Ο ναός του Αγίου Τίτου όταν ήταν τζαμί!

http://www.cretalive.gr/history/view/o-naos-tou-agiou-titou-otan-htan-tzami/101665

Ο ναός του Αγίου Τίτου όταν ήταν τζαμί!

Ήταν αφιερωμένος στον κατακτητή του Χάνδακα, αρχιστράτηγο των Οθωμανών, Κιοπρουλή

του Αλέκου Ανδρικάκη
Μια φωτογραφία του ναού του Αγίου Τίτου, στο Ηράκλειο,  όταν ήταν ακόμη τζαμί, δημοσιεύουμε σήμερα, με την αφορμή της αυριανής γιορτής του. Η φωτογραφία, του 1900, είναι του Τουρκοκρητικού φωτογράφου Μπεχαεντίν και ο ίδιος στο καρτ ποστάλ που εξέδωσε αναφέρει το μνημείο ως «Τζαμί του Βεζίρη»  (Mosquée Vézir), όπως δηλαδή ονομαζόταν στην Τουρκοκρατία.
Ο ναός, που ήταν η έδρα της καθολικής αρχιεπισκοπής της Κάνδιας (Κρήτης) την περίοδο της Ενετοκρατίας, όπως και προηγουμένως η έδρα της επισκοπής, με την κατάκτηση της πόλης του Χάνδακα δόθηκε τιμητικά στον αρχιστράτηγο των τουρκικών δυνάμεων κατά την τελική φάση της πολιορκίας, στον Μέγα Βεζίρη Αχμέτ Φαζήλ Κιοπρουλή και μετατράπηκε σε τζαμί, ενώ τη θέση του κωδωνοστασίου πήρε ο μιναρές που φαίνεται στη φωτογραφία.
Ο ναός με τη σημερινή του μορφή χτίστηκε το 1869. Ο πρώτος ναός, στην ίδια θέση, χτίστηκε μετά την ανακατάληψη του νησιού από τον Νικηφόρο Φωκά το 961, σε ανάμνηση του αρχαίου ναού του Αγίου Τίτου στη Γόρτυνα, που ήταν η έδρα της επισκοπής του νησιού. Ο ναός του Ηρακλείου έγινε επίσης η έδρα της επισκοπής, ενώ στην Ενετοκρατία ήταν η έδρα της αρχιεπισκοπής της παπικής εκκλησίας.
Στο ναό, μέχρι και την κατάκτηση από τους Οθωμανούς, βρίσκονταν η κάρα του Αγίου Τίτου, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας και άλλα λείψανα και κειμήλια που είχαν σώσει Χριστιανοί από το ναό της Γόρτυνας. Με την κατάκτηση μεταφέρθηκαν στη Βενετία, όπου βρίσκονται, εκτός από την κάρα που μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο στις 15 Μαΐου 1966.
Στους μεγάλους σεισμούς που έγιναν την περίοδο 8 αιώνων,  ο ναός καταστράφηκε πολλές φορές. Όπως και στο σεισμό του 1856, όταν καταστράφηκε και χρειάστηκε να χτιστεί και πάλι εκ θεμελίων, σύμφωνα με σχέδια του Ηπειρώτη μηχανικού Μούση, που σχεδίασε και τον Άγιο Μηνά. Η καινούργια εκκλησία – ως Βεζίρ Τζαμί, δηλαδή- παραδόθηκε το 1869.
Ουσιαστικά λειτούργησε ως τζαμί μέχρι και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών και την αναχώρηση των τελευταίων μουσουλμάνων από το Ηράκλειο, ο μιναρές γκρεμίστηκε και το μνημείο μετατράπηκε και πάλι σε ορθόδοξη εκκλησία. Στις 3 Μαΐου 1925, έγιναν τα εγκαίνιά του ως ναού και έγινε και πάλι λειτουργία  ύστερα από 256 χρόνια.