωνωτό. Υπάρχουν ποικιλίες με συμπαγή και χαμηλή βλάστηση αλλά και ποικιλίες που φθάνουν το 1,0 με 1,5 m σε ύψος. Τα χρώματα των ανθέων μπορεί να είναι κόκκινο, λευκό, ροζ, σωμόν, πορτοκαλί, μωβ κ.α. Οι απαιτήσεις του σε νερό είναι μικρές. Εδώ να αναφέρουμε ακόμα μία φορά ότι φυτά τα οποία είναι φυτεμένα σε φυτοδοχεία μικρού όγκου, θα πρέπει να ποτίζονται αρκετά συχνά. Πάντως τα γεράνια ζημιώνονται πολύ πιο συχνά από υπερβολική υγρασία παρά από έλλειψη νερού. Προτιμούν τις ηλιαζόμενες θέσεις και τα καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη

Pelargonium domesticum.

Το είδος Pelargonium domesticum (συν. P. grandiflorum – κοιν. πελαργόνι, γεράνι) προέρχεται από την διασταύρωση των P. cucullatum και P. grandiflorum. Σχηματίζει ξυλώδη στελέχη και μπορεί να φθάσει και τα 2 m σε ύψος. Τα άνθη του έχουν δίχρωμα πέταλα και συνηθέστερα αποχρώσεις του ροζ και του μωβ. Τα φύλλα είναι πράσινα με εγκολπώσεις και συχνά οδοντωτά. Οι απαιτήσεις του σε νερό είναι μικρές και προτιμάει τις φωτεινές και καλά αποστραγγιζόμενες θέσεις στον κήπο. Επίσης θα πρέπει να κλαδεύονται προκειμένω να κρατήσουν μία συμπαγή μορφή. Κατάλληλα για φύτευση στο έδαφος και σε γλάστρα.

Άλλα είδη
 

• Πελαργόνιον το αλπικόν (P. alpinum)
• Πελαργόνιον το αλθαιοειδές (P. althaeoides)
• Πελαργόνιον το αντιδυσεντερικόν (P. antidysentericum)
• Πελαργόνιον το δρυόφυλλον (Pelargonium quercifolium)
• Πελαργόνιον το καρδιόφυλλον (P. cordifolium)
• Πελαργόνιον το κουκουλωτόν (Pelargonium cucullatum)
• Πελαργόνιον του Ντράμοντ (Pelargonium drummondii)
• Πελαργόνιον το ολυνθοειδές (Pelargonium grossularioides)
• Πελαργόνιον το παράκτιον (Pelargonium littorale)
• Πελαργόνιον το μακρόφυλλον (P. longifolium)
• Πελαργόνιον το ευοσμότατον (P. odoratissimum)
• Πελαργόνιον το αποξέον (Pelargonium radens)
• Πελαργόνιον το ροντνεϊανόν (Pelargonium rodneyanum)
• Πελαργόνιον το τρίχρουν (P. tricolor)
• Πελαργόνιον το σιδοειδές (Pelargonium sidoides)
• Πελαργόνιον το αμπελόφυλλον (P. vitifolium)

Συστηματική ταξινόμηση

Βασίλειο: Φυτά (Plantae) Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta) Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida) Υφομοταξία: Ροδίδες (Rosidae) Τάξη: Γερανιώδη (Geraniales) Οικογένεια: Γερανιοειδή (Geraniaceae) Γένος: Πελαργόνιον (Pelargonium)

 fytokomia.gr